Αυτός που ασκεί ενδοοικογενειακή βία δεν έχει συγκεκριμένο προφίλ. Μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε

Η ενδοοικογενειακή βία που ξεκινάει από κακοποίηση των γυναικών και σε ακραίες περιπτώσεις καταλήγει σε ανεπανόρθωτη βλάβη της ψυχής και σε έγκλημα, αποτελεί μία παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που τείνει να αυξάνεται όσο και αν εν έτη 2022 επικρατεί ακόμα η «κάτω από το χαλί» λογική.

Αν και τα δεδομένα για τη βία κατά των γυναικών είναι πολυπαραγοντικά, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) υπάρχουν κάποιες ενδείξεις τα τελευταία χρόνια που υποδηλώνουν σημαντική αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας που σχετίζονται με την οικονομική ανασφάλεια, την πανδημία της COVID-19, την αβεβαιότητα για το μέλλον, τα ψυχοπαθολογικά αίτια κ.λπ. Επιπλέον, η χρήση της τεχνολογίας για τη διάπραξη ενδοοικογενειακής κακοποίησης, που αναφέρεται ως κατάχρηση τεχνολογίας και διευκολύνεται μέσω αυτής, έχει γίνει ολοένα και πιο κοινή στις μέρες μας. Και πολλοί αναρωτιόμαστε το πότε θα είναι σε θέση να συμβάλλει θετικά στην εξάλειψή της.

Χωρίς να υπάρχει διάθεση να εκλογικευτεί το παράλογο, πολλοί είναι οι λόγοι που μπορεί να επιδεινώσουν τη βία κατά των γυναικών όμως το αποτέλεσμα είναι σαφές: υπάρχει, υπήρχε, και πρέπει να γίνουν σοβαρές ενέργειες ώστε να μην υπάρχει πια.

Μέχρι το τέλος του 2021 ήμασταν 17 γυναίκες λιγότερες. Ο αριθμός των γυναικών που υπέστησαν κάποιας μορφής κακοποίησης δεν μπορεί να καταγραφεί, αλλά είναι σίγουρα τεράστιος. Γυναίκες που στο σύνολό τους, πέφτουν θύματα των συντρόφων τους και της πεποιθήσεώς τους ότι το σώμα τους, τούς ανήκει. Μπορεί να μην είναι 100% συνειδητή η πεποίθηση αυτή, αλλά είναι πάντα παρούσα, υποβόσκουσα και «ύπουλη».

Το προφίλ του θύτη

Η έμφυλη βία είναι δυστυχώς πολύ πιο κοινή από όσο πιστεύουμε και αυτός που την ασκεί δεν είναι απαραίτητα κάποιος άγριος, τοξικά αρρενωπός, άξεστος και απολίτιστος άντρας. Βίαιος και εν τέλει δολοφόνος μπορεί να γίνει και εκείνος ο χαμογελαστός ήρεμος γείτονας που βλέπεις να ανοίγει την πόρτα στη σύζυγό του ή να της κουβαλάει τα ψώνια του σούπερ μάρκετ. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο προφίλ με όσους είναι επικίνδυνοι, ώστε να μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε από μακριά. Γι’ αυτό και βρισκόμαστε συχνά αντιμέτωποι με εκείνη την τραγελαφική έκφραση που «μπάζει» μικροαστισμό, το γνωστό «Μα η γειτονιά λέει ότι ήταν το καλύτερο παιδί».

Δεν μας αφορά λοιπόν ποια είναι η κοινωνική του ευστροφία και δεξιότητες, αν είναι διάσημος ή επιτυχημένος στον χώρο του, ούτε η γνώμη του περίγυρου, όταν η λίστα με τις γυναίκες-θύματα συνεχώς μεγαλώνει.

