Girlfight: Καταρρίπτοντας το στερεότυπο που θέλει τις γυναίκες να ανταγωνίζονται μεταξύ τους

«Όταν είσαι όμορφη, οι γυναίκες σε ζηλεύουν». Πάντα σιχαινόμουν αυτήν τη ρήση. Δεν ξέρω γιατί, αλλά εκεί την εποχή των 90s είχε γίνει μόδα. Μία δόλια επιβλαβής τάση που πιθανώς κανείς δεν καταλάβαινε πόσο δυστυχής ήταν και για τις δύο πλευρές. Από τη Νατάσσα Σχοινά

Οι μεν «όμορφες» δεν μπορούσαν να έχουν ουσιαστική εμπιστοσύνη ακόμα και σε φίλες τους, καθώς στο πίσω μέρος του μυαλού τους κρυβόταν ο ενδόμυχος φόβος της προδοσίας. Οι δε «ζηλιάρες» στις περισσότερες περιπτώσεις έπαιρναν αδίκως τον τίτλο με την παραμικρή υποψία ότι ξεστόμισαν κάτι αρνητικό για τις πρώτες. Και κάπως έτσι, «ωραίες» και «μη» βίωναν τα αποτελέσματα της ίδιας «δικτατορίας». Αυτής που τους επέβαλλε και τους εκπαίδευσε εν αγνοία τους η κοινωνία μέσα σε ένα σύστημα υποτιθέμενων αξιών αλλά στην πραγματικότητα αλληλοκατασπάραξης που συνεχίστηκε για χρόνια.

«Οι γυναίκες δε θέλουν το καλό σου», «Αυτή γλυκοκοιτάζει τον σύντροφό σου», «Προσπαθεί να σου πάρει τη θέση στη δουλειά»… Αλήθεια, δεν κουραστήκαμε πια; Στο 2022, φαντάζει τουλάχιστον «μικρό» να ασχολούμαστε με στερεότυπα που έχουν θέση δεκαετίες στο παρελθόν και να εκπαιδεύουμε τη νέα γενιά στο άκουσμα και στην εφαρμογή τους. Θα μου πεις ότι, πράγματι, καμιά φορά συμβαίνουν τέτοια περιστατικά, αλλά όχι με μεγαλύτερη συχνότητα από την οποία μπορεί να εντοπίζονται στους άντρες ή μεταξύ των δύο φίλων. Όχι σε σημείο που να παραμένουν «στερεότυπα».

Η σημασία της γυναικείας φιλίας είναι τόσο σημαντική που, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς και σωστές στις τοποθετήσεις μας, δεν περιγράφεται με λόγια. Όχι ακριβώς, όχι σε όλο της το μεγαλείο. Η πραγματική της ουσία κρύβεται στα συναισθήματα. Μία υγιής και ουσιαστική σχέση μεταξύ δύο γυναικών σημαίνει στήριξη, ασφάλεια και κυρίως κατανόηση. Σε κάνει να νιώθεις ότι έχεις έναν ώμο να στηριχτείς και έναν να δώσεις, ό,τι κι αν συμβεί στη ζωή σου. Ακόμα και η μεγαλύτερη αναποδιά να σε βρει, ξέρεις σε ποιον να απευθυνθείς. Είναι ο άνθρωπος που καταλαβαίνει τι έχεις χωρίς να χρειαστεί να πεις τίποτα. Αρκεί μία διασταύρωση των βλεμμάτων σας για να μάθει το πρόβλημα και να έχει μηχανευτεί τη λύση του μέχρι να ανταλλάξετε τις πρώτες κουβέντες. Σαν καθρέφτης σου. Οι, δε, χαρές γίνονται διπλές, γιατί έχουν την ενέργεια και τον ενθουσιασμό και των δύο.

