Οκτώ μήνες «εγκλωβισμένοι» στο διάστημα. Τύχη ή ατυχία;

Φαντάσου να είσαι κολλημένη στην κίνηση, αλλά αντί για την Κηφισίας, να είσαι κολλημένη σε τροχιά γύρω από τη Γη. Όπως για παράδειγμα οι αστροναύτες της NASA, Sunita Williams και Butch Wilmore, οι οποίοι βιώνουν αυτή την πραγματικότητα καθώς το πολυτελές τους διαστημικό «όχημα», Starliner, αποφάσισε να κάνει απρόσμενη στάση... στο διάστημα.

Η 58χρονη Williams και ο 61χρονος Wilmore, δύο έμπειροι αστροναύτες με πολλές ώρες πτήσης στο ενεργητικό τους, ξεκίνησαν την αποστολή τους τον Ιούνιο του 2024 με το ολοκαίνουργιο Starliner της Boeing.

Ο Αύγουστος του 2024 βρήκε τους δύο αστροναύτες σε μια απρόσμενη και δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση για την υγεία τους. Η αρχικά προγραμματισμένη οκταήμερη αποστολή τους στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) με το διαστημόπλοιο Starliner της Boeing έχει μετατραπεί σε μια αγωνιώδη αναμονή, καθώς τεχνικά προβλήματα έχουν θέσει σε κίνδυνο την ασφαλή επιστροφή τους στη Γη.

Η αποστολή τους ήταν να δοκιμάσουν το νέο αυτό διαστημόπλοιο και να συμβάλουν στη λειτουργία του ISS. Ωστόσο, λίγο μετά την άφιξή τους στον σταθμό, προβλήματα στο σύστημα πρόωσης του Starliner ήρθαν στο φως, ανατρέποντας τα σχέδια της NASA και θέτοντας σε κίνδυνο την ασφαλή επιστροφή των αστροναυτών.

Το βασικό ζήτημα που εμποδίζει την επιστροφή των αστροναυτών είναι η δυσλειτουργία του συστήματος πρόωσης του Starliner.

Διαρροές και προβλήματα στην απόδοση των προωθητήρων έχουν δημιουργήσει αμφιβολίες για την ασφαλή επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα της Γης. Παρά τις εντατικές δοκιμές και αναλύσεις, οι μηχανικοί της NASA και της Boeing δεν έχουν ακόμη εντοπίσει την ακριβή αιτία του προβλήματος, γεγονός που καθιστά αδύνατη την άμεση επισκευή του.

Φεβρουάριος 2025 θα γίνει η πολυαναμενόμενη επιστροφή των «εγκλωβισμένων» αστροναυτών με SpaceX

Μετά από μέρες αγωνίας και αναμονής, η NASA ανακοίνωσε επίσημα ότι οι δύο αστροναύτες που έχουν «κολλήσει» στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) από τον Ιούνιο θα επιστρέψουν στη Γη τον Φεβρουάριο του 2025 με ένα διαστημόπλοιο Crew Dragon της SpaceX.

Η απόφαση αυτή έρχεται μετά από εκτεταμένες αναλύσεις και δοκιμές σχετικά με την ασφάλεια του διαστημοπλοίου Starliner της Boeing, το οποίο παρουσίασε τεχνικά προβλήματα που εμπόδισαν την επιστροφή των αστροναυτών με αυτό. Παρά τις προσπάθειες των μηχανικών να επιλύσουν τα προβλήματα, η NASA έκρινε ότι η ασφαλέστερη επιλογή είναι η επιστροφή των αστροναυτών με ένα διαστημόπλοιο της SpaceX.

Οκτώ μήνες «εγκλωβισμένοι» στο διάστημα. Τύχη ή ατυχία;

Η απάντηση είναι περίπλοκη και εξαρτάται από την οπτική γωνία που την εξετάζουμε. Από τη μία πλευρά, πρόκειται αναμφίβολα για μια ατυχία. Οι αστροναύτες είχαν προγραμματίσει μια σύντομη αποστολή και η αναγκαστική παράταση της παραμονής τους στο διάστημα συνεπάγεται αυξημένους κινδύνους για την υγεία τους, καθώς και ψυχολογική πίεση λόγω της απομάκρυνσης από την οικογένεια και τους φίλους τους. Επιπλέον, η κατάσταση αυτή δημιουργεί προβλήματα και για τη NASA, καθώς που αναγκάζεται να αναπροσαρμόσει τα σχέδιά της και να βρει λύσεις. Από την άλλη πλευρά, η κατάσταση αυτή μπορεί να θεωρηθεί και ως μια ευκαιρία. Οι Williams και Wilmore, δύο έμπειροι αστροναύτες, έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν σημαντικά στην επιστημονική έρευνα και τη συντήρηση του ISS κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης παραμονής τους. Επιπλέον, η εμπειρία τους θα προσφέρει πολύτιμα δεδομένα για τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας διαβίωσης στο διάστημα, κάτι που θα είναι χρήσιμο για μελλοντικές αποστολές μεγαλύτερης διάρκειας, όπως αυτές στη Σελήνη και τον Άρη.

