Μπορεί μία γυναίκα από έναν εντελώς «διαφορετικό κόσμο» να σε κάνει να αλλάξεις τρόπο σκέψης;

Της Κατρίνας Τσάνταλη

Oκτώ μέρες με την ΑctionAid στη Ρουάντα της Αφρικής ήταν αρκετές για να ζήσω την πιο Συγκλονιστική εμπειρία της ζωής μου. Η αποστολή μας πολύ συγκεκριμένη. Να χτίσουμε δύο τουαλέτες (δεν υπήρχε καμία) και ένα safe room για κορίτσια στο δημοτικό σχολείο Muvungu, στην αγροτική κοινότητα του Gitesi. Τι σημαίνει safe room; Ένα σπιτάκι Όπου θα μπορούν να φιλοξενούνται τα κορίτσια όταν είναι αδιάθετες. Η περίοδος, είναι ένας από τους βασικότερους λόγους που τα κορίτσια σταματούν να πηγαίνουν στο σχολείο. Είτε γιατί πονούν, είτε γιατί δεν έχουν τρόπο να παραμείνουν καθαρές με αποτέλεσμα πολλές φορές να τις κοροϊδεύουν τα υπόλοιπα παιδιά στο σχολείο. Φυσικά η ελλιπής μόρφωσή τους δεν βοηθάει στο να μπορούν να κατανοήσουν και να διαχειριστούν αυτό το πολύ φυσιολογικό πράγμα που συμβαίνει στο σώμα κάθε γυναίκας.

Πέρα από το σχολείο, επισκεφτήκαμε έναν συνεταιρισμό γυναικών. 18 γυναίκες κακοποιημένες και χήρες ενώθηκαν και ξεκίνησαν να πλέκουν παραδοσιακά καλάθια με σκοπό να τα πουλάνε στις τοπικές αγορές και να βελτιώσουν σημαντικά τις ζωές τους. Ακόμα με την υποστήριξη της ActionAid που τους έδωσε μία αλεστική μηχανή, αλέθουν και πωλούν το καλαμπόκι που καλλιεργούν στην τοπική αγορά ενισχύοντας περισσότερο το εισόδημά τους. Σε μια κοινωνία, που δεν είναι καθόλου εύκολο να είσαι γυναίκα. Γυναίκα εκεί σημαίνει κατά βάση ιδιοκτησία του άνδρα. Με δικαίωμα του άντρα της να την χτυπάει ή να έχει σεξουαλική επαφή μαζί της όποτε εκείνος θέλει. Χήρα εκεί σημαίνει ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να κατηγορηθεί εκείνη για τον θάνατο του άντρα της, είτε επειδή δεν τον φρόντισε αρκετά είτε επειδή είναι μάγισσα (!) και προκάλεσε τον θάνατό του ενώ υπάρχει σοβαρή περίπτωση, να «περάσει» στα χέρια κάποιου συγγενή του εκλιπόντος, καθώς είναι «ιδιοκτησία» της οικογένειάς του. Οι γυναίκες εκεί, όπως και σε όλο τον κόσμο, κρατούν το σπίτι τους. Φροντίζουν για τα παιδιά τους, τα 5-10 παιδιά τους, εργάζονται στα χωράφια με τα μωρά τους στην πλάτη, μαγειρεύουν, κάνουν τις δουλειές του σπιτιού. Πρώτα τρώει ο άντρας του σπιτιού και τα παιδιά, και αν μείνει κάτι, θα φάει και η γυναίκα. Πράγμα που μπορεί να μας ακούγεται τρελό αλλά δεν είναι, αν σκεφτούμε πως και εδώ μια μάνα αν έχει ελάχιστη τροφή στα χέρια της, θα ταΐσει σίγουρα τα παιδιά της πριν φάει η ίδια.