Τι θα μπορούσε όμως να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτής της αποκρουστικής παθογένειας;

Κάποιοι θα πρότειναν την αυστηροποίηση των ποινών, άλλοι την έμφαση στη σωστή παιδεία και ανατροφή των αγοριών. Σε όλα αυτά υπάρχει πράγματι δόση αλήθειας, αλλά ίσως χρειάζονταν ακόμη πιο αυστηρά μέτρα αν αναλογιστούμε ποια είναι τα υπάρχοντα δεδομένα.

Η βία δεν είναι αποκλειστικά αυτή που οδηγεί στον θάνατο, αλλά έχει πολλές μορφές, εξίσου επικίνδυνες. Σωματική, ψυχική, λεκτική κακοποίηση, εκφοβισμός, απειλές, απομόνωση. Ας συμφωνήσουμε πως είναι επιτακτική η ανάγκη πιο ουσιαστικής αναγνώρισης της έμφυλης βίας σε θεσμικό και νομοθετικό επίπεδο. Η σωματική υπεροχή του άντρα είναι δεδομένη. Η εκμετάλλευσή της για βίαιους σκοπούς όμως, είναι κατακριτέα και ήρθε η ώρα να πάψουμε να εθελοτυφλούμε στην κατάχρηση της υπεροχής αυτής. Τυπικά, ναι, το Δίκαιό μας διαπνέεται από την αναγνώριση της Αρχής της Ισότητας των φύλων. Αυτό όμως απέχει ακόμη από την ουσιαστική εμπέδωση της σημασίας της ισότητας, με αποτέλεσμα να διασαλεύεται συνεχώς η γυναικεία αξιοπρέπεια και υπόσταση.

118 γυναίκες έχασαν τη ζωή τους στην Ελλάδα την τελευταία εξαετία

Σύμφωνα με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, 23 γυναίκες δολοφονήθηκαν το 2015 από άνδρες, 21 το 2016, 16 το 2017, 21 το 2018, 17 το 2019, 14 το 2020, 17 το 2021. Πολλοί είκασαν ότι συνθήκες όπως η πανδημία και η οικονομική κρίση συνέβαλαν στο να «ξυπνήσει το τέρας» μέσα σε κάθε δολοφόνο. Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι τα πράγματα.

Με αφορμή τις μαύρες επετείους γυναικών που έχασαν τη ζωή τους από τον σύντροφό τους αλλά και περιστατικά με γνωστά πρόσωπα της showbiz που εμπλέκονται σε υποθέσεις κακοποίησης, απευθυνθήκαμε στον κορυφαίο Καθηγητή Εγκληματολογίας και πρώην Υπουργό, Γιάννη Πανούση, προκειμένου να μας απαντήσει σε καίρια ερωτήματα.

Κύριε Πανούση, αναρωτιέμαι αν λειτουργεί το φαινόμενο copycat στις μέρες μας και ο κόσμος αντιδρά με βίαιο τρόπο στις γυναίκες βάσει μιμητισμού και της τεράστιας διάστασης που μπορεί να πάρει ένα θέμα είτε μέσω των social είτε μέσω της τηλεόρασης. Ποια είναι η άποψή σας;

Πράγματι, έχουμε πολλά τέτοια φαινόμενα. Προφανώς αρνητικά, αντικοινωνικά, εγκληματικά. Σε κάθε έγκλημα, όμως, πρέπει να βρούμε τον δικό του κωδικό. Δηλαδή μπορούμε να έχουμε 10 ανθρωποκτονίες και να ήταν λιγότερες παλαιότερα, όμως η καθεμία από αυτές έχει δική της ερμηνεία, δικά της κίνητρα, αίτια, αντιδράσεις ανθρώπων, συνθήκες κ.λπ. Είναι ρίσκο και είναι λάθος επιστημονικά να τις στοιβάζουμε όλες και να βγάζουμε ένα γενικό συμπέρασμα χωρίς να έχουμε δει τον «φάκελο» της καθεμιάς. Σε κάθε έγκλημα έχουμε τελείως διαφορετικά κίνητρα, υποκειμενικές προσεγγίσεις ή αντικειμενικά στοιχεία.