«Οι αστροναύτες είναι ευτυχισμένοι εκεί πάνω»

Οι αστροναύτες δεν φαίνεται να πτοούνται από την απρόσμενη αυτή εξέλιξη. Η πρόσφατη αποστολή ανεφοδιασμού διασφαλίζει ότι έχουν άφθονο νερό και τρόφιμα, ενώ η μαγευτική θέα της Γης από τα παράθυρα του σταθμού, όπως περιγράφει η αστροναύτης Nicole Stott, είναι αρκετή για να κάνει οποιονδήποτε να ξεχάσει τις δυσκολίες.

«Οι αστροναύτες είναι ευτυχισμένοι εκεί πάνω», επιβεβαιώνει ο Ken Kremer, ιδρυτής του SpaceUpClose προσθέτοντας, «Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι είναι αποκλεισμένοι, αλλά δεν είναι».

Οι αστροναύτες, άλλωστε, είναι από τους πιο καλά εκπαιδευμένους επαγγελματίες στον κόσμο, προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν κάθε ενδεχόμενο. Οι δύο από τους πιο έμπειρους αστροναύτες της NASA που βρίσκονται εγκλωβισμένοι αυτή τη στιγμή, αξιοποιούν τον επιπλέον χρόνο τους στον ISS, συμμετέχοντας ενεργά στο καθημερινό πρόγραμμα, συνεισφέροντας στην επιστημονική έρευνα, τη συντήρηση του σταθμού και τις δοκιμές του Starliner.

Το πρόγραμμα ενός αστροναύτη είναι απαιτητικό αλλά έχει και πολύ ενδιαφέρον, συνδυάζοντας επιστημονική έρευνα, συντήρηση, άσκηση, επικοινωνία και προσωπικό χρόνο.

Αν και υπάρχει ένα βασικό πρόγραμμα, αυτό προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες, όπως στην περίπτωση των Williams και Wilmore. Οι αστροναύτες συνήθως κοιμούνται 8 ώρες, εργάζονται 10 ώρες και έχουν τον υπόλοιπο χρόνο για γεύματα και προσωπικές δραστηριότητες. Το πρόγραμμά τους είναι γεμάτο, αλλά υπάρχει και ευελιξία για απρόβλεπτες καταστάσεις ή πρόσθετα ερευνητικά έργα.

Πόσο επικίνδυνο είναι να παραμένουν οι άνθρωποι στο διάστημα;

Η απρόσμενη παράταση της παραμονής των αστροναυτών της NASA, Sunita Williams και Butch Wilmore, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) τον Αύγουστο του 2024, αναδεικνύει για άλλη μια φορά τις προκλήσεις και τους κινδύνους που εγκυμονεί η διαβίωση στο διάστημα, ακόμη και σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον όπως ο ISS. Αν και η NASA διαβεβαιώνει ότι οι αστροναύτες είναι ασφαλείς και καλά εφοδιασμένοι, το γεγονός πως θα παραμείνουν σε τροχιά μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025 εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παρατεταμένης έκθεσης στο διαστημικό περιβάλλον.

Η μικροβαρύτητα, η κατάσταση σχεδόν μηδενικής βαρύτητας που βιώνουν οι αστροναύτες στο διάστημα, έχει σημαντικές επιπτώσεις στο ανθρώπινο σώμα. Η απώλεια οστικής και μυϊκής μάζας, η αλλαγή στην κατανομή των υγρών του σώματος, η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος και οι καρδιαγγειακές διαταραχές είναι μερικές μόνο από τις γνωστές επιπτώσεις. Αν και οι αστροναύτες ακολουθούν αυστηρά προγράμματα άσκησης και διατροφής για να μετριάσουν αυτές τις επιπτώσεις, η μακροχρόνια έκθεση στη μικροβαρύτητα μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία τους μετά την επιστροφή τους στη Γη.

Εκτός από τη μικροβαρύτητα, οι αστροναύτες εκτίθενται σε υψηλότερα επίπεδα ακτινοβολίας από ό,τι στη Γη. Η κοσμική ακτινοβολία και οι ηλιακές εκλάμψεις μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στο DNA, να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου και να επηρεάσουν το νευρικό σύστημα. Επιπλέον, η απομόνωση και ο περιορισμός του χώρου στον ISS μπορούν να έχουν ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως άγχος, κατάθλιψη και διαταραχές ύπνου.

Εάν όλα πάνε καλά και οι Williams και Wilmore επιστρέψουν τελικά τον Φεβρουάριο του 2025, θα έχουν περάσει οκτώ μήνες στο διάστημα, σημαντικά περισσότερο διάστημα από την αρχικά προγραμματισμένη αποστολή τους. Αυτό θα τους εκθέσει σε παρατεταμένη μικροβαρύτητα και ακτινοβολία, αυξάνοντας τον κίνδυνο για την υγεία τους.

Όπως είναι λογικό, μετά την επιστροφή τους θα χρειαστούν εκτεταμένη ιατρική παρακολούθηση και αποκατάσταση για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις τις συνέπειες. Σαφώς και η NASA έχει αναπτύξει πρωτόκολλα για την υποστήριξη των αστροναυτών κατά την επανένταξή τους στη γήινη ζωή, αλλά οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παρατεταμένης έκθεσης στο διαστημικό περιβάλλον δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές.