Μαρίνα Ασλάνογλου: «Η ζωή είναι μία ζούγκλα και κανένας δε σε προετοιμάζει για αυτήν»

Η ταινία «18» κάνει πρεμιέρα αύριο 2 Ιουνίου στους κινηματογράφους και ο Βασίλης Δούβλης με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου έφερε στο φως με έναν ιδιαίτερα πραγματικό τρόπο την αλήθεια για το bullying και τις επιπτώσεις του μέσα από μία ιστορία που θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. Η περιθωριοποίηση, ο ρατσισμός, ο φόβος, ο σωματικός και ψυχικός πόνος γεμίζουν τις ψυχές των παιδιών στην πιο τρυφερή ηλικία μποστά ή πίσω από τα μάτια κάθε είδους παρατηρητή.

Μέσα σε όλα αυτά, η Μαρίνα Ασλάνογλου υποδύεται μία εργαζόμενη μητέρα που παλεύει καθημερινά για να μπορεί να βιοποριστεί η οικογένεια, χωρίς να έχει την παραμικρή υποψία για όσα συμβαίνουν στη ζωή του παιδιού της.

Η διάσημη Ελληνίδα ηθοποιός, πέρα από τις σπουδές Υποκριτικής στο θέατρο τέχνης Κάρολος Κουν, έχει σπουδάσει και Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο της La Verne, ενώ το 2018 έγινε μανούλα και τώρα μας μιλάει για τον ρόλο της στην ταινία και κυρίως για τη μεγάλη σημασία που έχει να απευθυνθούμε στο θέμα που υπάρχει στον πυρήνα της δημιουργίας της: το bullying.

Η ταινία «18» κυκλοφορεί στους κινηματογράφους από τη Feelgood Entertainment.

Η ταινία «18» μιλάει ωμά για τα θέματα που πολλοί υποψιάζονται αλλά οι περισσότεροι αποσιωπούν

Τι είναι αυτό που σε έπεισε να συμμετάσχεις στην ταινία «18»;

Παράλληλα, εκκρεμούσε μία άλλη ταινία που έκανα εκείνο το διάστημα και ήμουν πολύ πιεσμένη. Όταν με πήρε ο Βασίλης ο Δούβλης τηλέφωνο, είπα πρώτα να το διαβάσω και να δω γιατί ήμουν εκτός Αθηνών. Ήταν δύσκολο να επιστρέψω με το παιδί. Μου έστειλε το σενάριο και, μόλις το διάβασα, προβληματίστηκα και ενθουσιάστηκα. Λέω ‘Αυτό πρέπει να το κάνω’. Το σενάριο ήταν αυτό που μου έδωσε την εσωτερική μου απάντηση, ώστε να πω ‘ναι’. Έπρεπε να αφήσω την οικογένειά μου, να φύγω, να γυρίσω να κάνω γυρίσματα και να επιστρέψω. Αλλά, το σενάριο είναι εξαιρετικό.

Ως μαμά προβληματίστηκα για το τι πρέπει να προσέξω μεγαλώνοντας το παιδί μου. Για τα παιδιά που μπορεί να δουν αυτήν την ταινία -γιατί πρέπει να τη δουν όλοι οι έφηβοι, όλα τα παιδιά και πολλοί γονείς-, είναι τι δεν πρέπει να κάνουν. Και πόσο σημαντικό είναι να έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που μας δείχνουν το καλό παράδειγμα, γιατί στην ηλικία αυτήν την τρυφερή της εφηβείας, μπαίνεις σε αυτήν τη ζούγκλα, σε αυτόν τον στίβο, και πρέπει να κάνεις έναν αγώνα να μοιάζεις με τους άλλους. Τα παιδιά μιμούνται αυτούς που «θαυμάζουν», που δεν είναι απαραίτητα ένα καλό παράδειγμα. Παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο οι παρέες που θα κάνει ένα παιδί και φυσικά η οικογένεια που είναι ο βασικότερος πυρήνας της κοινωνίας ώστε να ενταχθεί το παιδί. Κατά τη δική μου άποψη, είναι πολύ σημαντικό στα σχολεία, πέρα από τη Γεωγραφία, την Ιστορία και τα μαθηματικά, να υπάρχει ένα μάθημα θεωρητικό για το τι θα συναντήσουν τα παιδιά βγαίνοντας και το πώς θα πρέπει να είναι και η συμπεριφορά των γονιών καθ’ όλη τη σχολική τους πορεία. Είναι πολύ άγρια τα πράγματα. Το bullying, ο εκφοβισμός, το πώς κοροϊδεύουν, το πώς δεν αποδέχονται τη διαφορετικότητα του άλλου. Κι εμείς οι ίδιοι, αν δείτε από ρόλους που έχουν παιχτεί και στην τηλεόραση και παντού και γελάμε με κάποιον που είναι διαφορετικός, είναι λάθος.

