Παγκόσμια Ημέρα Εκπαίδευσης: Είναι μια ταινία ικανή να διδάξει στα παιδιά ό,τι και ένα βιβλίο;

Συνολικά, η προβολή μιας θεματικής ενότητας δεν αποτελεί μόνο μια προβολή ταινίας, αλλά μια ολιστική εκπαιδευτική εμπειρία που συνδυάζει τη γνώση, τη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη κρίσιμων δεξιοτήτων ζωής.

Μπορείτε να μας δώσετε μερικά παραδείγματα ταινιών που προβλήθηκαν το 2024 στις τάξεις;

Το Psaroloco Media Literacy παρουσίασε το 2024 μια σειρά από ταινίες μικρού μήκους που προβλήθηκαν στο πλαίσιο του καθιερωμένου παιδικού και εφηβικού φεστιβάλ κινηματογράφου PSAROLOCO που επιλέχθηκαν με στόχο να προάγουν την παιδεία στα μέσα, την κριτική σκέψη και την πολιτισμική ευαισθητοποίηση των μαθητών, ενισχύοντας την εκπαιδευτική διαδικασία με δημιουργικό και διαδραστικό τρόπο. Ενδεικτικά μπορούμε να σας αναφέρουμε τις βραβευμένες ταινίες του φεστιβάλ “Ο Πέτρινος Λόφος” ("Pebble Hill") που μπορείτε τώρα να παρακολουθήσετε στο Disney + καθώς και την ταινία “ Swimming with Wings” σε σκηνοθεσία Daphna Awadish Golan που βρίσκεται τώρα στο ταξίδι της για τα Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερης Ταινίας Ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.

Γονείς και εκπαιδευτικοί έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφερον για το εκπαιδευτικό κιτ με θέμα την ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ και την ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ που παρέχουμε ΔΩΡΕΑΝ στην Εκπαιδευτική Τάξη Psaroloco. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό κιτ που δίνει χώρο στην ιστορία του αυτισμού με αφορμή την βραβευμένη με όσκαρ ταινία μικρού μήκους "Τα παπούτσια του Λουίς" που επικεντρώνεται σε ένα οκτάχρονο αυτιστικό αγόρι κατά την πρώτη του μέρα σε ένα νέο σχολείο.

Πότε θα λέγατε ότι είναι η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσουν να προβάλλονται ταινίες στην τάξη, ώστε τα παιδιά να μπορούν να ανταποκριθούν;

Η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσουν να προβάλλονται ταινίες στην τάξη εξαρτάται από την πολυπλοκότητα του περιεχομένου της ταινίας, τη διάρκεια και τη θεματική της. Ωστόσο, τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να εκτίθενται σε ταινίες εκπαιδευτικού χαρακτήρα από πολύ μικρή ηλικία των 4 ετών με την κατάλληλη προσέγγιση.

Η χρήση ταινιών από την προσχολική ηλικία με σωστά επιλεγμένο περιεχόμενο και σταδιακή προσαρμογή στις ανάγκες των μαθητών μπορεί να έχει μακροπρόθεσμα οφέλη, προετοιμάζοντάς τους για έναν κόσμο γεμάτο πολυμέσα.

Πώς τα σχολεία αξιοποιούν τελικά τις ταινίες στην τάξη;

Το CINEDU είναι μία ψηφιακή πλατφόρμα εθνικής εμβέλειας που συνδέει τη μαθησιακή διαδικασία με την ψυχαγωγία, δίνοντας τη δυνατότητα στους/τις εκπαιδευτικούς να αξιοποιήσουν τα κατάλληλα οπτικοακουστικά ερεθίσματα. Φιλοξενεί κινηματογραφικές ταινίες, εκπαιδευτικά βίντεο για την τέχνη του κινηματογράφου και παρέχει πολλές συνοδευτικές δραστηριότητες για χρήση από τους εκπαιδευτικούς.

