Η ανταπάντηση στην iconic ταινία «Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα» ήταν η πιο iconic Jane Birkin

Είναι κοινό μυστικό πως στην iconic ταινία «Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα» με τη Brigitte Bardot η ανταπάντηση είναι για πολλούς το «Και ο Θεός έπλασε τη Birkin». Dark, μυστήρια, αινιγματική, η ύπαρξή της διέθετε όλα τα χαρακτηριστικά για να μη μπορεί κάποιος να την αποκωδικοποιήσει, να τη γνωρίσει και τελικά να την απομυθοποιήσει.

Μιλώντας με τα σημερινά δεδομένα, αν υπήρχε site με το όνομά της θα κάλυπτε όλες τις κατηγορίες. Μόδα, ομορφιά, lifestyle, σχέσεις, τέχνες. Γεννημένη να ποζάρει στον φακό και έχοντας χαρίσει στους φωτογράφους εκατομμύρια λήψεις -εκ των οποίων οι περισσότερες αγέλαστες άρα άκρως καλλιτεχνικές, η πολυφωτογραφημένη Birkin «καπάκωνε»πάντα τη Jane -αν και για την καλλιτεχνική της υπόσταση αυτό ήταν μια τεράστια επιτυχία.

Ανήσυχο πνεύμα, παθιασμένη, πολυσχιδής, μελαγχολική, αντιδραστική, αντισυμβατική, αφοπλιστικά ειλικρινής, τολμηρή με αρκετή συστολή μέσα της, κάποιες φορές ζηλιάρα, άλλες ευαίσθητη, σχεδόν πάντα δυναμική, ταλαντούχα που, μεταξύ άλλων, διέθετε θάρρος, θράσος και άγνοια κινδύνου τη στιγμή που έπρεπε: στο ξεκίνημά της.
Ακροβατώντας πάντα σε ένα «περίπου» το εκτόπισμά της ήταν τέτοιο που δεν της επέτρεψε να διαπρέψει απόλυτα σε ένα από όλα αυτά με τα οποία ασχολήθηκε. Ίσως, λοιπόν, να μην κατέκτησε ποτέ την κορυφή που θα της άρμοζε.

Γεννημένη στο Λονδίνο τον Δεκέμβρη του 1946 ζούσε στη Γαλλία από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και ειχε πολιτογραφηθεί Γαλλίδα. Χωρίς αμφιβολία, η Birkin είχε μια ικανοποιητικά παραγωγική καριέρα ως ηθοποιός στον βρετανικό και γαλλικό κινηματογράφο. Συνολικά, κυκλοφόρησε 14 άλμπουμ, πρωταγωνίστησε ή συμμετείχε σε 70 ταινίες μεγάλου μήκους, σε 9 θεατρικές παραστάσεις, σε 11 τηλεοπτικές παραγωγές, σκηνοθέτησε 2 ταινίες και έγραψε το σενάριο 3 ταινιών.

Το ξεκίνημα και το εισιτήριο δίχως επιστροφή για Γαλλία

Η Jane Birkin ξεκίνησε την καριέρα της στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960 ως ηθοποιός, συμμετέχοντας με μικρό ρόλο στο Blowup του Michelangelo Antonioni (1966). Την εποχή εκείνη, η ταινία κέρδισε τη φήμη λόγω της γυμνής σκηνής της Birkin, κάτι που είπε αργότερα ότι έκανε επειδή ο John Barry (μετέπειτα σύζυγός της) της είχε πει ότι δεν θα είχε το θάρρος να εμφανιστεί γυμνή στο πλατό. Με αφοπλιστική ειλικρίνεια, είχε παραδεχθεί επίσης ότι την ημέρα της οντισιόν της δεν είχε ιδέα ποιος ήταν ο Antonioni.

