Γιατί τα Χριστούγεννα μυρίζουν αναμνήσεις και… γιορτινά τραπέζια

Γράφει η Σοφία Μαυραντζά

Κόκκινες μπάλες, πολύχρωμα φωτάκια, ένας φουσκωτός Άγιος Βασίλης και μία… στημένη Βασιλόπιτα. Αυτά ήταν τα Χριστούγεννα των παιδικών μου χρόνων. Τα Χριστούγεννα με τον παππού και τη γιαγιά. Εγώ το μοναδικό εγγόνι, μέχρι τα 6 μου, όταν και γεννήθηκε η αδερφή μου. Και πάλι, όμως, δεν άλλαξε τίποτα. Και μέχρι σήμερα, τίποτα δεν έχει (σχεδόν) αλλάξει. Τα ίδια στολίδια, στο ίδιο χριστουγεννιάτικο δέντρο, που τότε το έβλεπα θεόρατο και σήμερα διαπιστώνω πως δεν είναι πάνω από ενάμιση μέτρο. Τα ίδια πολύχρωμα φωτάκια, που μπορεί και κάποτε να κάηκαν, όμως αντικαταστάθηκαν σαν να μην πέρασε μια μέρα. Ο Άγιος Βασίλης πια δεν φουσκώνει, μάλλον τρύπησε, υπάρχει όμως, μέσα στο κουτί με τα στολίδια, για να μου θυμίζει τα πιο υπέροχα Χριστούγεννα. Εκείνα που ήμουν παιδί.

Φτάνουμε στο σήμερα. Η γιαγιά είναι και πάλι στην κουζίνα. Κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες, η γιαγιά βρίσκεται στην κουζίνα από το πρωί, για να μοσχοβολήσει το σπίτι μυρωδιές. Ο παππούς δίπλα στο δέντρο, βλέπει τηλεόραση σιγανά, για να μην μας ξυπνήσει. Ξυπνάμε από τη μαγειρική της γιαγιάς όμως… Και ένα «πανηγύρι» γεύσεων ξεκινάει. Τρώμε από το πρωί, τυροπιτάκια, μπισκότα, κουλουράκια, μελομακάρονα και κουραμπιέδες. Το μεσημέρι μας βρίσκει γύρω από το τραπέζι, με την παραδοσιακή γαλοπούλα στο κέντρο.

Η στιγμή που θα κόψουμε τη βασιλόπιτα είναι γνωστή πια. Ο παππούς με ένα μεγάλο μαχαίρι θα κόψει πρώτα το κομμάτι του Χριστού, μετά της Παναγιάς, του Άγιου Βασίλη, του σπιτιού και ύστερα θα ακολουθήσουν τα μέλη της οικογένειας, ξεκινώντας από τον γηραιότερο –δηλαδή τον ίδιο. Μόνο που εδώ υπάρχει μια σημαντική διαφορά: Το φλουρί πρέπει πάντα να το κερδίζω εγώ. Από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου. Έτσι το έχει αποφασίσει η γιαγιά μου. Για αυτό και όταν ετοίμαζε τη βασιλόπιτα, έβαζε το φλουρί και στο ίδιο σημείο τοποθετούσε μία… οδοντογλυφίδα, για να γνωρίζει ακριβώς πού βρίσκεται. Ο παππούς, με τη σειρά του, ξεκινούσε να κόβει τη βασιλόπιτα, έχοντας υπολογίσει ακριβώς τα κομμάτια, ώστε σε εμένα να πέσει το «σημαδεμένο» κομμάτι. «Για να έχει τύχη όλο το χρόνο» επιμένει κάθε χρόνο η γιαγιά μου, όταν η μαμά μου της κάνει παράπονα, πως αυτή η τακτική δεν είναι και τόσο… δίκαιη.

Φέτος θα φτιάξουμε τη βασιλόπιτα παρέα. Και επειδή τα Χριστούγεννα αξίζουν LURPAK, έχω βρει την πιο νόστιμη συνταγή για να δοκιμάσουμε παρέα με τη γιαγιά. Τουλάχιστον, έτσι, δεν θα γκρινιάξουν οι υπόλοιποι, όταν θα μου πέσει και πάλι το φλουρί!

Το καλό σερβίτσιο και ένα αθώο μυστικό, θυμάται η Ερμιόνη

Τα Χριστούγεννα για μένα είχαν και έχουν μία δόση μελαγχολίας αλλά και αρκετής αγάπης… Αγάπης πάνω από όλα και ζεστασιάς. Ξυπνούσα πάντα με την αγωνία του τι δώρα με περιμένουν κάτω από το δέντρο. Κοιτούσα διστακτικά από το παράθυρο να δω πότε θα χτυπήσει το κουδούνι η γιαγιά και ο παππούς. Εκείνη φορούσε πάντα το καλό της το παλτό και είχε στον ώμο της κρεμασμένη την δερμάτινη τσάντα της.

Είχαμε κάθε χρόνο το ίδιο μυστικό. Με αγκάλιαζε και μου έβαζε στα κρυφά ένα φακελάκι στην τσέπη. «Αυτό είναι για να αγοράσεις ό,τι θες, αλλά μην το πεις στη μαμά σου» και εγώ της έκλεινα το μάτι συνωμοτικά.

