Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων: O Μιχάλης Καμάκας μάς λέει «τι ήχος είναι η Αθήνα»

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Οκτωβρίου συνάντησα τον Μιχάλη Καμάκα, έναν από τους πιο νέους ραδιοφωνικούς παραγωγούς στην Ελλάδα. «Μια πόλη χαρακτηρίζεται και από τους ήχους της» σκέφτηκα, και τι καλύτερο από το να κουβεντιάσω με έναν άνθρωπο που γνωρίζει καλά από «Urban Sounds» (αστικούς ήχους) - όπως λέγεται η εκπομπή που παρουσιάζει κάθε Σαββατοκύριακο 12.00-14.00 μέσα από τη συχνότητα του Kosmos 93,6.

Η σχέση του Μιχάλη με το ραδιόφωνο ήταν μάλλον καρμική, αφού μπορεί να ξεκίνησε τυχαία μέσα από μια πρόταση για δουλειά σε τοπικό ραδιόφωνο, ο ίδιος όμως από μικρός «ψαχνόταν» στο κομμάτι της μουσικής και γι' αυτό παρά το νεαρό της ηλικίας του, οι γνώσεις του είναι αξιοσημείωτες. Για εκείνον, όπως «όλα τα πράγματα είναι θέμα εκπαίδευσης και προσαρμογής», έτσι και το ραδιόφωνο μπορεί να βοηθήσει στην εκπαίδευση της μουσικής κουλτούρας των ανθρώπων.

01

05

Μιχάλη είσαι από τα πιο νεαρά άτομα αυτή τη στιγμή που κάνουν ραδιόφωνο. Διαθέτεις μια αρκετά χαρακτηριστική φωνή, αλλά τι πιστεύεις ότι σε έκανε να ξεχωρίσεις και να είσαι ενεργή παρουσία στο ραδιόφωνο, αν αναλογιστούμε ότι δεν δίνονται εύκολα ευκαιρίες σε τέτοιου είδους επαγγελματικούς χώρους;

Κοίταξε, ο χώρος του ραδιοφώνου δεν δίνει πολλές ευκαιρίες σε νέα άτομα γιατί - θα το πω πολύ ωμά - έχει «ψιλομπουκώσει» από ανθρώπους που μπήκαν στο ραδιόφωνο από τα 80's και μετά, κυρίως στα 90's δηλαδή με την έξαρση του ιδιωτικού ραδιοφώνου, οπότε είναι πολύ δύσκολο και πρακτικά μιλώντας, να δοθεί χώρος, παρότι για μένα είναι αναγκαίο τα επόμενα χρόνια να γίνει κάτι τέτοιο. Στα στοιχεία, πάντως για εμένα που σε κάνουν να ξεχωρίζεις δεν είναι η φωνή. Σίγουρα η φωνή στο ραδιόφωνο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο αλλά το ραδιόφωνο θέλει ρυθμό, θέλει χρώμα, θέλει συναίσθημα, προσωπικό βίωμα σε πράγματα που λες πολλές φορές και κυρίως το ραδιόφωνο που υπηρετώ εγώ, το πιο «εναλλακτικό» θέλει και γνώσεις. Θέλει μια μεγάλη γκάμα γνώσεων από πολλά μουσικά είδη και απ' ότι μου έχουν πει μέχρι στιγμής μάλλον σε αυτό το κομμάτι «κάτι κάνω».

Έχεις δηλώσει ότι «το ραδιόφωνο οφείλει να αφουγκράζεται το τι παίζει στην πόλη», οπότε μήπως κι αυτός είναι ένας λόγος που κάνει κάποιον να ξεχωρίζει, ότι πιάνει τον παλμό της πόλης;

Σίγουρα. Άλλωστε παίζω και μουσική στην Αθηναϊκή νύχτα, καλή ώρα όπως και σε αυτό το μαγαζί που βρισκόμαστε (γελάει). Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό. Για μένα, φτάνοντας στο Σαββατοκύριακο που έρχεται η ώρα της εκπομπής δύο είναι τα στοιχεία που δίνω πολύ έμφαση. Ένα είναι το κομμάτι των albums, δηλαδή τις Παρασκευές αν δεν παίζω κάπου έξω θα κάτσω μέσα να ακούσω όλα τα νέα albums, για να έχω λόγο το Σαββατοκύριακο κι ένα δεύτερο είναι ότι προσπαθώ πολύ να πιάσω τον παλμό από το τι ακούει ο κόσμος το βράδυ, πηγαίνοντας παντού, σε διάφορα σημεία.

