Εσύ τι τύπος βιβλιοφάγου της παραλίας είσαι;

«Το βιβλίο είναι για την ψυχή και το πνεύμα ό,τι το αντιηλιακό για το δέρμα…το conditioner για τα μαλλιά, η κρέμα ημέρας για το πρόσωπο…», Αν … περίπου συμφωνείς με την παραπάνω φράση και είσαι από αυτές που θυσιάζεις να αφήσεις έξω από το σακ βουαγιάζ το 4^ο ζευγάρι παπούτσια, το άχρηστο μπουρνούζι ή το πιστολάκι για τα μαλλιά, τότε ναι, μπορείς να συνεχίσεις το διάβασμα. Πόσες φορές, πόσα καλοκαίρια έχεις πάει και έχεις φέρει ντάνες βιβλίων που πήγαν αδιάβαστα υπέρ πίστεως (στο tablet) και πατρίδος; Πόσες φορές ακριβώς ολοκλήρωσες έστω και ένα βιβλίο που γύρισες μέσα στα λάδια (αντιηλιακού) είτε γιατί σε ζάλιζε τόσο ο ήλιος που δεν καταλάβαινες τι διάβαζες, είτε γιατί τα πάρτυ, οι εξορμήσεις και οι κουβεντούλες δεν σου άφησαν δευτερόλεπτο για το αγαπημένο σου μυθιστόρημα είτε γιατί οι φίλοι σου σε πείραζαν, σε αποκαλούσαν προχώ ή κουλτουριάρα με το βιβλίο να φιγουράρει σε περίοπτη θέση στην ψάθινη τσάντα και στο σακίδιο.

Η αλήθεια είναι ότι το να διαβάζεις κόντρα στις δυνατές ακτίνες του ήλιου, τα μπιτάτα χιτάκια του beach bar και τις ιαχές των φίλων σου όταν η ρακέτα αστοχήσει στο μπαλάκι του τένις…. θέλει γερή δόση γενναιότητας, αρκετό σθένος και σίγουρα μια ματιά ουτοπίας στα πράγματα. Όμως υπάρχουν μέσα στο καλοκαίρι και άλλες κρυφές στιγμές για το διάβασμα: Στο καράβι, το αεροπλάνο, την ώρα που οι άλλοι κάνουν τη μεσημεριανή τους σιέστα, στο κρεβάτι πριν κοιμηθείς (αν κοιμάσαι μόνη). Καλή θέληση να υπάρχει και θα δεις ότι το “χάσιμο” στις σελίδες σημαντικών βιβλίων δεν είναι σπατάλη χρόνου. Το αντίθετο. Αποφεύγουμε βέβαια πολιτικά δοκίμια, οικονομικές αναλύσεις και τηρούμε το βασικό κανόνα του καλοκαιρινού βιβλιοφάγου: Διαβάζουμε αυτά που μας αρέσουν κι όχι αυτά που θέλουμε να μας δουν να διαβάζουμε!

Πριν περάσουμε σε ορισμένες προτάσεις ας δούμε σε ποια φυλή βιβλιοφάγων ανήκουμε:

Οι βουλημικές βιβλιοφάγες

Καταβροχθίζουν τα πάντα, ό,τι πετάει ό,τι κολυμπάει, βιβλία παντός είδους, ξενόγλωσσα, περιοδικά, best sellers, αυτά που φιλοξενούν οι αυτοσχέδιες βιβλιοθήκες των ξενοδοχείων (προσοχή τα επιστρέφουμε για να τα διαβάσουν κι άλλοι).

Οι ανόρεκτες

Διαβάζουν 1-2 βιβλία τον χρόνο και με το ζόρι, όμως ποτέ δεν είναι αργά για διάβασμα, τα βιβλία ακονίζουν μυαλό και ψυχή και ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσουμε είναι το δόγμα του back to basics (κλασική λογοτεχνόα). Οι παρακάτω προτάσεις θα σε ενθαρρύνουν να ξεκινήσεις από το μηδέν.

Οι γκουρμέ

Διαβάζουν μόνο καλής ποιότητας βιβλία, και ό,τι πραγματικά αξίζει, παρακολουθούν τα σχετικά περιοδικά, τις στήλες βιβλίου και τα sites και έχουν διαβάσει πραγματικά λίγα και καλά.

Οι τσιμπολογήστρες

Δεν έχουν διαβάσει ποτέ σχεδόν κάτι ολοκληρωμένο. Ξεκινούν κάτι και το βαριούνται αμέσως. Προτιμούν την ευκαιριακή ανάγνωση και αυτή που ταιριάζει στην αναγνωστική τους πείνα κάθε φορά. Αν έχουν χωρίσει προτιμούν βιβλία για το «πως θα τον κάνεις να γυρίσει» ή «πως θα βρεις τον ιδανικό σύντροφο μετά τον χωρισμό». Αν ψάχνουν δουλειά συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο προτιμούν βιβλιαράκια μεγάλης κατανάλωσης όπως «πώς να πετύχεις στο επαγγελματικό στάδιο» ή «πώς να συντάξεις το βιογραφικό σου και να απογειώσεις τον μισθό σου στον Θεό».

