6 ποιήματα της Κικής Δημουλά που «μίλησαν» στην ψυχή μας

Η Κική Δημουλά άφησε το στίγμα της στον κόσμο, όπως λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να κάνουν. Η φωνή της εκφραζόταν δυνατά μέσα από τις λέξεις. Μέσα σε ένα έδαφος άνυδρο, εκεί όπου η στέρηση ανθίζει με την παρουσία της και που η συναισθηματική απώλεια γρατζουνάει εσωτερικά την ψυχή με όλα τα μπαγάζια που κουβαλά. Καμία επιφανειακότητα δεν είχε ποτέ χώρο δίπλα της, παρά μονάχα μία βαθιά ψυχική κατάθεση και μία υπαρξιακή αναζήτηση στην πάλη με το γοργό πέρας του χρόνου.

Η δύνη του αφηρημένου αποτελούσε το φίλτρο, από το οποίο περνούσαν όλα τα ανθρώπινα βιώματα προς την αέναη αναζήτηση της λύτρωσης, ανάγοντας στο διάβα της κάθε συνταξιδιώτη στη σφαίρα της αγνής, αυθεντικής ποίησης.

Όπως ακριβώς, τα έξι ποιήματα που βρίσκονται στη συνέχεια.

Ο ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὁ ἔρωτας,

ὄνομα οὐσιαστικόν,

πολὺ οὐσιαστικόν,

ἑνικοῦ ἀριθμοῦ,

γένους οὔτε θηλυκοῦ, οὔτε ἀρσενικοῦ,

γένους ἀνυπεράσπιστου.

Πληθυντικὸς ἀριθμὸς

οἱ ἀνυπεράσπιστοι ἔρωτες.

Ὁ φόβος,

ὄνομα οὐσιαστικὸν

στὴν ἀρχὴ ἑνικὸς ἀριθμὸς

καὶ μετὰ πληθυντικὸς

οἱ φόβοι.

Οἱ φόβοι

γιὰ ὅλα ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.

Ἡ μνήμη,

κύριο ὄνομα τῶν θλίψεων,

ἑνικοῦ ἀριθμοῦ

μόνον ἑνικοῦ ἀριθμοῦ

καὶ ἄκλιτη.

Ἡ μνήμη, ἡ μνήμη, ἡ μνήμη.

Ἡ νύχτα,

Ὄνομα οὐσιαστικόν,

Γένους θηλυκοῦ,

Ἑνικὸς ἀριθμός.

Πληθυντικὸς ἀριθμὸς

Οἱ νύχτες.

Οἱ νύχτες ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.

Η ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΗ ΠΕΤΡΑ

Μίλα.

Πὲς κάτι, ὁτιδήποτε.

Μόνο μὴ στέκεις σὰν ἀτσάλινη ἀπουσία.

Διάλεξε ἔστω κάποια λέξη,

ποὺ νὰ σὲ δένει πιὸ σφιχτὰ

μὲ τὴν ἀοριστία.

Πές:

«ἄδικα»,

«δέντρο»,

«γυμνό».

Πές:

«θὰ δοῦμε»,

«ἀστάθμητο»,

«βάρος».

Ὑπάρχουν τόσες λέξεις ποὺ ὀνειρεύονται

μιὰ σύντομη, ἄδετη, ζωὴ μὲ τὴ φωνή σου.

Μίλα.

Ἔχουμε τόση θάλασσα μπροστά μας.

Ἐκεῖ ποὺ τελειώνουμε ἐμεῖς

ἀρχίζει ἡ θάλασσα.

Πὲς κάτι.

Πὲς «κῦμα», ποὺ δὲν στέκεται.

Πὲς «βάρκα», ποὺ βουλιάζει

ἂν τὴν παραφορτώσεις μὲ προθέσεις.

Πὲς «στιγμή»,

ποὺ φωνάζει βοήθεια ὅτι πνίγεται,

μὴν τὴ σῴζεις,

πὲς

«δὲν ἄκουσα».

Μίλα.

Οἱ λέξεις ἔχουν ἔχθρες μεταξύ τους,

ἔχουν τοὺς ἀνταγωνισμούς:

ἂν κάποια ἀπ᾿ αὐτὲς σὲ αἰχμαλωτίσει,

σ᾿ ἐλευθερώνει ἄλλη.

Τράβα μία λέξη ἀπ᾿ τὴ νύχτα

στὴν τύχη.