Υπάρχει κάποιος κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά τα περιστατικά;

Κοινός παρονομαστής στην εγκληματικότητα, είναι η υπερβολική και άχρηστη βία. Δηλαδή, ενώ μπορείς να σκοτώσεις κάποιον με μία μαχαιριά, εσύ να του δώσεις 30 μαχαιριές. Αυτό είναι ένα πολιτισμικό στοιχείο μιας άχρηστης, άσκοπης, άμετρης βίας. Ειδικά στα ζητήματα της οικογενειακής βίας και έντασης, εγώ δεν θα έδινα πολύ μεγάλη σημασία στα ζητήματα της πανδημίας. Ότι δηλαδή επειδή μείναμε μέσα στο σπίτι, εντάσεις που υπήρχαν ήδη, βγήκαν στην επιφάνεια και αρχίσαμε να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας. Αυτό είναι μια πολύ εύκολη απάντηση. Είναι ένα πολυπαραγοντικό λοιπόν φαινόμενο που πρέπει να δούμε την κρίσιμη στιγμή ποιο είναι το κινητοποιόν αίτιο. Αν έχουμε 10 λόγους, 10 αρνητικούς παράγοντες: τι είναι αυτό που συνέβη κάποια συγκεκριμένη στιγμή και ο ένας λόγος από αυτούς έγινε εγκληματικός; Διότι πολλές φορές βλέπουμε να υπάρχουν επί 10 χρόνια τσακωμοί και εντάσεις και μια συγκεκριμένη στιγμή να γίνει ο φόνος. Γιατί δεν γινόταν 10 χρόνια, ενώ υπήρχαν οι τσακωμοί, και έγινε για παράδειγμα χθες;

Πολλοί λένε ότι πάντα γίνονταν αυτά τα περιστατικά απλώς δεν ξέραμε την πραγματική τους διάσταση λόγω του γεγονότος ότι κατά το παρελθόν δεν υπήρχαν τα social media. Μπορούμε, ωστόσο, να πούμε ότι η βία στατιστικά τείνει να αυξάνεται;

Ότι πάντα γίνονταν και δεν τα ξέραμε, είναι γεγονός. Αν είναι να μιλήσουμε ποσοτικά και να πούμε σε ετήσια βάση πόσα τέτοια περιστατικά έχουμε, δεν ξέρω πόσο νόημα έχει. Αυτή τη στιγμή, πρέπει να εστιάσουμε στο γεγονός ότι έχουμε συσσωρευμένη και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα βία, ενδοοικογενειακή βία και συζυγοκτονίες ή περιστατικά που ονομάζουμε τώρα γυναικοκτονίες. Στο 2022, εάν αυτό ποσοτικά είναι μεγαλύτερο σαν ποσοστό από τα προηγούμενα χρόνια, θα το δούμε. Πράγματι, όμως, έχουμε πολλά αρνητικά ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Εκτός από το άμετρο και το άσκοπο, έχετε μιλήσει εκτενώς και αρκετές φορές για το παράλογο έγκλημα. Πλέον είμαστε σε αυτή τη συνθήκη;