Σε όποια κατηγορία και να ανήκει ένα θα σου πούμε. Το να μην έχεις διαβάσει δεν είναι κακό ούτε ντροπή, επίσης το να διαβάζεις δεν έχει κάτι ενοχλητικό εκτός από το να απομονώνεσαι επί ώρες από την παρέα, τις φίλες και τον σύντροφό σου. Μην νομίζεις πολλοί πιστεύουν ότι το βιβλίο είναι ένα άλλοθι για να αποφύγεις τα πολλά πολλά με τους άλλους. Βρες την ισορροπία και πάρε φόρα για να τραβήξεις μπροστά με τα βιβλία. Εδώ σου έχουμε διάφορες προτάσεις - όλες κλασικές

Μια καλή λύση είναι το ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗ της Τζέην Ωστεν η οποία αφηγείται την ιστορία του κύριου και της κυρίας Μπένετ που έχουν πέντε κόρες όλες ανύπαντρες. Όταν ένας πλούσιος και ευχάριστος νέος μετακομίζει στην γειτονιά η κυρία Μπένετ ελπίζει να τον εξασφαλίσει ως γαμπρό για την όμορφη μεγαλύτερη κόρη της, δίδα Τζέιν Μπένετ. Η εκκολαπτόμενη σχέση όμως σαμποτάρεται από τον υπερόπτη φίλο του νεαρού, κύριο Ντάρσυ, που θεωρεί το προξενιό ακατάλληλο. Όταν ο κύριος Ντάρσυ με τη σειρά του ερωτεύεται την δεύτερη κόρη των Μπένετ, δίδα Ελίζαμπεθ Μπένετ, η συγκαταβατική πρόταση του για γάμο απορρίπτεται από την Ελίζαμπεθ με ειρωνεία και η προσέγγιση φαίνεται να σταματά. Εντούτοις, τα γεγονότα συνωμοτούν για να συνδέσουν τα διάφορα μέλη παρά τα εμπόδια και τις παρεξηγήσεις που τα χωρίζουν. Η περηφάνια της μιας πλευράς και η προκατάληψη της άλλης σιγά σιγά προσπερνιούνται και οι χαρακτήρες αποκομίζουν μεγαλύτερη γνώση του εαυτού τους και των άλλων.

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο που πρέπει να διαβάσεις είναι τα «ΑΝΕΜΟΔΑΡΜΕΝΑ ΥΨΗ» της Εμιλη Μπροντέ που πρωτοεκδόθηκαν το 1847. Πρόκειται για την άγρια και γεμάτη πάθος ιστορία της σχεδόν δαιμονικής αγάπης μεταξύ της Κάθριν Έρνσω και του Χήθκλιφ. Η δράση του μυθιστορήματος είναι χαοτική και βίαια, αλλά η ολοκληρωμένη σύνθετη δομή του, οι γλαφυρές περιγραφές του θυελλώδους και μοναχικού αγγλικού τοπίου του Γιόρκσαϊρ και η ποιητική μεγαλοσύνη του οράματος της Έμιλυ Μπροντέ συνδυάζονται έτσι ώστε το βιβλίο να αποκτήσει το βάθος και την απλότητα μιας αρχαίας τραγωδίας.

Βιβλιοφάγος χωρίς να έχει διαβάσει τον «ΞΕΝΟ» του Αλμπέρτ Καμύ δεν υπάρχει: «Ο Ξένος» είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του Καμύ, ενδεικτικό των απόψεών του για το παράλογο. Το βιβλίο γράφτηκε για το παράλογο και ενάντια σ’ αυτό. Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Μερσώ, αρνείται τη συμβατικότητα της καθημερινής ζωής και αδιαφορεί για τις συναισθηματικές και ηθικές αξίες της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει. Κατηγορείται όχι τόσο για το έγκλημα που έχει διαπράξει όσο για το ότι είναι τόσο διαφορετικός από τους ομοίους του, «ξένος» ανάμεσά τους.

Τις «ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ» τις γνωρίζεις από την ομώνυμη ταινία ήρθε η ώρα να απολαύσεις τη συγγραφική ευστοχία του Τσαρλς Ντίκενς. Οι «Μεγάλες Προσδοκίες» είναι η υπέροχη ιστορία του νεαρού Πιπ που ζει στη φτώχεια του χωριού του, ώσπου οι τρομερές συμπτώσεις τον φέρνουν στο Λονδίνο, στους κύκλους του «καλού κόσμου». Μέσα από τις περιπέτειες του Πιπ, που παρατηρεί τον κόσμο γεμάτος όνειρα κι ερωτηματικά, ο Ντίκενς περιγράφει την Αγγλία της πρώτης βιομηχανικής εποχής, μιας σκληρής εποχής όπου όμως τα θαύματα ήταν δυνατά. Με φόντο την ύπαιθρο, που παρακμάζει, και το άστυ, που αναπτύσσεται γοργά, ο Ντίκενς δημιουργεί μια σειρά αξιαγάπητους χαρακτήρες…