Θα μπορούσαμε δηλαδή να πούμε ότι το ραδιόφωνο προωθεί και την κουλτούρα μιας πόλης, όπως είναι για παράδειγμα η Αθήνα; Kαι αν ναι το κάνει τα τελευταία χρόνια;

Ναι, το ραδιόφωνο προωθεί την κουλτούρα της πόλης και πρέπει να το κάνει αυτό. Να σου πω την αλήθεια, τα τελευταία χρόνια και το κάνει και όχι. Υπάρχει ένα focus στο κομμάτι των lives που γίνονται στην πόλη. Για παράδειγμα, έγινε σχετική αναφορά από αρκετούς ραδιοφωνικούς σταθμούς στη συναυλία που έδωσαν στη χώρα μας οι Idles (βρετανικό ροκ συγκρότημα), με τους ραδιοφωνικούς παραγωγούς να μιλούν γι' αυτό που βίωσαν και αυτό συμβαίνει και το καλοκαίρι στις μεγάλες συναυλίες. Όσον αφορά, όμως τις «μουσικές» είναι νομίζω πολύ δύσκολο και δυστυχώς τα ραδιόφωνα - τα περισσότερα - δεν έχουν τη δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής. Για μένα είναι πολύ σημαντικό, όταν μιλάς για ένα κομμάτι ή ένα είδος που αυτή τη στιγμή «παίζει», σου κάνει εντύπωση και βλέπεις ότι έξω στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα έχει ανταπόκριση, να μπορείς να το παίξεις εκείνη τη στιγμή.

Όσον αφορά τo podcast πιστεύεις μπορεί να αντικαταστήσουν το ραδιόφωνο;

Δεν νομίζω ότι το podcast θα αντικαταστήσει το ραδιόφωνο, παρόλη την μεγάλη έκθεση που έχει και στην Ελλάδα πλέον. Πολύ απλά γιατί - το λέω συνέχεια και το πιστεύω - ο Έλληνας περνάει πολλές ώρες στο τιμόνι.

Άλλο ένα χαρακτηριστικό και της Αθήνας...

Βέβαια! Αυτό είναι που δίνει την πρέπουσα δυναμική στο ραδιόφωνο, ότι ο κόσμος είναι πολλές ώρες στον δρόμο και το ότι οι πιο μεγάλες, αν θες, ηλικίες επειδή έχουν συνδεθεί εγκεφαλικά με το ραδιόφωνο, έχουν ανοιχτό συνέχεια το ραδιόφωνο και στο σπίτι του και παντού. Σίγουρα και το πιστεύω ακράδαντα το podcast θα μπορούσε να εναρμονιστεί με το ραδιόφωνο. Και στην ΕΡΤ με το ertecho κάπως την κάνουμε αυτή τη σύνδεση. Κι αυτό είναι και το ιδανικό γιατί άλλα πράγματα σου δίνει το podcast κι άλλα το ραδιόφωνο. Και για να προσθέσω κι αυτό, καλό το on demand αλλά νομίζω ότι το live του ραδιοφώνου σου δίνει μια άλλη αίσθηση και ζωντάνια.

Στο δικό σου podcast, το λεγόμενο «Gig Time» μιλάς με γνώστες της μουσικής για μεγάλα μουσικά events που έχουν παρακολουθήσει. Πιστεύεις μια συναυλία ενός γνωστού καλλιτέχνη μπορεί να αναδείξει όντως μια πόλη ή ο κόσμος μένει μόνο στο γεγονός ότι θα πάει να ακούσει τον αγαπημένο του καλλιτέχνη;

Στο podcast μου υπάρχει η εξής δομή. Κάνουμε αρχικά μια αναδρομή στο παρελθόν μιλώντας για ένα ιστορικό festival και για μουσικές σκηνές - δεν μιλάμε μόνο για live και για μεγάλα festival - και στο επόμενο επεισόδιο έρχεται ένας καλεσμένος, από τον χώρο της μουσικής ευρύτερα, όπου θα καταθέσει μια εμπειρία και μέσα από αυτό το κομμάτι πολλοί από αυτούς έχουν ερωτηθεί - κυρίως άτομα που ήταν μέρος και της διοργάνωσης ενός festival - αν κάποια στιγμή πρέπει να γίνει ένας φεστιβαλικός τουρισμός στην Ελλάδα. Ο τουρισμός είναι κάτι στο οποίο έχουμε επενδύσει πολύ και εμείς εδώ στην Αθήνα αλλά και ως χώρα. Πιστεύω ότι το φυσικό επόμενο είναι να προσανατολιστεί κι η Αθήνα στο να γίνει τόπος έλξης και για μουσικούς λόγους και για φεστιβαλικούς.