Με το check-in της στον κινηματογράφο ο John Barry έπαιξε κομβικό ρόλο και στην προσωπική της ζωή. Ο συνθέτης (μεταξύ άλλων της μουσικής 11 ταινιών της σειράς James Bond), δεν την ενθάρρυνε απλώς να κάνει καριέρα ως ηθοποιός και τραγουδίστρια αλλά την έπεισε να τον παντρευτεί σε ηλικία 19 ετών. Και πράγματι: το 1965 η Birkin παντρεύτηκε τον Βρετανό συνθέτη και μαέστρο, Barry, τον οποίο -για την ιστορία- γνώρισε σε οντισιόν για το μιούζικαλ του Passion Flower Hotel. Το ζευγάρι απέκτησε μια κόρη, τη φωτογράφο Kate Barry, η οποία γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1967 και πέθανε στις 11 Δεκεμβρίου 2013. Ο γάμος του ζευγαριού έληξε άδοξα το 1968.

Μετά τον προκλητικό -όπως χαρακτηρίστηκε- τότε ρόλο στο Blowup είχε μια πιο ουσιαστική συμμετοχή στην ταινία της εποχής της αντικουλτούρας Kaleidoscope (1966) ενώ συμμετείχε και στην ψυχεδελική ταινία Wonderwall (1968).

Το 1968, μετά τη λήξη του γάμου της, ο σκηνοθέτης Pierre Grimblat την κάλεσε στη Γαλλία σε οντισιόν για τη νέα ταινία του Slogan (1969), στην οποία θα πρωταγωνιστούσε ο Serge Gainsbourg, ο οποίος ήταν ήδη γνωστός τότε στη Γαλλία. Αν και δεν μιλούσε γαλλικά κέρδισε τον ρόλο, συμπρωταγωνιστώντας μαζί με τον άντρα που θα γράφανε τη δίκη τους ιστορία με επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο.

Μετά το γύρισμα του Slogan, η Birkin μετακόμισε μόνιμα στη Γαλλία καθώς είχε ακόμα έναν ρόλο στο γαλλικό θρίλερ La Piscine (1969). Η εν λόγω ταινία τής έδωσε τη δυνατότητα να μείνει στη Γαλλία αφού τελείωσε το Slogan και η ίδια είχε παραδεχθεί: «Η ταινία με έσωσε και μου έδωσε τη δυνατότητα να μείνω στη Γαλλία. Μόλις είχα τελειώσει το Slogan και επρόκειτο να επιστρέψω στην Αγγλία».

Η βαριά προφορά της στα γαλλικά έγινε τελικά πλεονέκτημα, καθώς το γαλλικό κοινό τη βρήκε γοητευτική. Αργότερα για το γεγονός αυτό θα δήλωνε: «Χωρίς την προφορά μου, θα είχα οπωσδήποτε μια διαφορετική καριέρα».

"Je t'aime… moi non plus"

Η εγκατάστασή της στη Γαλλία όμως σηματοδοτούσε και την αρχή μιας πολυετούς επαγγελματικής και προσωπικής σχέσης.

Με τον Serge Gainsbourg αποτέλεσαν εμβληματικό ζευγάρι της παριζιάνικης καλλιτεχνικής ζωής και έγιναν πασίγνωστοι το 1969 με το άλμπουμ Jane Birkin / Serge Gainsbourg, ιδιαίτερα με το τραγούδι Je t'aime ... moi non plus ("I love you ... me neither") ένα αισθησιακό και προκλητικό τραγούδι που είχε παγκόσμια επιτυχία, το οποίο αρχικά ο Gainsbourg είχε γράψει για την προηγούμενη ερωμένη του, Brigitte Bardot.

Η Birkin είπε ότι ήταν η «ζήλεια» που την ώθησε να τραγουδήσει το κομμάτι που σόκαρε το Βατικανό -και όχι μόνο. Το τραγούδι προκάλεσε σκάνδαλο για τη σεξουαλική του επανάσταση και απαγορεύτηκε από ραδιοφωνικούς σταθμούς στην Ιταλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Παρόλ’ αυτά κατάφερε τη χρονιά εκείνη να γίνει νούμερο ένα στα βρετανικά τσαρτ και ήταν η πρώτη ξενόγλωσση επιτυχία που είχε σκαρφαλώσει ως τότε στην κορυφή των ομολογουμένως δύσκολων βρετανικών μουσικών τσαρτ.

