#ChooseToChallenge: Αποστομώνοντας τον «Γιατί τώρα» της παρέας στη metoo εποχή

Κάποια στιγμή, όταν ένας κοινωνιολόγος του μέλλοντος αποφασίσει να μελετήσει το φαινόμενο #metoo στην Ελλάδα του 2021, θα διαπιστώσει πως μέσα από αυτό αναδύθηκε μία νέα κατηγορία ανθρώπου και ένα φλέγον ερώτημα, ο «Γιατί τώρα». Όχι δεν πρόκειται για κάποιο σπάνιο είδος, η μόνη διαφορά ενός «Γιατί τώρα» από έναν κοινό άνθρωπο, είναι πως εκείνος που ρωτάει «γιατί τώρα» θεωρεί πως όλοι οι υπόλοιποι, είναι υποχρεωμένοι να πάρουν την άδειά του για να εκφέρουν λόγο.

Υποθέτω πως κάπως έτσι βλέπουν τον κόσμο, εκείνοι που αναρωτήθηκαν γιατί η Μπεκατώρου αποφάσισε τώρα -λες και υπάρχει γενικά σωστό timing για τα πάντα- να προχωρήσει στην καταγγελία, αφού έτσι και αλλιώς η πράξη έχει παραγραφεί, δεν μπορεί να του κάνει τίποτα, δεν θα βρει το δίκιο της, κοκ. Διότι οι άνθρωποι που ζυγίζουν και ταξινομούν τα βιώματα των άλλων σε επίκαιρα ή άκαιρα, δεν μπορούν να συναισθανθούν πως η ιστορία της Μπεκατώρου και κάθε Σοφίας, δεν είναι μία είδηση κι ας προβάλλεται στην τηλεόραση, ούτε κάτι που έγινε χθες. Είναι μία εμπειρία που καθόρισε, «έκοψε» τις ζωές τους στα δύο και πλέον o χρόνος κυλάει «πριν» ή «μετά» από αυτό το γεγονός.

Καλώς ή κακώς, ο καθένας πιστεύει και λέει ό,τι θέλει, αρκεί αυτό να μην παραβιάζει τις ελευθερίες του άλλου. Ωστόσο, πόσο «παραβιαστικό» είναι να αποκαλύπτεις κάτι επώδυνο και οι άλλοι να σε ρωτάνε, «γιατί τώρα βρήκες το θάρρος να μιλήσεις»; Σαν να σου λένε δηλαδή, «γιατί δεν ήσουν αρκετά δυνατή να το διαχειριστείς νωρίτερα» και άλλες χαριτωμένες απορίες που καταλήγουν ξανά σε ερώτηση, «γιατί πήγες μόνη σου το βράδυ στο δωμάτιό του». Στην πραγματικότητα, η μόνη σωστή απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι: «Γιατί έτσι». Ωστόσο, εάν θέλεις να απαντήσεις εμπεριστατωμένα στον αφελή «Γιατί τώρα» της παρέας σου, παρακάτω θα βρεις μερικά επιχειρήματα που ίσως ανοίξουν το μυαλό και τα μάτια του.

1# Δεν έχει «γιατί» - Διότι τώρα θέλησε να το πει

Διότι, όπως έλεγε ένας φίλος μου, «ποτέ δεν είμαστε αρκετά έτοιμοι να κάνουμε τίποτα». Ναι, ποτέ δεν είμαστε έτοιμοι, όμως πρέπει κάποιος να δημιουργήσει τις συνθήκες και αυτοί είμαστε εμείς. Και οφείλουμε να μιλάμε, να στηρίζουμε, να δείχνουμε σεβασμό στην προσπάθεια, το θάρρος και τη δύναμη που κατέβαλαν οι καταγγελθέντες για να έρθουν ξανά 5, 10, 20, 30 χρόνια μετά, αντιμέτωποι με αυτό που τους συνέβη. Γιατί τώρα νιώθουν πιο έτοιμοι από ποτέ, δεν φοβούνται καμία απειλή και ξέρουν πως μπορούν να αντέξουν τις καλοπροαίρετες αντιδράσεις των «Γιατί τώρα».