Ο Ηλίας Τασόπουλος, Συντονιστής Έργου του CINEDU, μας μίλησε για το πώς η πλατφόρμα παρέχει δωρεάν πρόσβαση σε ειδικά διαμορφωμένο εκπαιδευτικό και διαθεματικό υλικό και κατά πόσο τελικά οι ταινίες αξιοποιούνται ουσιαστικά σήμερα στα σχολεία.

Σε τι βαθμό τα σχολεία αξιοποιούν τις κινηματογραφικές ταινίες ως εκπαιδευτικά εργαλεία και πώς κάτι τέτοιο μπορεί να δώσει μια διαφορετική προσέγγιση στην εκπαίδευση;

Συνολικά, περισσότερες από δύο χιλιάδες σχολικές μονάδες σε όλη τη χώρα έχουν αποκτήσει πρόσβαση στις ταινίες και το συνοδευτικό εκπαιδευτικό υλικό του CINEDU. Μέσα σε δύο περίπου χρόνια πλήρους λειτουργίας, πάνω από έξι χιλιάδες εκπαιδευτικοί πολλών ειδικοτήτων, έχουν εγγραφεί και χρησιμοποιούν την πλατφόρμα στη διδασκαλία. Η ανταπόκριση από τα σχολεία της χώρας είναι αξιοσημείωτη. Όλο και περισσότεροι/ες εκπαιδευτικοί αξιοποιούν αυτό το εκπαιδευτικό εργαλείο, που επιτρέπει την προσέγγιση θεμάτων με αμεσότητα, προσελκύοντας το ενδιαφέρον των μαθητών και των μαθητριών.

To ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο στην εκπαίδευση είναι πολύ μεγάλο, ιδιαίτερα σε περιοχές που δεν υπάρχουν (ή είναι περιορισμένες) οι παραδοσιακές μεγάλες οθόνες. Πέρα από τα αστικά κέντρα, χαρακτηριστικό είναι πως ένα μεγάλο ποσοστό των σχολείων που χρησιμοποιούν το CINEDU βρίσκονται σε απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες περιοχές. Πάνω από 10% των σχολικών μονάδων που έχουν εγγραφεί στην πλατφόρμα βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου. Ανάλογα είναι τα ποσοστά στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη.

Υπάρχουν ταινίες που απευθύνονται εξολοκλήρου στη μαθησιακή διαδικασία μέσα στην τάξη;

Οι ταινίες του CINEDU συνδέονται άμεσα με τη διδακτική ύλη των μαθημάτων του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών, όπως παρέχεται από το Υπουργείο Παιδείας. Έτσι, κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να βρει τις ταινίες που έχουν συσχετιστεί με το μάθημα του/της και έχει δημιουργηθεί το ανάλογο συνοδευτικό εκπαιδευτικό υλικό. Βέβαια, το CINEDU λειτουργεί επικουρικά στο έργο των εκπαιδευτικών. Για αυτό και προσφέρεται θεματική αναζήτηση, ώστε οι εκπαιδευτικοί να επιλέγουν τις ταινίες και το παιδαγωγικό υλικό που κρίνουν κατάλληλο, με βάση τα ζητήματα που διαπραγματεύεται κάθε ταινία. Ο/η διευθυντής/τρια κάθε σχολείου άλλωστε έχει την ευθύνη για τη λειτουργία της σχολικής μονάδας.

Θεωρείτε πως αυτός είναι ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσουν τα παιδιά να έρχονται μεταξύ άλλων σε επαφή και με τον κινηματογράφο;

Είναι σημαντικό να υπάρχουν έργα που απευθύνονται σε νεανικό κοινό, που καλλιεργούν τις έμφυτες ικανότητες των παιδιών, σε μία εποχή υπερπροσφοράς οπτικοακουστικού περιεχομένου μέσα από το διαδίκτυο και τα social media.

Το εγχείρημα του CINEDU άλλωστε στοχεύει στην εξοικείωση του νεανικού κοινού με την ελληνική και διεθνή, ποιοτική κινηματογραφική παραγωγή και τη δημιουργία των προϋποθέσεων ανάπτυξής της στην Ελλάδα. Επιδιώκει δηλαδή την ανάπτυξη του «κινηματογραφικού αλφαβητισμού» στο σχολείο. Για παράδειγμα, για κάθε ταινία που μπορεί να προβληθεί στις σχολικές αίθουσες, υπάρχει ανάλυση για την κινηματογραφική γλώσσα που χρησιμοποιείται, ανάλογα με την ηλικία, ώστε οι εκπαιδευτικοί να διευκολύνουν τις πρώτες επαφές των παιδιών με το σινεμά.