Πες μας λίγα λόγια για τον χαρακτήρα που υποδύεσαι.

Κάνω τη μαμά του παιδιού που ουσιαστικά αντιδρά σε όλο αυτό, που με το κινητό του καταγράφει σκηνές και διάφορα επεισόδια που γίνονται από μία ομάδα παιδιών, τη συμμορία. Είμαι κομμώτρια, έχω δύο παιδιά, ο άντρας μου είναι ταξιτζής. Τα παιδιά μεγαλώνουν μόνα τους, γιατί οι γονείς πρέπει να επιβιώσουν, να φέρουν λεφτά στο σπίτι. Δεν έχουν το περιθώριο να είναι δίπλα στα παιδιά και είναι λάθος. Καταλαβαίνω ότι είναι βιοποριστικό το θέμα, αλλά ας στερηθώ εγώ κάτι για να είναι το παιδί μου καλά.

Πόσο εύκολο είναι για έναν γονιό να αντιληφθεί ότι το παιδί του δέχεται bullying όταν δεν τον βοηθάει ούτε το σχολείο ούτε η κοινωνία;

Δεν είναι εύκολο. Γι’ αυτό και πρέπει να υπάρχει καθοδήγηση στο σχολείο. Πρέπει να υπάρχει ένα μάθημα που να βοηθάει τα παιδιά να ξέρουν τα δείγματα (bullying), να ξέρουν τι να αποφεύγουν, να μπορούν να πηδήξουν από το τρένο πριν αυτό εκτροχιαστεί. Γιατί εγώ, για παράδειγμα, είχα μία εφηβεία που ήταν πολύ επαναστατική. Δεν είχα καμία θηλυκότητα, ήμουν πολύ άγριο νιάτο. Παρ’ όλα αυτά, επειδή είχα πάντα δίπλα μου τους γονείς και δε με είχαν σε μία γυάλα, ώστε να με προστατεύουν από τους εξωτερικούς, αρνητικούς παράγοντες που μπορεί να προκύψουν, με έκαναν να σκέφτομαι. Αυτό που θέλω να κάνω εγώ στο παιδί μου. Να μπορεί να ξεχωρίσει τι είναι και τι δεν είναι σωστό. Γιατί όλοι θα βρεθούμε σε παρέες που δεν είναι καλές, αλλά το αν θα συνεχίσουμε ή το αν θα δοκιμάσουμε κάτι ή το αν θα μιμηθούμε μία συμπεριφορά, αυτό είναι δικό μας καθαρά. Εγώ θέλω το παιδί μου να σκέφτεται και να ξέρει να ξεχωρίζει. Όταν οι γονείς δεν ξέρουν το παιδί τους γιατί δεν περνάνε ούτε μισή ώρα τη μέρα μαζί, δεν ξέρουν τι μουσική ακούει το παιδί τουτ, δεν ξέρουν τι του αρέσει, δεν ξέρουν τι μαθήματα κάνει, δεν ξέρουν ποιοι είναι οι φίλοι του. Το παιδί δεν είναι κομοδίνο. Θα μεγαλώσει με τις προσλαμβάνουσες που έχει και θα διαμορφώσει και τον χαρακτήρα του και την προσωπικότητά του.

Όταν πέρασε ο Κωνσταντίνος μία φάση που ήθελε συνέχεια παιχνίδια και συνέχεια πράγματα και δεν ήθελε να φάει το ένα, δεν ήθελε να φάει το άλλο, κάθισα και του έδειξα ένα ντοκιμαντέρ για τα παιδάκια στην Αφρική. Και του είπα ‘Τα βλέπεις αυτά τα παιδάκια; Δεν έχουν σπίτι. Δεν έχουν να φάνε. Δεν έχουν ένα παιχνίδι και κάνουν αυτοσχέδια παιχνίδια για να παίξουν’. Δεν είναι ακόμη απόλυτα στην ηλικία για να το καταλάβει, αλλά έφτασε σε ένα σημείο να μου πει ‘Μαμά, αυτά τα παιχνίδια δεν τα θέλω γιατί είμαι μεγάλος πια. Να τα δώσουμε στα παιδάκια που δεν έχουν;’. Όσο μιλάς στο παιδί, κάτι θα πιάσει, κάτι θα καταλάβει. Δεν μπορούμε να τα αφήνουμε ανεξέλεγκτα.