2# Διότι αρκεί μία φωνή για να γίνει η αρχή

Ένας άνθρωπος που έχει το θάρρος να καταγγείλει την κακοποίηση που δέχτηκε 25 χρόνια πριν, ξέρει εκ των προτέρων πως το ψυχικό, σωματικό, οικονομικό κόστος θα είναι μεγαλύτερο από το κέρδος. Αλλά τίποτα από αυτά δεν μπορεί να τον κρατήσει πίσω, γιατί τίποτα δεν συγκρίνεται με την εσωτερική δικαίωση και τη χαρά που θα νιώσει, όταν δει κι άλλες περιπτώσεις να ακολουθούν το παράδειγμά του και να βγαίνουν από το «σκοτάδι». Και όπως απέδειξε η περίπτωση της Μπεκατώρου, αρκεί να ακουστεί μία φωνή για να γίνει η αρχή.

#3 Διότι μερικά πράγματα χρειάζονται χρόνο, υπομονή, φροντίδα

Ακόμη και αν δεν έχουμε βιώσει κάποιο ανάλογο περιστατικό, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πως αυτά τα πράγματα χρειάζονται χρόνο, υπομονή και φροντίδα, όπως μία ανοιχτή πληγή. Χρειάζεται το άτομο να περάσει από μία συγκεκριμένη διαδικασία και με την κατάλληλη βοήθεια, για να μπορέσει να διαχειριστεί τον φόβο και έπειτα να «αγκαλιάσει» αυτό που του συνέβη. Θέλει χρόνο να μάθει να ζει με αυτό το «αγκάθι» στην καρδιά του, ώσπου να πάρει την απόφαση να το ξεριζώσει.

4# Διότι δεν έχει περάσει ακόμα το στάδιο του «σοκ»

Παρόλα αυτά, για να φτάσει ένα άτομο στο σημείο να θέλει να διαχειριστεί το βίωμά του, έχει προηγηθεί ένα μεγάλο διάστημα μέχρι να το αναγνωρίσει. Στο πέρασμα του χρόνου, το βίωμα γίνεται μία προέκταση των θυμάτων, ένα κομμάτι τους, που ούτε εκείνοι, αλλά ούτε οι δικοί τους άνθρωποι αναγνωρίζουν. Αρκετά θύματα δεν είναι σε θέση να μεταφράσουν το βίωμά τους σε κακοποίηση. Θεωρούν ή τους πείθουν οι θύτες πως φταίνε για αυτό που έγινε, ενώ σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται να περάσουν χρόνια για να αντικρίσουν τα γεγονότα στην πραγματική τους διάσταση.

5# Διότι σκεφτόταν ότι θα τη ρωτήσει κάποιος «Γιατί τώρα»

Ο λόγος που καθυστέρησε να γίνει η καταγγελία της Μπεκατώρου, είναι ο ίδιος λόγος για τον οποίο οι αστυνομικές αρχές δεν ερεύνησαν ποτέ την πρώτη καταγγελία της Τοπαλούδη για παρενόχληση τον Νοέμβριο του 2017, έναν χρόνο περίπου πριν τη δολοφονία της. Διότι για κάποιο παράξενο λόγο, όταν μία γυναίκα καταγγέλλει ή εκμυστηρεύεται κάπου την κακοποίησή της, βρίσκει κλειστές πόρτες, ανθρώπους να την αμφισβητούν και να σηκώνουν το δάχτυλο, να της επιρρίπτουν ευθύνες βασισμένοι σε υποθετικά σενάρια και να τη ρωτάνε επίμονα και καχύποπτα «ναι αλλά γιατί τώρα».

Κλείνοντας, εάν έχεις κουραστεί να κάνεις τη δασκάλα των «Γιατί τώρα», να θυμάσαι πως δεν είσαι υποχρεωμένη να εκπαιδεύσεις κανέναν και να του δείξεις τον δρόμο. Μέχρι τότε, μην σταματήσεις ούτε στιγμή να στρέφεις την προσοχή στην ουσία των γεγονότων και να στηρίζεις, κάνοντας τη φωνή σου μία φωνή για κάθε γυναίκα που φοβάται ή δεν είναι έτοιμη να μιλήσει.

Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας εδώ.