Νομίζω ότι αυτό είναι το έγκλημα του μέλλοντος. Τι δημιουργεί τον μεγάλο ηθικό πανικό και την ανασφάλεια στον άνθρωπο; Αν κάποιος έχει πάει να κλέψει και αυτή η κλοπή μετατραπεί σε δολοφονία, έχει λίγο - πολύ μια λογική. Αρνητική αλλά λογική. Αν κάποιος μπει σε ένα λεωφορείο και αρχίζει να σκοτώνει όποιον κάθεται στο δεξί παράθυρο, αυτό έχει τρομερή ανασφάλεια και δεν έχει λογική. Σου δημιουργεί την ανησυχία ότι μπορεί να βρεθείς και εσύ σε αυτή την παράλογη και άτυχη κατάσταση. Οπότε, νομίζω ότι φεύγουμε από «εγκλήματα λογικής». Που προφανώς παραμένουν εγκλήματα, μην παρεξηγηθούμε. Ωστόσο, αν κάποιος μπαίνει κάπου και σκοτώνει αδιάκριτα ανθρώπους που δεν ξέρει, χωρίς κίνητρο, χωρίς λόγο, χωρίς αφορμή, θα δημιουργήσει μια τεράστια ανασφάλεια στον κόσμο και θα οδηγήσει σε μια αναζήτηση πολύ συντηρητικών και τιμωρητικών πρακτικών.

Μπορούμε να πούμε ότι τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες;

Αυτό ίσχυε πάντα. Ότι δηλαδή οι γυναίκες είναι σωματικά πιο αδύναμες από τους άντρες, όπως και τα παιδιά έτσι και οι γυναίκες.

Θα μπορούσε όμως να χρησιμοποιηθεί και η δύναμη που πλέον έχει μια γυναίκα ώστε να πέσει θύμα βίας; Να νιώθει δηλαδή κάποιος αδύναμος ο ίδιος και μειονεκτικά απέναντί της ώστε να τη βλάψει;

Οι ισορροπίες μέσα σε μια σχέση είναι πολλές φορές εύθραυστες. Δεν νομίζω ότι έχει να κάνει με το ποιος είναι πιο δυνατός σωματικά ή ακόμη και οικονομικά. Είναι οι ισορροπίες μέσα στο σπίτι. Ακόμη και η πατριαρχική αντίληψη ότι ένας άντρας έχει δικαίωμα πάνω σε όλα τα μέλη της οικογένειας, όλα αυτά δεν νομίζω ότι έχουν να κάνουν με το ποιος είναι πιο δυνατός σωματικά. Διότι στο κάτω - κάτω της γραφής υπάρχει και το πιστόλι και το μαχαίρι για να ξεπεράσεις τη σωματική υπεροχή του άλλου.

Τι πιστεύετε ότι θα γίνει στο μέλλον όσον αφορά τη βία και την εγκληματικότητα; Θα συμβάλλει θετικά η τεχνολογία;

Σιγά - σιγά φτιάχνονται αλγόριθμοι που θα μπορούν να προβλέπουν την εγκληματικότητα. Σε ένα κράτος, σε μία πόλη, σε μια περιοχή, πιθανόν και σε μια οικογένεια. Θα μπορούν να επεμβαίνουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο και να μαθαίνουν ποια είναι η εγκληματική βούληση και όχι μόνο η πράξη. Τα ανθρώπινα δικαιώματα θα είναι εκεί σε μια ηθική διαπραγμάτευση γιατί αν δεν έχεις κάνει κάτι, δεν είσαι υπεύθυνος για τίποτα. Η σκέψη δεν τιμωρείται. Αυτό έχει λυθεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Από τη στιγμή που θα κάνω έναρξη πράξης αρχίζει να ενδιαφέρεται το Ποινικό Δίκαιο. Τώρα τα κοινωνικά και τα ηθικά μας είναι άλλο θέμα, αφορούν εμάς μεταξύ μας.

Έχετε μιλήσει για την υπόθεση Μονσελά την οποία χαρακτηρίσατε ως πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση προσεγγίζοντάς τη ως «αυτοκτονία μέσω τρίτου». Μιλώντας για «συναίνεση σε έγκλημα», θα μπορούσαμε να πούμε ότι μπορεί να υπάρχει συναίνεση και στην κακοποίηση;

Αν πάμε σε παθολογικές καταστάσεις, ναι. Αν πάμε σε ανοχή, κάνει μεγάλο λάθος η γυναίκα που ανέχεται. Η παθολογική στάση ότι «φταίω και καλά μου κάνει», είναι εν μέρει ένα ψυχοπαθολογικό ζήτημα. Αν μιλάμε όμως για μια γυναίκα που ανέχεται τη βία, πρέπει να καταλάβει ότι δεν είναι δυνατόν να είσαι ανεκτικός στη βία την οποία δέχεσαι. Ο δράστης και το θύμα να αισθάνονται το ίδιο υπαίτιοι και ένοχοι. Ο δράστης είναι ένοχος. Δεν μπορούμε να εξομοιώνουμε θύτη και θύμα. Είναι μεγάλο λάθος.