Πολύ ωραία ιδέα αυτή...

Ναι, και σκέψου τα μεγάλα festival που έχουν και μεγαλύτερη δύναμη. Σε αυτό το κομμάτι η πολιτεία θα πρέπει να είναι αρωγός κι όχι αμέτοχη.

Σαν άνθρωπος που του αρέσει να κυκλοφορεί, θεωρείς ότι υπάρχουν περιοχές στην Αθήνα, γειτονιές, που έχουν κρατήσει τον μουσικό χαρακτήρα τους ή έχει γίνει η πόλη θύμα των mainstream ήχων;

Γενικότερα έχουν εξαλειφθεί και οι φυλές στην Αθήνα. Οι φυλές, ψάχνοντάς το αφού δεν το έζησα λόγω ηλικίας, διαμόρφωναν και μέρη. Αυτό πλέον δεν υπάρχει τόσο πολύ. Υπάρχουν κάποια γνωστά μέρη, όπως για παράδειγμα η Καισαριανή, που έχει ακόμα ένα ίσως πιο ρεμπέτικο ύφος. Όμως όχι, υπάρχει κατά βάση μια ομοιογένεια τουλάχιστον στο κέντρο της Αθήνας που κυκλοφορώ, με μικρές αλλαγές και μιλώντας για μουσική εκτιμώ πολύ και τα μαγαζιά που προσέχουν πολύ αυτό το πράγμα, που εν έτει 2023 θα πας σε ένα μαγαζί γιατί θες να ακούσεις καλή μουσική. Αυτό θα ήθελα ιδανικά να υπάρχει πιο έντονα στην Αθήνα, γιατί νομίζω ότι έχει δοθεί πολύ έμφαση στη βιτρίνα.

Αν η Αθήνα, πάντως ήταν ήχος ή ένα οποιοδήποτε είδος μουσικής ποιο θα ήταν αυτό;

Εγώ θα στο πάω λίγο με τα album. Και θα σου μιλήσω για την Αθήνα σε τρεις φάσεις. Για την Αθήνα το πρωί, που έχει φουλ τιμόνι και κίνηση θα έβαζα ένα pop rock κομμάτι των 80's, μιας και αγαπάμε και το rock σαν χώρα. Αυτό θα ήταν για παράδειγμα το τραγούδι Sussudio του Phil Collins.

Όταν θα άρχιζε να δύει ο ήλιος θα πήγαινα σε πιο indie ακούσματα. Θα πήγαινα στους Nation of Language, ένα πολύ αγαπημένο συγκρότημα και θα έβαζα από το album τους Α way forword, το κομμάτι Across That Fine Line που πιστεύω ταιριάζει πολύ για εκείνη την ώρα.

Και για το βράδυ, επειδή η Αθήνα έχει το χαρακτηριστικό ότι καθημερινά είναι στην «τσίτα» - δεν είναι μια «πόλη του Σαββατοκύριακου» - θα έβαζα από το συγκρότημα των Working Men's Club το ομότιτλο κομμάτι. Είναι ένα από τα αγαπημένα μου album για τη δεκαετία που διανύουμε και συνδέεται με την πόλη γιατί τα μέλη του συγκροτήματος είναι πιτσιρικάδες που παίρνουν έναν ήχο του χθες και τον προσαρμόζουν πάρα πολύ ωραία στο σήμερα - ανν το σκεφτείς κι η Αθήνα βγάζει αυτό το coolness σήμερα, αφού πατάει πάνω στα θεμέλια μιας αρχαίας πόλης.

Η κουβέντα μας θα μπορούσε να συνεχίζεται για ώρες, αφού όπως θα κατάλαβες κι απ' όσα είπαμε, ο Μιχάλης Καμάκας είναι ένας άνθρωπος που έχει ολοκληρωμένη άποψη για ό,τι σχετίζεται με τη μουσική - και όχι μόνο.

Στα επόμενά του σχέδια πέρα από το να συνεχίσει να παίζει «καλές μουσικές» στον KOSMOS 93,6 και σε διάφορα στέκια της Αθήνας, είναι και η κυκλοφορία του πρώτου του ντοκιμαντέρ με ιστορικοκοινωνικό περιεχόμενο, για τις ανάγκες του οποίου βρέθηκε για πρώτη φορά στην καρέκλα του σκηνοθέτη.

Πηγή φωτογραφιών Μιχάλη Καμάκα: @mike__kmk