Πέντε γένιες στην αγορά εργασίας: Πρόκληση και ευκαιρία

Και η ένταξη στο εργασιακό περιβάλλον ήταν σχετικά απλή και γρήγορη. Η αγορά εργασίας όμως έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια, σαν αποτέλεσμα της εξέλιξης της τεχνολογίας, της αύξησης των ορίων ηλικίας και της μείωσης των αποδοχών συνταξιοδότησης, αλλά και των πολλαπλών κρίσεων (οικονομικών, οικολογικών, υγείας κλπ.) που δημιούργησαν τεκτονικές αλλαγές στα πάντα.

Έχω ξε-φύγει από την κλασική 9-5 απασχόληση εδώ και 2 χρόνια, αλλά επισκέπτομαι συχνά το παλιό μου γραφείο, η γραφεία φίλων μου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Kαι οι αλλαγές στους χώρους εργασίας, σε σχέση όχι μόνο όταν ξεκίνησα αλλά και μέχρι πριν 10 χρόνια, είναι απίστευτες ακόμη και στη πατρίδα μας. Τα γραφεία είναι σχεδόν όλα open plan, τα περισσότερα είναι μισοάδεια, γιατί πολλοί πια δουλεύουν από το σπίτι τους, ενώ οι εργαζόμενοι στο γραφείο είναι ένα πολύβουο μωσαϊκό από ανθρώπους που είναι ντυμένοι σαν να ήταν στο σπίτι τους η στο σπίτι ενός καλού φίλου, όχι σπάνια με φόρμες και snreakers . Πάει ανεπιστρεπτί η εποχή του κουστουμιού και της γραβάτας της γόβας και της pencil skirt.

Μια από τις πιο συγκλονιστικές αλλαγές στην αγορά εργασίας είναι ότι για πρώτη φορά συνυπάρχουν 5 γενιές

Γιατί οι μεγαλύτερες ηλικίες είναι συχνά αναγκασμένες να δουλεύουν όσο αντέχουν , ενώ οι νέοι μπαίνουν όλο και πιο νωρίς στο στίβο της δουλειάς- ακόμη και κατά τη διάρκεια των σπουδών τους .

Οι 5 αυτές γενιές που συνυπάρχουν έχουν πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά, που είναι δύσκολο να συνδυαστούν παραγωγικά

Σύμφωνα με διεθνείς ορισμούς, οι γενιές είναι οι εξής :

1928-1945 .Οι παραδοσιακοί. Οι «μαθουσάλες» , συνήθως ιδιοκτήτες εταιρειών η μέλη ΔΣ που είναι ακόμη ενεργοί

1946-1964. Οι αειθαλείς, φιλόδοξοι και εργασιομανείς baby boomers σαν την αφεντιά μου

1965-1980. H ατσαλένια και οργανωτική γενιά X, οι «μεσάζοντες» ανάμεσα στους παλιούς και τους νέους

1981-1995 . H πολυσυζητημένη - και κατά πολλούς λίγο κακομαθημένη- γενιά Y (οι «αλλιώς», οι ιδεαλιστές και αμφισβητίες millennials)

1996- 2010. Η υπέρ- συνδεδεμένη τεχνολογικά , ήδη υπερχρεωμένη οικονομικά και ανασφαλής για το μέλλον της γενιά Z

Η πρόκληση της διαχείρισης της διαφορετικότητας

Οι τόσο διαφορετικές γενιές μέσα στο ίδιο εργασιακό περιβάλλον κουβαλούν διαφορετικές αξίες και βιώματα που οδηγούν σε διαφορετικές προσδοκίες και στυλ εργασίας και προκαλούν δυσκολίες στην επικοινωνία, στη συνεργασία, καμιά φορά ακόμη και στη συνύπαρξη.

Για παράδειγμα οι νέες γενιές πέρα από την εξοικείωση και προσκόλληση στη τεχνολογία , είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένες σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα και προτιμούν ένα πιο ευέλικτο και χαλαρό στυλ εργασίας χωρίς τις ιεραρχικές δομές του παρελθόντος. Θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, δεν τα πάνε όμως τόσο καλά στις διαπροσωπικές σχέσεις δια ζώσης, προσκολημενοι στο κινητό τους.

Αντίθετα, οι μεγαλύτερες γενιές φοβούνται και αποφεύγουν τη τεχνολογία, είναι σε γενικές γραμμές πιο αδιάφοροι- έως και κυνικοί- σε σχέση με το περιβάλλον και τις κοινωνικές ανισότητες και προτιμούν τις πιο παραδοσιακές και συντηρητικές δομές δουλειάς και επικοινωνίας στις οποίες τα καταφέρνουν αρκετά καλά. Δεν έχουν το σφρίγος των νεότερων αλλά το αντισταθμίζουν με τη σοφία που έρχεται με τα χρόνια.