Επικρατεί ατιμωρησία στην κακοποίηση;

Εάν δεν καταγγείλει κάποιος, πώς να τιμωρηθεί ένας δράστης; Πρέπει κάποιος να καταγγείλει για να ξεκινήσει η διαδικασία. Μετά πρέπει να αποδειχθεί η καταγγελία σε ένα δικαστήριο. Η διαδικασία πρέπει να ακολουθηθεί όπως δικονομικά προβλέπεται. Όταν φτάσουμε στο σημείο το Δικαστήριο να καταδικάσει, εξαρτάται και γιατί επίπεδο βλάβης μιλάμε. Εφόσον μιλάμε για ξύλο και κακοποίηση. Άνθρωποι από τη Διεύθυνση της Αστυνομίας κατά της Ενδοοικογενειακής Βίας, μας λένε ότι ενώ έχουμε μεγάλη αύξηση της βίας, δεν φτάνουν αυτά τα περιστατικά στα δικαστήρια. Στον δρόμο κάπου «χαλάνε» οι καταγγελίες. Οπότε πώς να τιμωρηθεί κάποιος; Ο λόγος που δεν φτάνουν στο δικαστήριο μπορεί να είναι φόβος, συμβιβασμός… Ειδικά ζητήματα λεκτικής και ψυχολογικής κακοποίησης είναι δύσκολο να τα αποδείξεις. Ποινικά αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει είναι οι σωματικές βλάβες και πόσο σημαντικές είναι και πώς αποδεικνύονται.

Παλαιότερα μπορεί μια γυναίκα να πήγαινε να καταγγείλει κάποιο περιστατικό και να μην την άκουγαν. Τώρα είναι καλύτερα τα πράγματα;

Ναι και υπάρχει ειδικό τμήμα στη ΓΑΔΑ. Έχει ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία σε αυτά και οι γείτονες και ο Δήμος και η αστυνομία. Στερεότυπα και προκαταλήψεις πάντα θα υπάρχουν αλλά όσο να ‘ναι μειώνονται. Αρκεί να υπάρξει καταγγελία.

Θα υπάρξει καλύτερη αντιμετώπιση και για το ψυχολογικό σκέλος που αναφέραμε προηγουμένως;

Αυτό είναι δύσκολο. Ό,τι έχει να κάνει με συναισθηματική καταπίεση, που δεν είναι βία ακριβώς, έχει δυσκολίες να αποδειχθεί. Αλλά υπάρχουν τρόποι να τη φέρεις στην επιφάνεια και να τιμωρηθεί ο υπεύθυνος. Να υπάρχουν συνέπειες. Αυτό έχει να κάνει και με το κατά πόσο υπάρχουν κοινωνικοί λειτουργοί και δομές μέσα στον Δήμο. Όλο το ζήτημα είναι πώς μια κοινωνία το αναλαμβάνει αυτό. Είναι περισσότερο θέμα δομών αυτό και λιγότερο του εισαγγελέα, κατά τη γνώμη μου.

Το αν κάποιος είναι ευρέως γνωστός αυτομάτως τού δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι δεν θα μαθευτεί ποτέ η συμπεριφορά του αν γίνει βίαιος;

Είπατε τη σωστή λέξη. Σε εκείνον δημιουργεί την ψευδαίσθηση αλλά αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι. Εσύ μπορεί να νομίζεις ότι μπορείς να εξαγοράσεις ή να πιέσεις. Ταυτόχρονα όμως επειδή είσαι διάσημος και υπάρχουν και τα social media, είσαι πιο διαβλητός και ευάλωτος. Εάν έγινε κάτι από έναν άγνωστο, αυτό μπορεί και να χαθεί. Αν είσαι όμως «επώνυμος», σίγουρα αυτό θα πάρει μεγάλη δημοσιότητα. Δεν θα προλάβεις να το καλύψεις. Τώρα το αν μπορείς να εξαγοράσεις τους πάντες, δημοσιογράφους, πολιτικούς και τα πάντα, είναι περισσότερο μια θεωρία συνομωσίας παρά μια πραγματικότητα. Για αυτό και βλέπουμε δημόσια πρόσωπα να δέχονται μεγάλη κοινωνική αποδοκιμασία.

Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο προφίλ γυναίκας που κακοποιείται περισσότερο;

Αυτό στην πορεία των ετών έχει αλλάξει. Πριν 20 χρόνια, η υποτακτική γυναίκα που ήταν πλήρως εξαρτημένη, είχε πιο ανεκτική και υποτακτική στάση. Σήμερα βλέπουμε γυναίκες ανεξάρτητες, μορφωμένες και με κοινωνικό κύρος να κακοποιούνται. Η μικροφωτογραφία αν θέλετε των σχέσεων του ζευγαριού είναι πολύ πιο σημαντική από τα χαρακτηριστικά του καθενός. Παλαιότερα για παράδειγμα, μιλούσαμε για έναν πλούσιο άντρα και μια γυναίκα φτωχή ή οικονομικά εξαρτημένη. Τώρα δεν υπάρχει αυτό το πράγμα ή υπάρχει σε μικρό βαθμό. Μπορεί μια γυναίκα πλούσια και μορφωμένη να κακοποιείται. Άρα περισσότερο με ενδιαφέρει να δω τις συνθήκες και τους κανόνες – ηθικούς κώδικες υπό τα οποία ζει ένα ζευγάρι. Αν έχουν βάλει τη βία μέσα στο παιχνίδι.

Ομοίως και το προφίλ ενός κακοποιητή δεν έχει να κάνει με την οικονομική του επιφάνεια.

Αυτό ίσχυε παλιά. Υπήρχε αυτό, αλλά είναι παλαιό. Ο αφέντης. Μπορεί και να υπάρχει και σήμερα σε κάποιες περιπτώσεις αλλά δεν είναι αυτό πια το προφίλ. Γι’ αυτό σε κάθε συζυγοκτονία – κακοποίηση πρέπει να βλέπουμε τα ειδικά στοιχεία κάθε φακέλου.

Τι φοβάστε περισσότερο για το μέλλον;

Βλέπω ότι μάλλον διαλύεται η οικογένεια ως θεσμός με την έννοια που την είχαμε στο μυαλό μας. Καθένας είναι πιο αυτόνομος, αυτάρκης και έχει τον δικό του δρόμο. Δεν πολυσυναντιούνται οι ζωές των ανθρώπων. Καθένας έχει τον δρόμο του. Η οικογένεια πια έχει τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Υπάρχει σε μεγαλύτερο βαθμό η μοναξιά και στοιχεία που οδηγούν πιο πολύ σε αλκοολισμό και ναρκωτικά, παρά να σκοτωθούν μεταξύ τους. Φοβάμαι ότι το μέλλον είναι πολύ πιο τρελό από αυτά που βλέπαμε και περίπου καταλαβαίναμε. Πάντα αρνητικά- μην παρεξηγηθώ. Τώρα πια νομίζω ότι αρχίζουμε να μην τα καταλαβαίνουμε. Βλέπουμε ότι αυξάνει τρομερά η παιδεραστία και η αιμομιξία. Ποιος να το φανταζόταν αυτό παλιά. Κι όμως, παρόλο που ζούμε σε σύγχρονες πόλεις, έχουμε αστική αιμομιξία.