Ακολούθησαν και άλλες συνεργασίες του iconic ζευγαριού και το 1971 γεννήθηκε η κόρη τους, Charlotte Gainsbourg, που μοιραία ακολούθησε τα καλλιτεχνικά τους βήματα. Το 1971- 1972 έκανε ένα διάλειμμα από την υποκριτική και επέστρεψε σε ρόλο δίπλα στην Brigitte Bardot στο Don Juan, or If Don Juan Were a Woman (1973).

Την ίδια χρονιά, είχε έναν δεύτερο ρόλο στην ταινία τρόμου Dark Places με τους Christopher Lee και Joan Collins. Το 1975, εμφανίστηκε στην πρώτη ταινία του Gainsbourg, Je t'aime moi non plus, η οποία προκάλεσε σάλο για την ειλικρινή εξέταση της σεξουαλικής ασάφειας και απαγορεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο από το Βρετανικό Συμβούλιο Ταξινόμησης Ταινιών. Για αυτήν την ερμηνεία, ήταν υποψήφια για το βραβείο César Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας.

Το 1978, η Birkin πόζαρε ως μοντέλο σε διαφημίσεις για τα τζιν Lee Cooper. Στη συνέχεια εμφανίστηκε στις ταινίες της Αγκάθα Κρίστι Death on the Nile (Έγκλημα στο Νείλο) (1978) και Evil Under the Sun (Δύο εγκλήματα κάτω από τον ήλιο) (1982) ενώ ηχογράφησε και πολλά άλμπουμ, συμπεριλαμβανομένων των Baby Alone in Babylone, Amours des Feintes, Lolita Go Home και Rendez-vous.

Τη δεκαετία του ‘80 πρωταγωνίστησε σε δύο ταινίες του σκηνοθέτη Jacques Doillon – ως Anne στο La fille prodigue (1981) και ως Alma στο La pirate (1984, υποψήφια για βραβείο César). Την ίδια δεκαετία είχε συνεργαστεί και με τον σκηνοθέτη Herbert Vesely στο Egon Schiele Exzess und Bestrafung το 1980, εμφανιζόμενη ως ερωμένη του Αυστριακού καλλιτέχνη Egon Schiele, τον οποίο υποδύθηκε ο Mathieu Carrière. Ακολούθησε πρόταση από τον σκηνοθέτη Jacques Rivette στο Love on the Ground (1983) και στο La Belle Noiseuse (1991, Υποψήφια για César β' γυναικείου ρόλου). Το 1985 συμπρωταγωνίστησε με τον John Gielgud στο Leave All Fair (1985).

Η ζωή μετά τον Serge

Με το τεράστιο κεφάλαιο της ζωής της, Serge Gainsbourg, έμειναν μαζί για 12 χρόνια και η θυελλώδης αυτοκαταστροφική σχέση τους τροφοδότησε για παραπάνω από μια δεκαετία το ενδιαφέρον του κοινού και των media. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 αποφάσισαν πως αυτά που τους χωρίζουν είναι περισσότερα από αυτά που τους ενώνουν. Έτσι, η προσωπική και επαγγελματική ζωή της Birkin υπέστη σοβαρή αναστάτωση.

Το ζευγάρι χώρισε το 1980, λόγω του αλκοολισμού και της βίαιης συμπεριφοράς του Gainsbourg. Η Birkin τον περιέγραψε ως «έναν πολύ δύσκολο άντρα για να ζήσεις μαζί του» ενώ σε συνέντευξή της είχε παραδεχθεί πως κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων της φώναζε αν δεν μπορούσε να τραγουδήσει κάποιο μέρος του τραγουδιού. Αναλαμβάνει επίσης τα credits για το γεγονός πως τον βοήθησε να αναπτύξει το στυλ του στην πορεία της ζωή του, λέγοντας: «Όλα είχαν να κάνουν με εμένα, με άκουγε πολύ».