Δύσκολο και βαρύ το «ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, είναι ιδανικό για πολυήμερες διακοπές γιατί θέλει ξεκούραστο μυαλό και χρόνο. Πολύ χρόνο για να καταλάβει τις μηχανορραφίες του δαιμονικού Ρασκόλνικοφ και τις τραγικότητες του Μαρμελάντοφ. Εναλλακτικά από τον ίδιο συγγραφέα ο «ΗΛΙΘΙΟΣ» που μαζί με τους "Δαιμονισμένους" και τους "Αδελφούς Καραμάζοβ", παραμένει ένα απ' τα κυρίαρχα έργα του Ντοστογιέβσκη. Ο πρίγκηπας Μίσκιν, ένας επιληπτικός, γυρίζει από μια κλινική της Ελβετίας, όπου κάποιος γιατρός τον είχε φροντίσει από ευσπλαχνία. Είναι ορφανός. Όλη κι όλη η περιουσία του ένα μπογαλάκι ρούχα. Δεν ξέρει τίποτα απ' τη ζωή. Η συνέχεια …επί των σελίδων.

Τη «ΜΑΝΤΑΜ ΜΠΟΒΑΡΥ» την γνωρίζεις, την έγραψε ο Γκουστάβ Φλωμπέρ, δεν χρειάζονται συστάσεις όπως και τα «ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΜΟΝΑΞΙΑ» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές ο οποίος ολοκληρώνει το δράμα του Συνταγματάρχη που δεν έχει κανέναν να του γράψει και τον συναντούμε, νεαρό ακόμα, να παραδίδει την περιουσία του επαναστατικού στρατού και να παίρνει την απόδειξη από το χέρι του ίδιου του συνταγματάρχη Αουρελιάνο Μπουενδία.

Του ίδιου συγγραφέα «Ο ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΧΟΛΕΡΑΣ» με πρωταγωνιστή τον γιατρό Χουβενάλ Ουρμπίνο. Σημαντικά βιβλία επίσης ο «ΟΔΥΣΣΕΑΣ» του Τζέημς Τζόυς, που παρά τις πολυάριθμες σελίδες του βιβλίου αναφέρεται στον απολογισμό μιας και μοναδικής μέρας, της 16ης Ιουνίου 1904. Ένας Δουβλινέζος, ο Λεοπόλδος Μπλουμ, ξυπνάει το πρωί και φεύγει για την δουλειά του. Οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές και οι συναισθηματικές υποχρεώσεις του καθυστερούν την επιστροφή του μέχρι τις πρώτες ώρες της επόμενης ημέρας. Αυτή η αργοπορία επιστροφής συνιστά την μοναδική ομοιότητα με το αρχαϊκό πρότυπο.

Πιο ψυχολογικό «Η ΔΙΚΗ» του Φραντς Κάφκα όπως και ο «Πύργος» και το «ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ» από τον δικό μας Νίκο Καζαντζάκη.

Το «ΧΡΥΣΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ» της Ντόρις Λέσινγκ θεωρείται από τα καλύτερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Αφηγείται την ιστορία της Άννας Βουλφ, μιας χωρισμένης μητέρας και μυθιστοριογράφου, η οποία παλεύει ενάντια στο συγγραφικό μπλοκάρισμα στο Λονδίνο της δεκαετίας του '50. Από φόβο μήπως τρελαθεί, καταγράφει τα βιώματά της σε τέσσερα χρωματιστά σημειωματάρια. Στο μαύρο καταγράφει τη συγγραφική της ζωή, στο κόκκινο τις πολιτικές της απόψεις, στο κίτρινο τη συναισθηματική της ζωή και στο μπλε καθημερινά γεγονότα.

Δύσκολο αλλά πολύ ενδιαφέρον το «ΜΑΓΙΚΟ ΒΟΥΝΟ» του Τόμας Μαν, εξαιρετικά γοητευτικό το «ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ» του Τόνι Μόρισν, διαφωτιστικό για μια εποχή το «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ» του Ρόμπερτ Μουσιλ, πλούσιο σε εμπειρίες το «ΛΟΛΙΤΑ» του Βλαντίμιρ Ναμπόκοβ, φουτουριστικός ο «ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ» του Τζωρτζ Οργουελ, ερωτικό το «ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ» του Φερνάντο Πεσόα, μυστηριακό το «21 ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ «ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ» του Εντγκαρ Αλαν Πόε, και τέλος χρονοβόρο αλλά υπέροχο το «ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟ» που λίγοι γνωρίζουν ότι είναι πολύτομο και καταλήγει στον έσχατο βιβλίο που ονομάζεται «Ο ΞΑΝΑΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ» όπου ο Μαρσέλ Προυστ κατευγάζει με άπλετο φως όλους τους προηγούμενους τόμους και αποζημιώνει τον αναγνώστη.