Αυτή η έκπτωση των αξιών πού πιστεύετε ότι οφείλεται;

Η ηθική είναι μια περίεργη λέξη για να τη συζητήσουμε. Ζούμε σε κοινωνίες χωρίς κανόνες και όρια. Καθένας νομίζει ότι έχει πάρα πολλά δικαιώματα και καθόλου υποχρεώσεις. Αυτό είναι ένα ευρύτερο πλαίσιο. Υπάρχει πάντα η μοναδικότητα, η ατομικότητα και η ελευθερία της βούλησης. Καθένας κάνει τις επιλογές του. Δεν θα κάνω γενικές προφητείες. Πάμε σε μεγαλύτερη βία, περισσότερο αίμα, μεγαλύτερη απαξίωση της ανθρώπινης ζωής. Υπάρχει πολλή αρρώστια μέσα στην οικογένεια, την οποία δεν θέλουμε ή δεν θέλουμε να την δούμε. Είχε μια αρρώστια η ελληνική οικογένεια που την έκρυβε. Τώρα βγαίνει σιγά σιγά αυτό το κομμάτι προς τα πάνω. Θα δούμε πού θα καταλήξει.

Υπάρχει κάτι αισιόδοξο τη δεδομένη στιγμή αναφορικά με τη βία κατά των γυναικών και την εξάλειψή της;

Αισιόδοξο σίγουρα είναι ότι αυτή τη στιγμή έχουμε αριθμούς, έχουμε καταγγελίες. Γίνονται συνεχώς σχετικά συνέδρια και ομιλίες για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και πρέπει να λειτουργήσουν και τα Συμβούλια σε κάθε Δήμο. Η γειτονιά να νοιάζεται για τον διπλανό της. Η αστυνομία έχει φτιάξει αυτό το κομμάτι, γίνονται δομές, υπάρχουν τηλεφωνικές γραμμές. Το πλαίσιο υπάρχει. Σήμερα έχουμε και όλα τα εργαλεία, αλλά οι ανθρώπινες σχέσεις είναι περίεργες, δεν είναι εύκολο να τις προγραμματίσεις.

Τι μπορούμε να κάνουμε οι γυναίκες για να κάνουμε τον κόσμο λίγο καλύτερο για εμάς;

Να μιλάτε και αυτό πρέπει να είναι αυτονόητο. Νομίζω ότι καθένας πρέπει να καταλάβει την έννοια της αξιοπρέπειας. Μέσω της αξιοπρέπειας δεν δεχόμαστε τη βία, την υποβάθμιση, την υποδούλωση, την εξάρτηση, την υποτίμηση. Αυτά ισχύουν για όταν δεχόμαστε βία από τον σύντροφό μας, μέσα στην οικογένεια και όχι από έναν άγνωστο - ξένο, φυσικά. Αυτά πρέπει να γίνονται σε διάφορα επίπεδα. Θέλει έναν τρόπο διαχείρισης. Δεν μπορούμε να βάλουμε τον αστυνόμο ή τον εισαγγελέα μέσα στο σπίτι. Ο τρόπος με τον οποίο μια γυναίκα θα υποστηρίξει την αξιοπρέπειά της και την ελευθερία της πρέπει να γίνει στο πλαίσιο μιας διαχείρισης – αντιμετώπισης. Δεν είμαστε εχθροί μέσα στο σπίτι. Αν κάποιος πει κάτι που μας ενοχλήσει, πρέπει να το πούμε και να γίνει διάλογος. Να μιλήσουμε. Και όταν δούμε ότι είμαστε σε αδιέξοδο, υπάρχουν τρόποι να σταματήσουμε αυτό το πράγμα πριν γίνει επικίνδυνο.

* Ο Γιάννης Πανούσης είναι καθηγητής Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θράκης