Δε χρειάζεται καν να έχεις τόσο στενή σχέση με μία γυναίκα για να τη στηρίζεις. Στη συναισθηματική απόσταση είναι το μεγαλύτερο τεστ. Εκεί όπου δε «χρειάζεται» και δεν έχεις συνηθίσει να νοιάζεσαι. Η ξαδέρφη μου ήταν 14 χρονών και ιδιαίτερα ένθερμη στο ερμηνευτικό κομμάτι, όταν μία μέρα στεκόταν μπροστά στην τηλεόραση και παρακολουθούσε ένα κορίτσι συνομήλικο σε σόου ταλέντων. Πρώτη φορά την είχε δει, δεν είχε καμία προσωπική σχέση μαζί της και θυμάμαι χαρακτηριστικά που ζητοκραύγαζε για να γυρίσουν οι καρέκλες των κριτών και να την πάρουν στην ομάδα τους. Τελικά, οι καρέκλες γύρισαν, η συμμετέχουσα μπήκε στο σόου και η ξαδέρφη μου κατέληξε να τη στηρίζει μέχρι που έφυγε από το παιχνίδι. Την ένιωθε πραγματικά φίλη της παρά το ότι δεν είχαν ανταλλάξει ένα «γεια». Κάθε νίκη της παίκτριας ήταν σαν μία μικρή νίκη της ξαδέρφης μου. Έτσι απλά κι αθώα. Αθώα…

Δεν ξέρω αυτή η αθωότητα και η γνήσια χαρά για τις επιτυχίες του άλλου πότε και πώς χάνονται για μερικούς. Ίσως εκεί που σβήνουν τα ίχνη τους εμφανίζονται παθήματα της καθημερινότητας ως αποτέλεσμα παρωχημένων αντιλήψεων. Πεποιθήσεων που πηγάζουν και γενούν μόνο διχασμό και διαίρεση, γιατί αυτό εξυπηρετεί κοινωνικούς παράγοντες. Το θέμα είναι να εξαλείψουμε το στερεότυπο που θέλει τις γυναίκες να ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Στη θέση του «αντι» να βάλουμε το «συν». Να προωθούμε την εικόνα των γυναικών που πορεύονται δίπλα – δίπλα και όχι αντικριστά έτοιμες για κατά μέτωπον επίθεση. Να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, κορίτσια και αγόρια, με τις αρχές της συνοδοιπορίας, όχι μόνο για να γαλουχούνται έτσι αλλά και να μεταδίδουν το μήνυμα σε όσους δε γνωρίζουν. Για να φτιαχτεί μία κοινωνία, στην οποία οι γυναίκες δεν είναι αντίζηλοι, αλλά συνάδελφοι και συνοδοιπόροι. Που δέχονται να μάθουν η μία από την άλλη, να εκτιμήσουν, να θαυμάσουν και να αναγνωρίσουν πότε η διπλανή της είναι καλύτερη και που, στη συνειδητοποίηση του τελευταίου, θα θελήσουν να προσπαθήσουν περισσότερο για να εξελιχθούν και να «ανθίσουν» και όχι για να «εξαλείψουν» τον ανταγωνισμό.

Οι γυναίκες, άλλωστε, έχουν δείξει τι μπορούν να καταφέρουν όταν είναι ενωμένες. Από την εποχή των Σουφραζετών που διεκδικούσαν ίση μεταχείριση με τους άντρες μέχρι πολύ πρόσφατα και με κάθε #metoo περιστατικό, στο οποίο σύσσωμες τρέχουν να δημιουργήσουν μία προστατευτική ασπίδα, μία αγκαλιά γύρω από τα θύματα. Γίνονται μία δύναμη, μία γροθιά. Οι γυναίκες τότε είναι πολλές στον αριθμό αλλά «μία» στην ουσία. Για τα δύσκολα. Για τα εύκολα. Για όλα.

«Ξεχάστε τον πολιτισμικό μύθο ότι όλες οι γυναικείες φιλίες πρέπει να είναι τοξικές ή ανταγωνιστικές. Αυτός ο μύθος είναι σαν τα τακούνια και τις τσάντες – Ωραία, αλλά σχεδιασμένα για να επιβραδύνουν τις γυναίκες» - Roxane Gay