Εκείνος συνέχισε να συνθέτει τραγούδια για εκείνη. Το άλμπουμ του Baby Only in Babylone σημείωσε μεγάλη επιτυχία το 1983.

Εκείνη συνέχισε να εργάζεται ως ηθοποιός και τραγουδίστρια, εμφανιζόμενη σε διάφορες ανεξάρτητες ταινίες ενώ ηχογράφησε και πολλά σόλο άλμπουμ.

Το 1987, έδωσε την πρώτη της συναυλία στην παρισινή αίθουσα Μπατακλάν που ακολούθησε σειρά συναυλιών στο Παρίσι, ερμηνεύοντας το ρεπερτόριο που έγραφε γι' αυτήν ο Gainsbourg. Από τότε, συνέχισε να εμφανίζεται τακτικά στη σκηνή.

Από το 1980 έως το 1992 ήταν σύντροφος του σκηνοθέτη Jacques Doillon, με τον οποίο το 1982 απέκτησε μια ακόμα κόρη, τη Lou Doillon, επίσης ηθοποιό.

Για την εν λόγω σχέση της που έληξε τη δεκαετία του ‘90 είχε πει: «Η γνωριμία με τον Jacques ήταν μια πραγματική καμπή στην καριέρα μου. Στην προσωπική μου ζωή, αφού άφησα τον Serge, ο Jacques και εγώ ζήσαμε μαζί για δεκατρία χρόνια και αποκτήσαμε τη Lou». Ο Observer ανέφερε το 2007 ότι ο Doillon «δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τη θλίψη της για τον Gainsbourg» (ο οποίος πέθανε το 1991). Η Birkin σε συνέντευξή της είπε ότι ο Doillon έχασε το ενδιαφέρον του να παίζει εκείνη στις ταινίες του και ένιωσε «πόνο για τον Jacques που έφευγε με όλα αυτά τα νεαρά κορίτσια σε ατέλειωτες ώρες γυρισμάτων». Μετά τον χωρισμό τους, η Birkin σύναψε σχέση με τον Γάλλο συγγραφέα Olivier Rolin.

Μια τραγική σύμπτωση και κάποιες σημαντικές χρονολογίες σε μια γεμάτη ζωή

Τον Μάρτιο του 1991, η Jane Birkin έχασε, μέσα σε λίγες μέρες, τον Serge Gainsbourg (πέθανε στις 2 Μαρτίου) και τον πατέρα της David Birkin (ο οποίος πέθανε στις 7 Μαρτίου σε ηλικία 77 ετών, την ημέρα της κηδείας του Serge).

Δύο μήνες μετά τον θάνατο του Gainsbourg, η Birkin έδωσε μια παράσταση στο Casino de Paris αφιερώνοντάς του τη συναυλία. Την ίδια χρόνια, εμφανίστηκε στη μίνι σειρά Red Fox.

Το 1998 κυκλοφόρησε το πρώτο της άλμπουμ χωρίς τον Serge Gainsbourg, À la légère, με τραγούδια γραμμένα από 12 σύγχρονους Γάλλους συνθέτες.

Το 2013, η 46χρονη φωτογράφος Kate Berry, μεγαλύτερη κόρη της Jane Birkin, έδωσε τέλος στη ζωή της, πέφτοντας από το παράθυρο του διαμερίσματός της στο Παρίσι.

Το 2016, πρωταγωνίστησε στην υποψήφια για το Όσκαρ ταινία μικρού μήκους La femme et le TGV, για την οποία είπε ότι θα ήταν η τελευταία της ταινία.

Το 2017, κυκλοφόρησε το δέκατο τρίτο άλμπουμ της, Birkin-Gainsbourg le symphonique, ένα άλμπουμ με κλασικές εκδόσεις των πιο διάσημων τραγουδιών της.