Ὁλόκληρη νύχτα στὴν τύχη.

Μὴ λὲς «ὁλόκληρη»,

πὲς «ἐλάχιστη»,

ποὺ σ᾿ ἀφήνει νὰ φύγεις.

Ἐλάχιστη

αἴσθηση,

λύπη

ὁλόκληρη

δική μου.

Ὁλόκληρη νύχτα.

Μίλα.

Πὲς «ἀστέρι», ποὺ σβήνει.

Δὲν λιγοστεύει ἡ σιωπὴ μὲ μιὰ λέξη.

Πὲς «πέτρα»,

ποὺ εἶναι ἄσπαστη λέξη.

Ἔτσι, ἴσα ἴσα,

νὰ βάλω ἕναν τίτλο

σ᾿ αὐτὴ τὴ βόλτα τὴν παραθαλάσσια.

ΟΙ ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΕΣ ΚΑΛΗΜΕΡΕΣ

Ἄρχισε ψύχρα.

Τὸ γύρισε ὁ καιρὸς σὲ ἀναχώρηση.

Ἡ πρώτη μέρα τοῦ Σεπτέμβρη

ξοδεύτηκε σὲ κάποια ὑδρορροή.

Ὡς χθὲς ἀκόμα ὅλα ἔρχονταν.

Ζέστες, ἡ διάθεση γιὰ φῶς,

λόγια, πουλιά,

πλαστογραφία ζωῆς.

Γονιμοποιοῦνταν κάθε βράδυ τὰ φεγγάρια,

πολλοὶ διάττοντες ἔρωτες

ἦρθαν στὸν κόσμο τὸν περασμένο μήνα.

Τώρα ἡ γνωστὴ ψύχρα

κι ὅλα νὰ φεύγουν.

Ζέστες, πουλιά, ἡ διάθεση γιὰ φῶς.

Φεύγουν τὰ πουλιά, ἀκολουθοῦν τὰ λόγια

ἡ μία ἐρήμωση τραβάει πίσω τῆς τὴν ἄλλη

μὲ λύπη αὐτοδίδακτη.

Ἤδη ἀποσυνδέθηκε τὸ φῶς ἀπὸ τὴν ἐπανάπαυση

κι ἀπὸ τὶς καλημέρες σου.

Τὰ παράθυρα ἐνδίδουν.

Τὸ χέρι τοῦ μεταβλητοῦ κλείνει τὰ τζάμια,

ἄλλοι λὲν ὡς τὴν ἄνοιξη,

ἄλλοι φοβοῦνται διὰ βίου.

Κι ἐσὺ τί κάθεσαι;

Καιρὸς νὰ μπεῖς κι ἐσὺ στὰ ἀλλαγμένα.

Νὰ γίνεις ὅτι ἀναρωτιόμουν πέρυσι:

«ποιὸς ξέρει τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο;».

Καιρὸς νὰ γίνεις «τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο».

Ἄρχισε ψύχρα.

Ρῖξε στὴν πλάτη σου ἕνα ροῦχο ἀποδημίας.

ΜΙΑ ΜΕΤΕΩΡΗ ΚΥΡΙΑ

Βρέχει...

Μία κυρία ἐξέχει στὴ βροχὴ

μόνη

πάνω σ᾿ ἕνα ἀκυβέρνητο μπαλκόνι.

Κι εἶναι ἡ βροχὴ σὰν οἶκτος

κι εἶναι ἡ κυρία αὐτὴ

σὰν ράγισμα στὴ γυάλινη βροχή.

Τὸ βλέμμα της βαδίζει στὴ βροχή,

βαριὲς πατημασιὲς καημοῦ

τὸν βρόχινό του δρόμο

γεμίζοντας. Κοιτάζει...

Κι ὅλο ἀλλάζει στάση,

σὰν κάτι πιὸ μεγάλο της,

ἕνα ἀνυπέρβλητο,

νά ῾χει σταθεῖ

μπροστὰ σ᾿ ἐκεῖνο ποὺ κοιτάζει.

Γέρνει λοξὰ τὸ σῶμα

παίρνει τὴν κλίση τῆς βροχῆς

―χοντρὴ σταγόνα μοιάζει―

ὅμως τὸ ἀνυπέρβλητο μπροστά τῆς πάντα.

Κι εἶναι ἡ βροχὴ σὰν τύψη.

