Κάποτε η Αλίκη...

Βλέποντας αυτές τις μέρες όσα γράφονται και κυρίως λέγονται στην ελληνική τηλεόραση περί σάτιρας και ξανά μανά τα όριά της, με αφορμή τον Γιώργο Νταλάρα και κάποιες ακραίες αποδοκιμασίες του, θυμάμαι την Αλίκη. Άνθρωποι που όπως έλεγε η Μαλβίνα, «γεννηθήκαν για να μην τους ξέρω εγώ» θυμούνται ξανά την κόντρα Νταλάρας – Πανούσης του παρελθόντος. Πολλοί σπεύδουν να αναζητήσουν τα όρια στη σάτιρα και να θιχτούν με αυτήν. Η ιστορία είναι αστεία πια και η επιχειρηματολογία τσάμπα επιστρατεύεται, σα να βαράει καμπάνα στα αφτιά κουφών. Απλά θυμάμαι τη στάση ζωής και μια ιστορία της τελευταίας ελληνίδας σταρ, της Αλίκης Βουγιουκλάκη. Ήθελε να την αγαπούν όλοι, να αρέσει, να γοητεύει. Το κατάφερνε με μια αύρα φρεσκάδας και αιώνιας νεανικότητας, με πολλή λάμψη, χιούμορ, αυτοσαρκασμό, κάποιες εκκεντρικότητες, πολλή ευαισθησία και καμπόσες κρυμμένες ανοιχτές πληγές να την κρατάνε τα βραδιά ξύπνια, μέχρι να ξημερώσει και να φανεί η μέρα. Σα τα παιδιά που φοβούνται πάντα τα σκοτάδια, γιατί οι ντουλάπες θυμίζουν ανοιχτά στόματα και τα ρούχα στις κρεμάστρες κρεμασμένους και οι όγκοι οι σκοτεινοί, κινούνται τις νύχτες. Έκανε όμως αυτή τα ξόρκια της σε σκιές και ανθρώπους και τους μάγευε όλους. Όλους; Εκτός απ αυτούς που δεν αγαπούν τις νεράιδες, τα παραμύθια, την ομορφιά και τους μύθους, ή τους πολύ νέους που φέρνουν το καινούργιο, και καθετί προηγούμενο είναι κατεστημένο και θέλει γκρέμισμα. Έτσι ήταν τότε ο Λάκης Λαζόπουλος.

Ασεβής, ανόσια, βέβηλη, άγρια, ακραία, καταδεικτική οφείλει να'ναι η σάτιρα! Και ο Λαζόπουλος την ασκούσε σε υπέροχης τελειότητας ορμή. «Εθνική αποκοιμίστρα» την αποκαλούσε από σκηνής. Εκείνη τα μάθαινε όλα, πληγώνονταν γιατί είπαμε, ήθελε όλοι να την αγαπούν, αλλά σαν τέλειο γρανάζι του θέματος στην εκδοχή της υπερπαραγωγής, καταλάβαινε. Ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Σαρτζετάκης κάνει μήνυση στον Λάκη Λαζόπουλο για θεώρησε πως η σάτιρά του τον έθιξε βαθύτατα. Άμαθος και εκείνος απ'την χοντροπετσιά των σημερινών πολιτικών. Σέρνεται ο νεαρός ηθοποιός στα δικαστήρια, με τους δημοσιογράφους να σπρώχνονται έξω, άμαθος στην αγριότητα των δικαστικών αιθουσών, χαϊδεμένος από χειροκροτήματα και ζεστά φώτα. Πρωί πρωί είναι το δικαστήριο.

Η Αλίκη εκείνη την ώρα κανονικά θα κοιμόταν. Κι όμως! Ξαφνικά εμφανίζεται στην είσοδο της αίθουσας, άβαφη, με τζιν, μαύρα γυαλιά και ένα λευκό μπλουζάκι, πιο σταρ από ποτέ. Η «εθνική αποκοιμίστρα» αισθάνθηκε μέσα της την ανάγκη να υπερασπιστεί τον μικρό, βέβηλο, ορμητικό, αυθάδη, ταλαντούχο ηθοποιό. Τον συνάδελφό της. Ήξερε πως τα λόγια δεν πνίγονται στα λαρύγγια γιατί γίνονται ιαχές πολέμου ή λυγμοί, αλλά αφήνονται ελευθέρα και σιγά σιγά χάνουν τη δύναμή τους. Οι δημοκρατίες και οι δημοκράτες δεν σέρνουν στα δικαστήρια τους καλλιτέχνες τους, ακόμα και αν τους μιλούν για «οικεία κακά», για την άλωση της Μιλήτου, για το δίκιο των εχθρών τους Τρώων και την βαρβαρότητα των ίδιων. «Η σάτιρα δεν έχει όρια» είπε πρώτη η τελευταία ελληνίδα σταρ, ενώπιων των μαγεμένων –έπιασε το ξόρκι- δικαστών και των δημοσιογράφων που γύρω της έκαναν την αίθουσα να λάμπει απ' τα φλας στα όρια της τυφλότητας.

Δεκαετίες μετά, οι άνθρωποι «που γεννηθήκαν για να μην τους ξέρω» της Μαλβίνας, οι μωροί με τις μωρολογίες της ασχετοσύνης που με σπασίματα μέσης, αυλοκολακείες και καμία γνωριμιούλα διεκδικούν ένα κομμάτι στον ακατάσχετο δημόσιο τηλεοπτικό λόγο, ψάχνουν ξανά για το αυτονόητο ανακινώντας θέματα νεο- φασισμού, απαγορεύσεων και εύηχων λέξεων που δεν θίγουν αλλά με μια πολιτική ορθότητα αποθεώνουν καταδίκες σ' όποιο διαφορετικό βλέμμα ενώ αν μπορούσαν θα επέβαλλαν τυφλώσεις. Όμως, δε μπορεί. Οι κοινωνίες, οι άνθρωποι, οι λαοί δεν οπισθοδρομούν. Και σάτιρα θα υπάρχει ακόμα και σαν ψίθυρος σε ένα μόλις ζευγάρι αφτιά...