Βιαζόταν να βγάλει το πανωφόρι της, να φορέσει την ποδιά της και να βοηθήσει την κόρη της για το γιορτινό τραπέζι. Το σπίτι μοσχοβολούσε και ο φούρνος έκαιγε από την παραμονή το βράδυ. Ψητό χοιρινό με μέλι και μουστάρδα, πίτες, σουφλέ μακαρονιών, μπιφτεκάκια (η σπεσιαλιτέ της) και πάντα στο τραπέζι το καλό το σερβίτσιο.

Μέχρι το μεσημέρι μαζευόμασταν όλοι μαζί. Αδέρφια, ξαδέρφια, θείοι, γονείς και παππούδες και δεν σηκωνόμασταν από το τραπέζι μέχρι αργά το βράδυ. Αυτό ακριβώς περιμένω και φέτος, απλά τα τελευταία χρόνια λείπει το… «μυστικό» μας από το σκηνικό όπως και το συνωμοτικό κλείσιμο του ματιού.

Μια κάμερα και μια «νόστιμη» ανάμνηση για την Ειρήνη

Ήταν πριν από δύο περίπου εβδομάδες, όταν -έπειτα από πολλά χρόνια- αποφάσισα να «τακτοποιήσω» τα αρχεία στον υπολογιστή μου. Κάπου, λοιπόν, μες στο χάος από τα έγγραφα, τις φωτογραφίες και τις εργασίες, έπεσα πάνω σε ένα παλιό βίντεο. Δεν υπήρχε κάποιο στοιχείο που θα μπορούσε να με είχε προειδοποιήσει για εκείνο που επρόκειτο να δω. Σκέφτηκα να το διαγράψω, ωστόσο, προτού το ρίξω στον «κάδο ανακύκλωσης», κάτι μέσα μου με έκανε να θέλω -διστακτικά- να το «ανοίξω». Κάπως έτσι ξεκίνησε το «ταξίδι» μου…

Χριστούγεννα, 2008. Βρίσκομαι στην κουζίνα του πατρικού μου. Η μαμά μαγειρεύει και η αδερφή μου τη βοηθάει. Η γαλοπούλα ψήνεται από το πρωί και σε λίγη ώρα θα είναι έτοιμη. Το ίδιο και η αγαπημένη μου τυρόπιτα… Οι μυρωδιές με έχουν κάνει να πεινάω πολύ, αλλά ξέρω ότι πρέπει να περιμένω υπομονετικά, το ίδιο και τα μικρά μου ξαδέρφια που βρίσκονται, επίσης, στην κουζίνα και -για άλλη μια φορά- τσακώνονται. Το ένα από τα δύο θέλησε να φάει έναν… κουραμπιέ λίγο πριν το φαγητό και το άλλο αποφάσισε να το μαρτυρήσει στη θεία μου! Λίγα κλάματα είναι αρκετά για να «εκτονωθεί» η ένταση. Γυρνάω προς την τραπεζαρία. Είναι στρωμένη αλλά μόνο δύο άνθρωποι κάθονται ήδη στις θέσεις τους: Είναι ο παππούς και η γιαγιά. Φόρεσαν τα γιορτινά τους, ήρθαν στο σπίτι μας και έκατσαν και φέτος πρώτοι. Ναι, ο καθένας έχει τη θέση του στο τραπέζι και αυτό δεν αλλάζει. Εγώ κρατώ -και αυτή τη χρονιά- την κάμερα. Με κοιτούν και μου χαμογελούν, αλλά το πλάνο απομακρύνεται γρήγορα. «Έπρεπε να είχα μείνει παραπάνω σε αυτό το σημείο…», σκέπτομαι, παρακολουθώντας το βίντεο. Έφτασε, όμως, η ώρα να απαθανατίσω το τραπέζι. Το ένα μετά το άλλο τα πιάτα φτάνουν και στη μέση της τραπεζαρίας βρίσκεται, όπως πάντα, το ψωμί της γιαγιάς. Ναι, όλα είναι έτοιμα, όπως θα είναι και φέτος, ακόμη και αν δεν είναι όλα τα πρόσωπα στο ίδιο τραπέζι, στις ίδιες θέσεις.

Το σημαντικό είναι, όμως, ότι μοιράστηκα μαζί τους στιγμές που έγιναν αναμνήσεις μιας ζωής και όπως τα χριστουγεννιάτικα εδέσματα που λάτρεψα όταν ήμουν παιδί, μου άφησαν μια γεύση γλυκιά και νόστιμη που ξέρω πως δεν θα χαθεί. Ναι, χαίρομαι που δεν διέγραψα εκείνο το βίντεο, αλλά ακόμη περισσότερο, χαίρομαι που τα πάντα ήταν όπως ακριβώς τα θυμόμουν…

Λίγες μόνο ημέρες έμειναν για να καθίσουμε γύρω από το γιορτινό τραπέζι , παρέα με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Μοιράστε αγάπη, χαμόγελα, ευχές και γευτείτε παρέα γεύσεις μοναδικές. Γιατί οι οικογένειες, πάνω από τα γιορτινά τραπέζια, έχουν πολλά να θυμούνται. Ας είναι και... νόστιμα!