Είναι τρομακτική η δύναμη της φωνής σου

Γράφει η Νατάσσα Σχοινά

Όσο πιο πίσω πάμε στο παρελθόν, τόσο περισσότερο θα βρεθούμε αντιμέτωπες με την έως και περιφερειακή αντιμετώπιση των γυναικών μέσα στην κοινωνία. Ένα άμεσο αποτέλεσμα της θέσης της ακόμα και μέσα στο ίδιο της το σπίτι. Κυρίως αυτό. Είναι τουλάχιστον θλιβερό αν κάτσεις και αναλογιστείς όλα όσα συνέβαιναν με λαμπρά μυαλά και σπουδαίες προσωπικότητες που δεν είχαν καν την ευκαιρία να διεκδικήσουν αυτό που τους άξιζε γιατί είχαν γεννηθεί στη θηλυκή πλευρά της ζυγαριάς. Να παλέψουν και να εξελιχθούν μέσα σε ένα σύνολο που ήταν άτυπα κατασκευασμένο να επιτρέπει τα όνειρα των λίγων. Να υπηρετεί τα εκάστοτε συμφέροντα της καθημερινότητας. Να ονοματοδοτεί τις κατηγορίες του «δυνατού» και του «ασθενούς» φύλου και να ορίζει τα επιτρεπτά όρια στα οποία μπορούσαν να κινηθούν.

Κατάλοιπα αυτών των λαθών έχουν φτάσει στο σήμερα σε ανάλογη ή πιο μοντέρνα εκδοχή τους.

The Woman Shaming

Πόσες φορές έχεις ακούσει το τελευταίο διάστημα κάποιο σχόλιο που σχετίζεται έστω και στον παραμικρό βαθμό με την εμφάνιση μίας γυναίκας. Είτε είσαι ο αποστολέας είτε ο αποδέκτης αυτού, γνωρίζεις πολύ καλά ότι το θέμα της εξωτερικής εμφάνισης ως επί το πλείστον των γυναικών για κάποιον λόγο είναι μείζον θέμα. Για την ακρίβεια, η κατάσταση μοιάζει σαν κάποιος να έχει θέσει την μπάρα σε κριτήρια που θεωρούνται αποδεκτά και να περιμένει για κάποιον λόγο copies του ίδιου προσώπου και του ίδιου σώματος σε όλον τον πλανήτη, λες και πρόκειται για πρωταγωνιστές του Westworld. Αν μία trending διάσημη ξαφνικά εμφανιστεί με πιο λεπτή μέση, όλες πρέπει να έχουν πιο λεπτή μέση. Αν έχει πιο έντονα χαρακτηριστικά στο πρόσωπο, πρέπει όλες να έχουν πιο έντονα χαρακτηριστικά στο πρόσωπο. Ώσπου, η αγάπη για τον εαυτό μας αρχίζει να ξεθωριάζει.

Η διαφορετικότητα για την οποία μιλάνε τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί, οι life coaches, ακόμα και τα διάφορα fashion brands, δεν είναι κάτι που πρέπει να αποδεχτείς επειδή είναι μόδα. Το περίφημο diversity καταργεί την ειδωλολατρική εικόνα των celebrities και την τυφλή αποδοχή των άγραφων κανόνων. Είναι ουσιαστικά αυτό που επαναφέρει τον χαμένο έρωτα προς τη δική σου αντανάκλαση στον καθρέφτη, τη μοναδική, την no copies and no guides. Είναι ο τρόπος με τον οποίο κατσαρώνουν τα σπαστά σου μαλλιά. Εκείνη η ελιά ψηλά στο μάγουλο. Οι φακίδες στη μύτη που είναι λες τις έφτιαξε ζωγράφος. Η one of a kind «εσύ».

Γυναίκες εναντίον γυναικών

Προσωπικά κουράστηκα να ακούω για αυτήν την περιβόητη και για κάποιον λόγο de facto ζήλεια μεταξύ των γυναικών. Δεν ξέρω για ποιον λόγο έχει κυριαρχήσει ως άποψη και ως κατάσταση, αυτό που ξέρω είναι ότι κάτι πρέπει να γίνει για να την αλλάξουμε (σ.σ. και κακώς δεν το έχουμε κάνει ήδη, αλλά ας εστιάσουμε στο παρόν). Υπάρχουν πολλά παραδείγματα γυναικών που δε χαίρονται με την επιτυχία των άλλων, παρά μόνο με τη δική τους. Έχουν φτάσει σε ένα σημείο που δεν μπορούν ή καλύτερα δε θέλουν να μπουν σε αυτήν τη διαδικασία, ίσως γιατί στον εσωτερικό τους ψυχισμό είναι πιο εύκολο να «ρίξουν» αυτό που δεν έχουν από το να χαρούν που συμβαίνει, να κάνουν υπομονή, να προσπαθήσουν και να το καταφέρουν κι εκείνες. Να αναγνωρίσουν ότι κάποιος άλλος τη δεδομένη στιγμή είναι καλύτερος και το αξίζει.

Τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο όμορφα, υγιή και παραγωγικά, αν αντί να σαμποτάρουμε τους άλλους, τους επαινούσαμε και τους επιτρέπαμε να εξελιχθούν με τον ίδιο τρόπο που θα το έκαναν και εκείνοι για εμάς. Ο καθένας θα πήγαινε μπροστά ατομικά και κατά συνέπεια και η κοινωνία ως σύνολο. Απλά και μόνο επειδή θα κάναμε την αρνητική ενέργεια θετική.

Όταν όλα τα βλέπεις από μακριά…

Και, ξαφνικά, φτάνουμε στο σήμερα και σε μία καθημερινότητα γεμάτη από ανθρώπους που είναι έτοιμοι να ανοίξουν πυρ κατά παντός. Κατακρίνουν ακόμα και τις πιο προσωπικές, βαθιές και εσωτερικές αποφάσεις μίας γυναίκας να μιλήσει και να «ανοίξει» την ψυχή της. Ψάχνουν μονίμως να βρίσκουν εναλλακτικές και δεύτερα σενάρια. Για να αγκαλιάσουν ένα ενδεχόμενο θύμα, το περνούν πρώτα από την καρέκλα του θύτη και το τιμωρούν. Τίθεται στο μικροσκόπιο η χρονική στιγμή που κάποιος βρήκε τη δύναμη να μιλήσει, χάνοντας πλήρη επαφή με την ουσία και τη σοβαρότητα του προβλήματος.

Λάθη γίνονται. Και πρέπει να γίνονται, για να μαθαίνουμε από αυτά και να προσπαθούμε να μην τα ξανακάνουμε. Σε διαφορετική περίπτωση, επιλέγουμε εσκεμμένα να διαιωνίζουμε μία λανθασμένη, άδικη κατάσταση. Πόσα πράγματα θα λύνονταν και θα αποφεύγονταν αν ο καθένας έμπαινε στη θέση του άλλου; Αν σκεφτόταν πώς μπορεί να ήταν για εκείνον το βίωμα του διπλανού; Όποιο κι αν ήταν αυτό, ακόμα κι αν πιστεύει ότι οι πιθανότητες να του συμβεί είναι ελάχιστες. Αλλά, συνήθως, έχουμε μία τάση να παρατηρούμε τα πάντα από μακριά, νομίζοντας ότι σε εμάς δεν μπορούν να τύχουν. Ενδόμυχα για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από τη σύγχυση μίας τέτοιας σκέψης. Η προστασία, όμως, στο τέλος έρχεται μόνο από ένα πράγμα: την πράξη.

Δεν είσαι μία σταγόνα στον ωκεανό

Δε θα σου μιλήσω με «ιδανικούς» όρους. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει το ιδανικό. Υπάρχει αυτό που φτιάχνουμε εμείς και αυτό που ζητάμε να δούμε γύρω μας. Πώς θέλουμε να ζούμε σήμερα, αύριο, σε δέκα χρόνια από τώρα και με ποια δεδομένα και με ποιες αξίες θα είμαστε ικανοποιημένοι μέσα μας. Πώς θα κοιμόμαστε το βράδυ χωρίς ένα βάρος να δυσκολεύει την αναπνοή κάπου εκεί στο διάφραγμα και στην τελική πώς θέλουμε να μας συμπεριφέρονται. Γιατί με αυτό έχει να κάνει. Δεν πρέπει να περιμένουμε να συμβεί κάτι σε εμάς για να κινητοποιηθούμε. Αν πρώτη απ’ όλους εσύ δε δίνεις το παράδειγμα, πώς θα ζητήσεις να το κάνει κάποιος άλλος;

Μπορεί να σκέφτεσαι ότι είσαι μόνο ένας άνθρωπος. Ότι δεν είσαι αρκετή. Δε φαντάζεσαι, όμως, τη δύναμη που έχει η φωνή σου. Η πιο μικρή, όμορφη συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει σαν ντόμινο όλες τις αμφιλεγόμενες που επιβιώνουν γύρω της. Αλυσυδωτά, φυσικά. Δεν είσαι μία σταγόνα στον ωκεανό. Είσαι όλος ο ωκεανός.