Jane from Charlotte

Τον Σεπτέμβριο του 2022 είχε υποστεί ήπιο εγκεφαλικό με αποτέλεσμα να μην εμφανιστεί στο φεστιβάλ στη Γαλλία όπου θα μιλούσε για το νέο ντοκιμαντέρ της κόρης της με τίτλο Jane By Charlotte.

Το ενδοσκοπικό ντοκιμαντέρ Jane by Charlotte, παρουσίαζε την καθημερινότητα της Birkin στο σπίτι της, την αγάπη για τα ζώα, ενώ αξιοσημείωτη είναι και η προσέγγιση των οδυνηρών θέματα της απουσίας και της αρρώστιας.

«Οι ζωές μας αρθρώνονται γύρω από θανάτους», έλεγε η κόρη της Charlotte, στις Κάννες, αναφερόμενη στον πατέρα της Serge Gainsbourg και στην ετεροθαλή αδερφή της, Kate Barry.

Οι διακρίσεις

Ανάμεσα σε αρκετές διακρίσεις, το 2001 της απονεμήθηκε η διάκριση του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Στη Γαλλία, τιμήθηκε με τη διάκριση του μέλους του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων.

Στην κατοχή της είχε το βραβείο «Καλύτερης Ηθοποιού» στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ορλεάνης το 1985 για το Leave All Fair. Η κριτική επιτροπή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 1985 αναγνώρισε την ερμηνεία της Birkin στο Dust ως μία από τις καλύτερες της χρονιάς ωστόσο η ταινία κέρδισε τελικά το βραβείο Silver Lion. Το 2018, η σπουδαία Jane έλαβε το Ιαπωνικό Τάγμα του Ανατέλλοντος Ηλίου.

Η φιλανθρωπία

Τα ανθρωπιστικά ενδιαφέροντα της Birkin την οδήγησαν να συνεργαστεί με τη Διεθνή Αμνηστία για την ευημερία των μεταναστών και την επιδημία του AIDS. Οι χώρες που επισκέφθηκε περιλαμβάνουν τη Βοσνία, τη Ρουάντα, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.

Η αγάπη για τη Γαλλία και οι μάχες με την υγεία της

«Όταν βλέπω τους Γάλλους να ακούνε παλιά τραγούδια σαράντα ετών, ξέρω ότι αποτελούν μέρος της ιστορίας τους. Αλλά κι εκείνοι αποτελούν μέρος της δικής μου ιστορίας», είχε δηλώσει η ηθοποιός το 2018 μέσω του προσωπικού ημερολογίου της «Munkey diaries».

Τότε ήταν που θα μιλούσε ανοικτά και για τη μακρά μάχη της με τη λευχαιμία η οποία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη ζωή της στα τέλη της δεκαετίας του 1990.

Η Birkin είχε αναγκαστεί να αναβάλει αρκετές προγραμματισμένες συναυλίες στο Παρίσι το 2022 λόγω υγείας αφού είχε σπάσει τον ώμο της ενώ το 2021 υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο.

«Ήμουν πάντα αισιόδοξη και αντιλαμβάνομαι ότι χρειάζομαι χρόνο για να μπορέσω να βρεθώ στη σκηνή ξανά μαζί σας», είχε αναφέρει τον Μάιο του 2022 όταν είχε ανακοινώσει την ακύρωση των συναυλιών της.

Για πολλά χρόνια αντιμετώπιζε πρόβλημα αλκοολισμού και όταν αποφάσισε να κόψει τις καταχρήσεις είχε κάνει την εξής δήλωση: «Απλά, δεν αντέχω να πίνω. Το φοβάμαι. Και μόνο που σκέφτομαι τα νεανικά μου χρόνια, δεν ξέρω… Ήταν μια άλλη εποχή».

