Η μαγεία του να ζεις κάθε μέρα χωρίς προκαταλήψεις

Όσα χρόνια και αν περάσουν, δεν πρόκειται να ξεχάσω την πρώτη φορά που άκουσα το εμβληματικό τραγούδι «Imagine» του John Lennon. Ήμουν πολύ τυχερή, διότι το άκουσα σε μία αρκετά νεαρή ηλικία, οπότε δεν είχα το περιθώριο να το αμφισβητήσω ή να το προσπεράσω, θεωρώντας πως είναι κλισέ. Το ακολούθησα ευλαβικά, λοιπόν, και το άφησα να με παρασύρει άθελά μου σε έναν κόσμο αγγελικά πλασμένο, εκεί που όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται τον ίδιο κόσμο. Ναι, μέσα μου είχε συμβεί μία μικρή «επανάσταση»! Από τη Μάτα Λίτου

Δεν θυμάμαι πότε αποφάσισα πως, εφόσον μπορώ να φανταστώ αυτόν τον ιδανικό κόσμο που παρουσιάζει ο Lennon, θα προσπαθήσω να κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να γίνει πραγματικότητα. Ξέρω όμως, πως αυτή η σκέψη δεν έφυγε από το μυαλό μου. Ωστόσο, χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια, για να καταλάβω πως αυτό που χρειαζόταν να αλλάξω πρώτα, δεν ήταν ο κόσμος, αλλά η δική μου αντίληψη για τον κόσμο και κυρίως, οι προκαταλήψεις που είχαν ριζώσει μέσα μου και αφορούσαν στο φύλο μου.

Βλέπεις, ένιωθα τόσο ξεχωριστή όταν βαυκαλιζόμουν πως εγώ δεν ήμουν σαν τα άλλα κορίτσια και ειδικότερα, όταν κάποιος τρίτος ερχόταν να επιβεβαιώσει αυτήν την πεποίθηση, λέγοντάς μου πως, «εσύ δεν είσαι σαν όλες τις άλλες», που στο μυαλό μου μεταφραζόταν ως, «εσύ είσαι καλύτερη». Όλα αυτά, μέχρι που συνειδητοποίησα πως -ευτυχώς- είμαι όλες εκείνες μαζί. Και αυτό γιορτάζω τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας: Το γεγονός πως είμαι σαν όλα τα άλλα κορίτσια και ειλικρινά, δεν υπάρχει κάτι που να με εκφράζει και να με κάνει πιο περήφανη και πιο δυνατή από αυτό.

«One of the boys» που πάει να πει αποστασιοποιούμαι από τη θηλυκότητά μου

Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να αναφέρω πως πέρασα σχεδόν τη μισή εφηβεία μου, φέροντας πάνω μου μία νοητή επιγραφή, η οποία έγραφε, «one of the boys». Ήμουν εκείνη που ήταν καλοδεχούμενη στην παρέα των αγοριών, εκείνη που δεν φοβόταν να τσακωθεί μαζί τους, εκείνη που δεν τολμούσε να την πειράξει κανείς. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, ήμουν εκείνη που αποστασιοποιούνταν επιδεικτικά από οτιδήποτε υπονοούσε τη θηλυκότητά της. Εκείνη που σνόμπαρε τις συμμαθήτριές της που φορούσαν ροζ, άκουγαν Έλενα Παπαρίζου ή The Pussycat Dolls, εκείνη που θεωρούσε αδύναμες όσες έκλαιγαν μπροστά στους άλλους, ενώ τα βράδια πριν κοιμηθεί, έκλαιγε αθόρυβα για όλους τους λόγους του κόσμου, κάτω από το πάπλωμά της.

Διότι όσο cool, απελευθερωμένη και άνετη ήθελα να φαίνομαι στους γύρω μου, τόσο πιο αυστηρή και επικριτική γινόμουν με τον εαυτό μου και τις γυναίκες που βρίσκονταν γύρω μου. Ευτυχώς, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, κάποια στιγμή συνέβη μία «ρωγμή» και αποκαλύφθηκε η αλήθεια: Δεν ήμουν cool ή μάλλον ήμουν, αλλά όχι τόσο όσο ήθελα να παριστάνω πως είμαι, επειδή είχα ενσωματώσει αρρενωπές συμπεριφορές. Και ειλικρινά, δεν υπήρχε τίποτα πιο απελευθερωτικό από αυτό. Δεν υπήρχε κάτι πιο απελευθερωτικό από τη σκέψη πως μπορούσα να κλάψω στη μέση του προαυλίου για εκείνο το αγόρι από το Β4, ακούγοντας το «Υπάρχει λόγος» και να φορέσω ό,τι θέλω, χωρίς να με απασχολεί αν η παρέα των αγοριών θα με θεωρούσε «εύκολη».

Το κορίτσι που άφησα πίσω για να μπορώ να απολαμβάνω κάθε πτυχή του εαυτού μου

Θα ήταν μεγάλο ψέμα να μην παραδεχθώ πως η εκθρόνισή μου από cool girl σε ένα κορίτσι όπως όλα τα άλλα ήταν επώδυνη, αστραπιαία, αλλά ακραία λυτρωτική και καθοριστική για τη ζωή μου. Ήταν λυτρωτική διότι με βοήθησε να απαλλαγώ από αρκετές προκαταλήψεις που έχουν φορτώσει στο γυναικείο φύλο από καταβολής κόσμου, τις οποίες είχα επωμιστεί, «καταπιεί» και δεν με άφηναν να «ανασάνω», να απολαμβάνω κάθε πτυχή του φύλου, κάθε πτυχή του εαυτού μου. Σταδιακά, άρχισα να αντιλαμβάνομαι πως τα baggy παντελόνια, τα total-black σύνολα, οι δεξιότητές μου στο skate, η δισκογραφία των SOAD, δεν με έκαναν να υπερτερώ από τις συμμαθήτριές μου.