Κοιτάζει...

Ρίχνει τὰ χέρια ἔξω ἀπ᾿ τὰ κάγκελα

τὰ δίνει στὴ βροχὴ

πιάνει σταγόνες

φαίνεται καθαρὰ ἡ ἀνάγκη

γιὰ πράγματα χειροπιαστά.

Κοιτάζει...

Καί, ξαφνικά,

σὰν κάποιος νὰ τῆς ἔγνεψε «ὄχι»,

κάνει νὰ πάει μέσα.

Ποῦ μέσα ―

μετέωρη ὡς ἐξεῖχε στὴ βροχὴ

καὶ μόνη

πάνω σ᾿ ἕνα ἀκυβέρνητο μπαλκόνι.

ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ

Περιμένω. Σὲ φουαγιὲ θεάτρου.

Ὥσπου ν᾿ ἀρχίσει ἡ παράσταση

βλέπω τί παίζεται πλαγίως

ἐντὸς ἐνυδρείου ποὺ διασκεδάζει

τὴν ἀναμονή.

Τετράγωνο περίπου σὰν κουτὶ

παπουτσιῶν στὸ νούμερο τῆς ὑπερβολῆς.

Σὲ γωνία σφηνωμένο γιὰ νὰ γεύονται

διπλὴ ἀσφυξία οἱ τοῖχοι.

Μικρὰ ψαράκια ὅσο τὸ χρυσαφὶ τοῦ ἥλιου

ἐπάνω σὲ χρυσόμυγας ξεριζωμένο βόμβο

τρέχουν πανικόβλητα. Σκυλόψαρο τζάμι τὰ κυνηγᾷ.

Νᾶνος βυθός. Τὸν γαργαλάει εὔκολα

μὲ τὰ κοντά της δαχτυλάκια ἡ ἐπιφάνεια.

Συνθλίβεται ἡ πλεύση συχνὰ

στὶς συμπληγάδες πέτρες-χαλίκι

εὕρημα στεριανό.

Κάθε τόσο ἀγωγὸς κρυμμένος στέλνει

βίαιο ἀέρα φουρτουνιάζει κάπως ἡ ἀνία

φύκια ξεμαλλιάζονται μὲ πλαστικὸν

ὀλοφυρμό. Γιὰ λίγο

καταποντίζεται ἡ ὁρατότης. Ὥσπου

μισοπνιγμένη τὴν τραβᾶνε κατὰ πάνω

κάτι φυσαλίδες ὀξυγόνου μικρὲς

σὰν καρφίτσας κεφαλάκι ποὺ βγαίνουν

ἀπὸ τῶν ματιῶν μου τὴ λιγοστὴ φιάλη.

Τί λυπᾶσαι, χρυσόψαρα εἶναι

οὔτε ποὺ γνώρισαν θάλασσα ποτέ τους.

Καὶ μεῖς πόσο τάχα γνωρίσαμε;

Κι ὅμως τὸ νοσταλγοῦμε αὐτὸ τὸ διόλου.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Μόνη, ἐντελῶς μόνη,

περπατῶ στὸ δρόμο

καὶ πέφτω πάνω σὲ μεγάλα γεγονότα:

Ὁ ἥλιος σὰν ἐπειγόντως νὰ ἐκλήθη ἀπὸ τὴ Δύση

ἀφήνοντας ἡμιτελὲς τὸ δειλινό...

Σὲ λίγο ἡ νύχτα,

κρατώντας τοὺς ἀμφορεῖς τοῦ μυστηρίου,

τῶν ἰδιοτήτων της ἐπαίρετο,

ὅταν τὸ ρεμβῶδες μάτι της, τὸ φεγγάρι,

ἕνα ἀπρόδεκτο, λαθραῖο σύννεφο, πάτησε

καὶ τὴν τύφλωσε.

Τοῦ ἀτυχήματος τούτου

ἐπωφελήθηκε

κάποιος παράξενος κατάσκοπος

-τὸ μεσονύχτιο ὑποπτεύονται-

τὸ σύμπαν πυροβόλησε

καὶ τὸ ἄφησε ἀκίνητο...

Μετὰ ἀπὸ τέτοια γεγονότα,

τὸ γεγονὸς πὼς εἶμαι πάλι μόνη

παρελείφθη.

Καλό ταξίδι Κική Δημουλά

(6 Ιουνίου 1931 - 22 Φεβρουαρίου 2020)