Για αυτό ακριβώς μιλάει αυτή η ταινία. Για το πώς μέσα στα παιδιά, καλλιεργούνται συναισθήματα και στερεότυπα λανθασμένα, τα οποία μπορούν να κάνουν κακό και στα ίδια και στους γύρω τους.

01

05

Γιατί πιστεύεις ότι σε υποτιθέμενα προηγμένες κοινωνίες περιστατικά σοβαρού bullying συνεχίζουν να συμβαίνουν μέχρι σήμερα;

Γιατί η κοινωνία θεωρώ ότι δεν έχει πάρει τα μέτρα που θα έπρεπε να πάρει. Δεν έχουν γίνει ουσιαστικές ενέργειες. Δεν έχει γίνει σωστή ενημέρωση είτε από γονείς είτε από εκπαιδευτικούς είτε από ένα εκπαιδευτικό σύστημα, να μπορεί να εντάξει τα παιδιά, να τα καθοδηγήσει, να τους μιλήσει και να τους δείξει με τρανά παραδείγματα τι μπορεί να επιφέρει μία τέτοιου είδους συμπεριφορά. Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία έχουν άγνοια κινδύνου, έχουν κάτι τύπου ‘τώρα αυτό το κάνουμε για μαγκιά και μας ακολουθούν και έχουμε συμμορίες’. Είναι και η τηλεόραση, είναι και το Internet, είναι και όλα. Δεν υπάρχει ένα όριο.

Το παιδί θα μιμηθεί το πρότυπο που θαυμάζει, τον μπαμπά και τη μαμά. Αν ο μπαμπάς αρχίζει και φωνάζει και χτυπάει το χέρι στο τραπέζι, θα το κάνει και το παιδί. Τα παιδιά είναι σφουγγάρια. Ό,τι βλέπουν, το απορροφάνε.

Στην Ελλάδα, το να απευθύνεις το παιδί σου σε ψυχολόγο, πόσο μάλλον να παρακολουθείς κι εσύ, θεωρείται ακόμη ταμπού από πολλούς γονείς. Και από την κοινωνία.

Φυσικά. Εννοείται ότι είναι ταμπού. Και θα συνεχίσει να είναι. Υπάρχουν πολλοί γονείς που κάνουν ότι δε βλέπουν. Δεν ξέρω αν δεν τους αφορά ή αν δε θέλουν να αποδεχτούν ότι κάτι συμβαίνει με το παιδί, γιατί ίσως δουν στον καθρέφτη της αλήθειας τους ότι οι ίδιοι ευθύνονται για αυτό, για αυτήν τη συμπεριφορά. Γιατί δεν μπορεί ένα παιδί από μόνο του να είναι προβληματικό. Κάτι συμβαίνει. Έχω δει μπροστά μου γονείς που να λένε ‘Α αυτός είναι χοντρός’ και γελάνε. Και γελάει και το παιδί μετά. Αυτό είναι λάθος. Αυτόματα κάνεις έναν διαχωρισμό. Ονοματίζεις έναν άνθρωπο και γελάς μαζί του. Το παιδί σου τι θα κάνει;

Υπάρχει κάποια συμβουλή που θα ήθελες ο γιος σου να κρατήσει στη ζωή του;

Ότι όλοι είναι διαφορετικοί κι ότι μέσα από την αγάπη και μέσα από τη σκέψη, μπορούμε να δούμε καθαρά τα πράγματα. Εγώ αυτό που προσπαθώ να κάνω στον Κωνσταντίνο είναι να μην ξεχωρίζει ανθρώπους. Να ξέρει ότι αγαπάμε τους διαφορετικούς ανθρώπους γιατί είμαστε διαφορετικοί. Εγώ του έχω πει ‘Εσύ έχεις καστανά μαλλιά και έχεις αυτό το ύψος και τα δαχτυλάκια σου είναι έτσι. Δεν είσαι διαφορετικός από του Δημήτρη που είναι ξανθός και είναι λίγο πιο κοντούλης από εσένα; Το ένα μήλο δεν είναι πράσινο και το άλλο κόκκινο; Μήλα δεν είναι και τα δύο;’. Αυτό, όμως, πρέπει να γίνει από μικρή ηλικία.