Αντίθετα, είχα πολλά να διδαχθώ από εκείνες και εκείνες ήταν πρόθυμες να μου μάθουν τα πάντα. Εκείνες μου έδειξαν πώς να κάνω ένα καθηλωτικό sparkling cat-eye, πώς να χορεύω ξέφρενα στις χοροεσπερίδες λες και δεν με έβλεπε κανείς, πώς να ισορροπώ επιδέξια πάνω σε τακούνια, πώς να κόβω «αλφάδι» τις αφέλειές μου, πώς να φοράω μίνι φούστες και στενά crop top, πώς να αγαπώ κάθε έκφανση της θηλυκότητάς μου και να μην νιώθω άβολα να την εκφράσω με οποίο τρόπο θέλω εγώ. Και αυτή ήταν η μεγαλύτερη νίκη από όλες. Καταρρίπτοντας τα αόρατα τείχη της προκατάληψης, ένας συναρπαστικός κόσμος απλώθηκε μπροστά μου, ένας κόσμος όπου μπορούσα να είμαι ο εαυτός μου αμετανόητα και την ίδια στιγμή, να νιώθω αυθεντικά cool και πιο άνετη από ποτέ.

Καταρρίπτοντας το στερεότυπο που θέλει να είμαστε οι καλύτερες, σύμφωνα με τους άντρες

Επιστρέφοντας στο σήμερα, ούτε θέλω να φαντάζομαι πόσο διαφορετική, άνοστη και δύσκολη θα ήταν η ζωή μου, αν είχα συνεχίσει να πιστεύω στα στερεότυπα που μας θέλουν, αδύναμες, ανταγωνιστικές, ζηλιάρες, κλαψιάρες, γκρινιάρες, κουτσομπόλες και κυρίως, ανίκανες να είμαστε ό,τι εμείς ονειρευόμαστε. Το μόνο σίγουρο είναι πως θα ένιωθα εγκλωβισμένη στο ίδιο μου το σώμα, ανήμπορη να ξεφύγω και να μετουσιωθώ σε κάτι διαφορετικό, πέρα από αυτό που επιβάλλει η κοινωνία να είμαι. Πιθανότατα, θα είχα μεγαλώσει πιστεύοντας πως η μητρότητα δεν συνάδει με μία σπουδαία επαγγελματική πορεία, πως ο σεβασμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το βάθος του ντεκολτέ ή το μάκρος της φούστας, πως η αξιοπρέπεια συνεπάγεται με το άθροισμα των ερωτικών μας συντρόφων, πως μία νοικοκυρά είναι ανάξια σε σχέση με μία εργαζόμενη γυναίκα -και μη χειρότερα δηλαδή.

Με λίγα λόγια, θα είχα εξελιχθεί σε μία καρικατούρα που υπηρετεί ευλαβικά τον ρόλο της, νομίζοντας πως μάχεται για έναν ιδανικό κόσμο, ενώ ταυτόχρονα, υπονομεύει αυτά τα οποία πρεσβεύει. Διότι σε έναν ιδανικό κόσμο, όπως αυτόν που οραματίστηκε ο Lennon (παρέα με τη Yoko, να τα λέμε και αυτά), σε έναν ισότιμο κόσμο που θα απολαμβάνουμε τα ίδια προνόμια, τις ίδιες ευκαιρίες, την ίδια αντιμετώπιση με τους άντρες, θα έχουμε καταφέρει πρώτα εμείς οι ίδιες να θερίσουμε τον εσωτερικευμένο σεξισμό, τον οποίο «έσπειραν» μέσα μας, από όταν θυμόμαστε τους εαυτούς μας και δεν μας επιτρέπει να συσπειρωθούμε. Τότε που μας έπεισαν πως πρέπει να είμαστε οι πιο όμορφες, ευγενικές, πρόθυμες, μορφωμένες και μας εκπαίδευσαν να παραβγαίνουμε μεταξύ μας σε έναν εξαντλητικό, άνισο μαραθώνιο εφ' όρου ζωής, να ανταγωνιζόμαστε τη διπλανή μας στο θρανίο, το αμφιθέατρο, το γραφείο, την αρένα της καθημερινότητας, μέχρι να κερδίσει η καλύτερη -σύμφωνα με τους άντρες.

Κλείνοντας αυτό το κείμενο, οφείλω να ομολογήσω πως δεν ξέρω πώς είναι να ζεις κάθε μέρα χωρίς προκαταλήψεις, διότι δεν έχω καταφέρει να εξαλείψω κάθε ψήγμα σεξισμού από μέσα μου. Ποιος ξέρει; Ίσως να μην τα καταφέρω ποτέ. Ωστόσο, όσο ζω, ελπίζω. Και όσο ελπίζω, θα συνεχίσω να προσπαθώ και να με εκπαιδεύω ακούραστα, μέσα από τις πράξεις και τις επιλογές μου. Θα συνεχίσω να προσπαθώ μαζί με εκατομμύρια γυναίκες, για έναν κόσμο έμφυλης ισότητας, εκεί όπου καμία γυναίκα δεν θα χρειάζεται να υπακούει τυφλά στα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις, να αφομοιώνει αντρικές συμπεριφορές, να «θυσιάζει» τη μοναδικότητα, τη θηλυκότητα, τον ίδιο τον εαυτό της, για να αποδείξει ότι αξίζει, για να κερδίσει την αποδοχή και τον σεβασμό των άλλων.