Στο πλαίσιο ποιου μαθήματος στο σχολείο εντάσσονται κατά κύριο λόγο οι ταινίες;

Οι ταινίες του CINEDU καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών. Ένα σημαντικό μέρος της φιλμογραφίας σχετίζεται με τα μαθήματα Γλώσσας, Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής, Λογοτεχνίας και Μελέτης Περιβάλλοντος, δηλαδή στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές επιστήμες, όπου μπορούν να παρέχουν ερεθίσματα στους νεαρούς μαθητές. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν επίσης να βρουν ταινίες για τα Μαθηματικά, τη Χημεία και τη Φυσική στο CINEDU για να προβληθούν στην τάξη, αν και σίγουρα στα διδακτικά πεδία θετικής κατεύθυνσης χρειάζεται μία επένδυση, ώστε να προστεθούν περισσότερες ταινίες.

Θεωρείτε ότι στην Ελλάδα είμαστε μπροστά ή πίσω στην εκπαίδευση μέσω ψηφιακών εργαλείων σε σχέση με την Αμερική και την υπόλοιπη Ευρώπη;

Η χρήση ταινιών στην εκπαίδευση αποτελεί μία διαδεδομένη πρακτική σε όλη την Ευρώπη, με ψηφιακές πλατφόρμες από τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Δανία μέχρι την Πορτογαλία και τη Σλοβενία.

Όσο κι αν μία θεσμοθετημένη ένταξη του κινηματογράφου στην εκπαίδευση θα έπρεπε να υπάρχει από καιρό στη χώρα, το CINEDU πρωτοπορεί σε ένα σημείο, σε σχέση με την Ευρώπη. Η άμεση σύνδεση της κάθε ταινίας με μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών και η παροχή προσαρμοσμένου εκπαιδευτικού υλικού προσφέρει τη δυνατότητα για άμεση χρήση, παρέχοντας ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών.

Στη Σουηδία υπάρχει η τάση της απομάκρυνσης από τα τάμπλετ και της επιστροφής στα βιβλία, για τη βελτίωση των βασικών δεξιοτήτων των παιδιών. Έχουν τελικά τα οπτικοακουστικά μέσα θέση στην εκπαίδευση;

Παν μέτρον άριστον. Ο ήχος και η εικόνα προσφέρουν στους/τις εκπαιδευτικούς πλήθος επιλογών, τις οποίες μπορούν να αξιοποιήσουν στον κατάλληλο χώρο και χρόνο.

Όσον αφορά στη βελτίωση των μαθητικών δεξιοτήτων, είναι σημαντικό να αναφερθούν οι πρωτοβουλίες καλλιέργειας δεξιοτήτων οπτικοακουστικής και κινηματογραφικής παιδείας του ΕΚΚΟΜΕΔ-Creative Greece, όπως οι μαθητικοί διαγωνισμοί, τα εργαστήρια οπτικοακουστικής παιδείας, η παροχή προσβάσιμου υλικού για μαθητές και μαθήτριες με αναπηρίες, τα εγχειρίδια για τα σχολεία και η πρόσβαση που παρέχεται σε διεθνείς πρωτοβουλίες (BFI, UNESCO κ.α.)

Βέβαια, ο κόσμος γύρω μας αλλάζει. Το EKKOMEΔ-Creative Greece σχεδιάζει και επεξεργάζεται την Εθνική Στρατηγική για την Παιδεία στα Μέσα και την Πολιτιστική Δημιουργία στην Εκπαίδευση, η οποία θα κατατεθεί προς έγκριση και υιοθέτηση από τα καθ’ ύλην αρμόδια Υπουργεία, το Υπουργείο Τουρισμού και το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Θρησκευμάτων.