Το χαμηλό προφίλ ως στάση ζωής και το «αστείο» με τον λογαριασμό της στο Instagram

Η γοητεία που εξέπεμπε ήταν από εκείνες που φοβίζουν και που δύσκολα μπορεί κάποιος να ακολουθήσει εντός και εκτός social media. Και αυτό πολλές φορές σημαίνει πραγματική επιρροή. Η αβίαστη τάση που έχει διάρκεια μέσα στα χρόνια.

Ο λογαριασμός της στο Instagram έχει σχεδόν 100 χιλιάδες followers παρόλο που το hashtag με το όνομά της μέτρα εκατοντάδες εκατομμύρια αναρτήσεις με iconic φωτογραφίες της παγκοσμίως. Το αξιοσημείωτο δε, με τον επίσημο λογαριασμό της στο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης, είναι πως δεν περιλαμβάνει εμβληματικές στιγμές της που θα είχαν τεράστια απήχηση παρά μόνο ασπρόμαυρες στιγμές από τη ζωή της και ελάχιστα projects.

Το παράδοξο είναι πως άνθρωποι που στην εποχή μας λένε πως παράγουν περιεχόμενο (χωρίς να παράγουν κάτι ουσιαστικό) έχουν δεκαπλάσιους followers σε Ελλάδα και εκατονταπλάσιους στο εξωτερικό από εκείνη και το αστείο είναι πως οι fan accounts της Birkin είχαν πάντα περισσότερους followers από τον official δικό της λογαριασμό. Και αυτό λέει πολλά για όποιον θέλει να σκεφτεί τη γενικότερη εικόνα και να βρει το λάθος.

Ο οίκος Hermès

Το 1984 ο εμβληματικός Γαλλικός οίκος παρουσίασε μία 100% χειροποίητη τσάντα από μαλακό δέρμα μοσχαριού, στρουθοκαμήλου και αλιγάτορα με το όνομα Hermès Birkin Bag.

Jane Birkin: Το απόλυτο style icon των 60s που ήταν η έμπνευση πίσω από την iconic Hermès Birkin bag

Το 2015 η Jane Birkin ζήτησε από την εταιρεία Hermes να αποσύρει το όνομα από την τσάντα που φέρει το όνομα της από το 1984, καθώς διαμαρτυρήθηκε για τον βασανισμό των ζωών και τον τρόπο με τον οποίο παράγεται η τσάντα από δέρμα κροκόδειλου. Επίσης, δήλωσε ότι θέλει να εφαρμόζονται πιο ηθικές και βιώσιμες πρακτικές για την κατασκευή δέρματος.

Η Hermès συμμορφώθηκε σε πολλές από τις απαιτήσεις της star με την Birkin bag να συνεχίζει να είναι το σύμβολο της απενοχοποιημένης πολυτέλειας.

Σύμφωνα με μελέτη που έγινε το 2017, η αξία της τσάντας Birkin αυξάνεται κάθε χρόνο κατά 14%, με αποτέλεσμα η τιμή της να ξεπερνάει σε μερικά μοντέλα τα 500.000 δολάρια.

Δεν χωράει μια ζωή σε ένα κείμενο ούτε σε μια τσάντα

Η Jane Birkin «έφυγε» από τη ζωή στις 16 Ιουλίου 2023 σε ηλικία 76 ετών. Κανένα κείμενο δεν μπορεί να χωρέσει τη ζωή της σε λίγες λέξεις και κανένας oίκος να συμπεριλάβει το εκτόπισμά της σε μια τσάντα.

Και πιθανότατα η αντισυμβατική Jane δεν φόρεσε ποτέ ουσιαστικά τσάντα Birkin.

*Η δυσάρεστη είδηση του θανάτου της Jane Birkin έγινε γνωστή μέσα από τη γαλλική Le Parisien, η οποία αναφέρει πως η τραγουδίστρια και ηθοποιός βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της στο Παρίσι σήμερα, Κυριακή (16/07), χωρίς ακόμη να έχουν γίνει σαφή τα αίτια του θανάτου της.

H Jane Birkin έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 76 ετών