Τα τελευταία χρόνια, το bullying έχει έρθει στο προσκήνιο περισσότερο από ποτέ με τραγικά παραδείγματα στην κοινωνία, ως γονιός αγχώνεσαι για το παιδί σου;

Φυσικά και αγωνιώ. Όταν το παιδί θα δημιουργήσει τον δικό του κοινωνικό και φιλικό ιστό, εγώ οφείλω να είμαι δίπλα να βλέπω με ποιους είναι, τι κάνει, τη δική του συμπεριφορά και αυτό που θέλω -και αυτό περισσότερο θα το κάνει ο πατέρας του γιατί μπορεί να το κάνει γιατί τον λατρεύει και τον έχει πρότυπο- είναι να τον μάθει να μπορεί να αντέξει τέτοια συμπεριφορά και πώς να τη διαχειριστεί. Είναι μικρός ακόμη, αλλά αυτό λίγο-λίγο μπορεί να καλλιεργηθεί. Πάνω απ’ όλα είναι να μην έχει φόβο. Όταν έχεις φόβο, δε μιλάς και τα υπομένεις όλα αυτά. Να ξέρει (ο Κωνσταντίνος) ότι έχει ένα σημείο αναφοράς, τον μπαμπά και τη μαμά. Εκεί μπορεί να τα πει όλα. Κανένας δε θα τον βοηθήσει περισσότερο από τον μπαμπά και τη μαμά. Αλλά να μη φοβάται να μιλήσει, και λάθος να έχει κάνει.

Εσύ έχεις υπάρξει ποτέ θύμα bullying;

Νομίζω όλοι έχουμε περάσει στο σχολείο. Αλλά εγώ μπορούσα με έναν τρόπο να το διαχειριστώ. Και παρενόχληση στη δουλειά. Εμένα, όμως, αυτά τα πράγματα δε με αγγίζανε, γιατί δε φοβόμουν να μιλήσω. Όχι μόνο στους δικούς μου αλλά και σε αυτόν που μου το έκανε -το bullying ή τη λεκτική βία-. Δεν μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε. Έχω φίλες που είναι τόσο κλειστές, που είναι τόσο καλά κορίτσια που δε μιλάνε. Και λες ‘Γιατί δε μιλάς; Τι φοβάσαι; Πες το. Άνοιξε την ψυχή σου'. Γιατί και να ανοίξεις την ψυχή σου δεν είναι εύκολο. Γιατί και η αλήθεια δεν είναι εύκολη.

Έτσι θέλω να είναι και ο Κωνσταντίνος. Να μπορεί να αντιμετωπίσει τα πράγματα. Η ζωή είναι μία ζούγκλα και κανένας δε σε προετοιμάζει για αυτήν. Τώρα έχει ξεφύγει η κατάσταση σε πάρα πολλά. Δεν ξέρω αν φταίει η πανδημία και το ότι ο κόσμος κλείστηκε μέσα και ξαφνικά έχει χαθεί η λογική. Γιατί αυτά που βλέπω δεν έχουν λογική. Με τις γυναικοκτονίες, με τους βιασμούς, με τις παιδοκτονίες… Τα ‘χω χάσει.

Μιας και έχεις πει ότι έχεις σπουδάσει ψυχολογία, οπότε μπορείς να έχεις και μία άλλη τοποθέτηση στο θέμα, αν είχες έναν bully μπροστά σου, τι θα του έλεγες;

Σίγουρα πρέπει να ξέρεις τι παιδί έχεις μπροστά σου, ποιο είναι το υπόβαθρο της οικογένειας, τα βιώματά του. Το πιο βασικό που θα του έλεγα είναι ‘Βάλε έναν καθρέφτη και κάνε εικόνα αυτό που κάνεις στα παιδιά. Δες το σαν να είσαι απέξω. Σου αρέσει; Θέλεις να στο κάνουν; Σκέφτεσαι πώς είναι η ψυχή αυτού του παιδιού;’ Εκτός αν δεν έχουν ψυχή. Δε γίνεται. Δε γίνεται να μην έχεις συναισθήματα. Να μην αισθάνεσαι ότι αυτό που κάνεις εκείνη τη στιγμή πληγώνει έναν άνθρωπο που δεν ξέρεις πώς θα αντιδράσει. Δεν είναι αστείο.