Μας υποδέχτηκαν αυτές οι γυναίκες με τραγούδι και χορό. Τραγούδι που χωρίς να καταλαβαίνουμε τις λέξεις, ξέραμε ότι μιλάει για αισιοδοξία, όνειρα και δύναμη ψυχής. Χορός που εξέφραζε αυτή τη δύναμη σε κάθε τους κίνηση. Ήταν πολύ χαρούμενες που τις επισκεφτήκαμε. Ένιωθαν σαν κάποιος να αναγνωρίζει τη σημαντικότητα του τι κάνουν. Και αυτό μας έδωσε να καταλάβουμε για τα καλά η Εσπεράνζ, η αρχηγός του συνεταιρισμού. Χήρα και μάνα 3 παιδιών που με υπερηφάνεια μας είπε ότι όλα της τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο. Μία ακόμη γυναίκα από τον συνεταιρισμό μας μίλησε μετά από παρότρυνση της Εσπεράνζ, για το πως άλλαξε η ζωής της αφού έγινε μέλος της ομάδας αυτής. Δεχόταν συνεχώς κακοποίηση από τον άντρα της. Την χτυπούσε σχεδόν καθημερινά. Όταν άρχισε να στέκεται στα πόδια της, μίλησε στον άντρα της, του εξήγησε πως είναι και η ίδια σημαντική, μπορεί να προσφέρει χρήματα (τα ελάχιστα αυτά χρήματα για τα δικά μας δεδομένα αλλά υπερβολικά σημαντικά για τα δικά τους) στην οικογένεια, και πως δεν έχει δικαίωμα να την κακοποιεί. Το καταπληκτικό ήταν όταν μας είπε ότι τον έχει συγχωρέσει, πως και αυτός έπραττε σύμφωνα με αυτά που ήξερε, είχε μάθει και έβλεπε από άλλους. Τον συγχώρεσε. Και τώρα ζουν μαζί σαν ομάδα. Με αγάπη.

Ένας εθελοντής βρήκε το θάρρος και είπε στις γυναίκες αυτές, ότι και στη δική μας χώρα υπάρχουν γυναίκες που βιώνουν κακοποίηση. Γούρλωσαν τα μάτια τους. Ψιθύριζαν μεταξύ τους έκπληκτες η μία στην άλλη. Δεν μπορούσαν να το πιστέψουν. Πώς γίνεται άνθρωποι από τον δικό μας κόσμο, με την δική μας εκπαίδευση, με τα δικά μας δεδομένα, με τους δικούς μας πόρους, με τη δική μας ζωή να δέχονται ή να ασκούν βία. Συγκινήθηκα πολύ. Σκέφτηκα ότι αν μία γυναίκα που βιώνει μία κατάσταση που σε καμία περίπτωση δεν της αρμόζει έβλεπε και άκουγε αυτές τις γυναίκες, θα έπαιρνε τεράστια δύναμη για να αλλάξει την ζωή της από το επόμενο λεπτό.

Όσο διαφορετικός κι αν είναι ο κόσμος μας, οι άνθρωποι εκεί δεν είναι λιγότερο άνθρωποι από τους ανθρώπους εδώ. Ανησυχούν, πονάνε, πενθούν με τον ίδιο τρόπο. Ωστόσο, χαμογελούν, τραγουδούν, ελπίζουν και ονειρεύονται με πολύ περισσότερη ψυχή από εμάς. Οι γυναίκες εκείνες, με τα περήφανα βλέμματα, με τα σκληρά, σκασμένα χέρια από τις καθημερινές τους εργασίες, με τα μωρά στην πλάτη και τα τεράστια φορτία από ξύλα, σακιά με τροφή ή ό,τι άλλο κουβαλούν στο κεφάλι τους μας έδωσαν μαθήματα ζωής.

Αφού μπορούν αυτές οι γυναίκες στο απόλυτο τίποτα να βρουν τη δύναμη να αλλάξουν την ζωή τους και να κοιτάζουν το μέλλον τους με αισιοδοξία, εμείς επιτρέπεται να μην κάνουμε τις αλλαγές που θέλουμε για να είμαστε ευτυχισμένες;

Το βίντεο που ακολουθεί δημιουργήθηκε από την ActionAid με αφορμή τη σημερινή ημέρα και με σκοπό να υπενθυμίσει σε όλες τις γυναίκες μία απλή αλήθεια: ότι είμαστε δυνατές! Xρόνια μας Πολλά!

Photo Credits: Νίκος Ζήκος