Αυτές οι έντονες διαφορές αποτελούν αιτίες τριβής και ρήξης και δημιουργούν πονοκέφαλο στα τμήματα προσωπικού και τις διοικήσεις των εταιρειών, αφού όχι μόνο δε προάγουν τη παραγωγικότητα αλλά την υπονομεύουν Αν όμως η συνύπαρξη και η συνεργασία γίνει εφικτή τα οφέλη είναι πολλαπλά.

Τα συχνά λάθη που κάνουν οι επιχειρήσεις

1)Αγνοούν τις ηλικιακές διαφορές και υιοθετούν ανελαστικές (one size fit all) ιεραρχικές δομές και υποδομές(πχ γραφεία), ωράρια και τρόπους εργασίας που εξυπηρετούν μόνο ένα κομμάτι του εργασιακού δυναμικού ( άλλοτε τους μεγαλύτερους και άλλοτε τους μικρότερους)

2 Υπερτονίζουν και εστιάζουν στις διαφορές και όχι τα κοινά σημεία των εργαζομένων τους. Και έτσι δυσκολεύονται να βρουν τους τρόπους που ευνοούν τη συνεργασία και την ανταλλαγή γνώσης

3)Δεν επενδύουν στην εκπαίδευση με στόχο τη κατανόηση και αποδοχή της ηλικιακής διαφορετικότητας και το σπάσιμο των στερεοτύπων. Όσοι επένδυσαν με υπομονή και επιμονή σε αυτό το τομέα έχουν κατορθώσει θαύματα

Γιατί το σίγουρο είναι ότι οι διαφορετικές γενιές μπορούν να φέρουν μια σειρά από νέες δυνατότητες και προοπτικές σε μια επιχείρηση

Οι παλιότεροι μπορούν να μοιραστούν γνώσεις, εμπειρίες και γνωριμίες και να λειτουργήσουν ως μέντορες για δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας ενώ οι νεότεροι να γίνουν μέντορες σε θέματα τεχνολογίας, καινοτομίας και νέων τρόπων επικοινωνίας και εργασίας. Αυτό το τελευταίο είναι το λεγόμενο reverse mentoring και έχει αποδειχθεί ως ιδιαίτερα αποτελεσματικό.

Πάνω από όλα όμως η συνεργασία ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές ( και όχι μόνο ανάμεσα στα φύλα και τις εθνότητες)μπορεί να δράσει πολλαπλασιαστικά και να προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για εκθετική καινοτομία και λύσεις ειδικά για προϊόντα η υπηρεσίες που απευθύνονται στο σύνολο του καταναλωτικού κοινού, που είναι πλέον μια αντανάκλαση της σύγχρονης επιχείρησης.

Είχα τη τύχη να δουλέψω τα τελευταία 25 χρόνια σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ένα υπέροχο μίγμα εθνικοτήτων και ηλικιών

Και νομίζω ότι αυτή ήταν η πιο ενδιαφέρουσα και χρήσιμη εμπειρία στη ζωή μου. Συνεργαστήκαμε σε δεκάδες πρότζεκτς και τσακωθήκαμε και αγαπηθήκαμε δεκάδες φορές. Έγινα μέντορας νέων ανθρώπων από όλη την Ευρώπη ( με διαφορά ηλικίας ακόμη και πάνω από 30 χρόνια) μεταλαμπαδεύοντας τους την εξειδικευμένη γνώση μου ενώ αυτοί μου έμαθαν να αγαπώ τη τεχνολογία και τις ευέλικτες δομές δουλειά (agile working)

Σπάσαμε στερεότυπα και μάθαμε πολλά ο ένας από τον άλλον, ανταλλάσσοντας όχι μόνο γνώσεις και εμπειρίες. Μιλήσαμε και ανταλλάξαμε πληροφορίες για ανθρώπινα, αλλά και κοινωνικά δίκτυα έως αντιμετώπιση συγκρούσεων και διαχείριση σοβαρών κρίσεων. Και από μουσική και θέατρο και πως συνδυάζονται με τη δουλειά, έως συνταγές μαγειρικής .

Αφήστε που η επαφή μαζί τους με έκανε να καταλάβω καλλίτερα τα παιδιά μου. Ένα υπέροχο βιωματικό ταξίδι που βοήθησε εκθετικά την ανάπτυξη μου και με έκανε καλύτερο άνθρωπο. Και η επιχείρηση, μεγάλη πολυεθνική, εξακολουθεί και μεγαλουργεί και να καμαρώνει για το υπέροχο μωσαϊκό φυλών , φύλων και ηλικιών που ζουν και εργάζονται σαν μια μεγάλη οικογένεια.. Με τις αντιθέσεις και τριβές τους αλλά με σεβασμό στην υπέροχη διαφορετικότητα τους.