Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου: Για να νικήσεις τον εχθρό σου πρέπει να τον γνωρίζεις

Ας ξεκινήσουμε από τα δύσκολα. Οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών δεν είναι και οι καλύτερες για την αύξηση των κρουσμάτων και του αριθμού των θανάτων από τη νόσο. Η Υπηρεσία για την Έρευνα του Καρκίνου του ΟΗΕ, υπολογίζει πως μέχρι το 2030 οι θάνατοι από τις διάφορες μορφές της νόσου θα ανέλθουν στα 21,6 εκατομμύρια ετησίως (14 εκατ., ήταν το 2012). Η Μάργκαρετ Τσαν, γενική διευθύντρια του ΠΟΥ υποστηρίζει ότι θα πληγούν κυρίως οι κάτοικοι των αναπτυσσόμενων χωρών. Σε περίπου ανάλογη κατεύθυνση κινούνται και οι εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: μέχρι το 2035 οι θάνατοι θα ανέλθουν σε 24 εκατομμύρια παγκοσμίως.

Τι σημαίνει αυτό; Ένας στους πέντε άνδρες και μία στις έξι γυναίκες θα ασθενήσει από καρκίνο πριν φτάσει στην ηλικία των 75 ετών. Και ένας στους οκτώ άνδρες και μία στις 12 γυναίκες θα πεθάνει εξαιτίας της νόσου. Ειδικά για την Ευρώπη, παρατηρείται μία μικρή αύξηση στους θανάτους των γυναικών από καρκίνο (+6,6%) έναντι των ανδρών (+6%) (έκθεση Eurostat).

Οι ειδικοί της American Cancer Society επισημαίνουν πως οι μορφές καρκίνου που επηρεάζουν περισσότερο τις γυναίκες είναι: του μαστού, του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, του πνεύμονα, του τραχήλου της μήτρας, του δέρματος και των ωοθηκών. Τι άλλο λένε; Ότι: «Όσο περισσότερο γνωρίζουμε για τις ασθένειες αυτές, όσο περισσότερο ενδιαφερόμαστε για την πρόληψη τους, τόσο περισσότερο μπορούμε να σώσουμε τη ζωή μας».
Ευτυχώς που στον αντίποδα των δυσοίωνων προβλέψεων, τρέχει η ιατροφαρμακευτική έρευνα! Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες ειδήσεις ξεπηδούν από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα που αφορούν σε αποκαλύψεις που βάζουν φρένο στην ασθένεια, την αντιμετώπιση και τη θνησιμότητα από καρκίνο, δημιουργώντας αισιοδοξία.

Πρόληψη και μόνον πρόληψη!

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, χειρουργός και Διευθυντής Κλινικής Μαστού του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», Ευάγγελος Φιλόπουλος, είναι ένας επιστήμονας με εξαιρετική εμπειρία. Παρ' όλα αυτά δε νομίζω ότι πολλές από εμάς θα θέλαμε να τον... συναντήσουμε. Όμως, είναι ένας σημαντικός επιστήμονας και αξίζει να τον προσέχουμε κάθε φορά που μιλά : «Ακόμα και για τις γυναίκες υψηλού κινδύνου, θα πρέπει να μη ξεχνάμε το γεγονός ότι παρ' όλη την μεγάλη συχνότητα εμφάνισης της νόσου, υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία για την ακόμα πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της, αφού με βάση τα υπάρχοντα επιδημιολογικά στοιχεία προκύπτει ότι συνεχώς επιμηκύνεται και βελτιώνεται η επιβίωση όσων γυναικών έχουν προσβληθεί από αυτήν». Και που οφείλεται αυτό, σύμφωνα με τον γιατρό; Ναι μεν στις νέες θεραπευτικές μεθόδους. Πολύ περισσότερο, όμως, στο γεγονός ότι «ολοένα και πιο συχνά η νόσος ανακαλύπτεται στα αρχικά στάδια ανάπτυξης της, χάρις στην αυξημένη επαγρύπνηση των γυναικών με τακτικότερη συμμετοχή σε προληπτικούς ελέγχους».

Σε αυτό το σημείο συμφωνεί σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα. Οι ειδικοί του ερευνητικού κέντρου Cancer Research στη Βρετανία υποστηρίζουν ότι «ο καρκίνος προβλέπεται». Γιατί; Θα το μεταφέρω απλά: «Διότι αυτή η νόσος δεν εξαρτάται αποκλειστικά και μόνον από το τι υπάρχει γραμμένο στα γονίδια μας ή στην "κακή" μας τύχη. Μέσα από την επιστημονική έρευνα γνωρίζουμε ότι ο κίνδυνος εκδήλωσης της νόσου εξαρτάται από τον συνδυασμό γονιδίων και τρόπου ζωής».

Θέλετε να μπούμε σε ένα σώμα που αρχίζει να νοσεί; Από το μικροσκόπιο οι ειδικοί αρχίζουν να παρατηρούν βλάβη στο DNA. Πως προκλήθηκε αυτή η βλάβη; Από διάφορους παράγοντες: υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, κακές καθημερινές συνήθειες, χημικά κτλ. Οσο περισσότερο το σώμα αδιαφορεί για όλα αυτά, τόσο περισσότερο πολλαπλασιάζεται η βλάβη, εξαπλώνεται στα κύτταρα και στο τέλος τίθεται εκτός ελέγχου.

Πως βλέπουμε το... DNA;

Στην Ελλάδα υπάρχουν εργαστήρια όπου ειδικοί επιστήμονες μπορούν να ανιχνεύσουν τα γονίδια (BRCA1 και BRCA2) στο DNA μας τα οποία μεταλλάσσονται και δύναται να προκαλέσουν καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών. Το μοναδικό, όμως, δημόσιο εργαστήριο βρίσκεται στον Δημόκριτο και λέγεται Εργαστήριο Μοριακής Διαγνωστικής. Η εξέταση κυμαίνεται από 150 μέχρι 800 ευρώ. Ο Διευθυντής του Εργαστηρίου Δρ.Κούλης Γιαννουκάκος (ένας από τους σημαντικότερους μοριακούς γενετιστές διεθνώς) έχει δηλώσει στο παρελθόν πως πιστεύει ότι σε 50 χρόνια «δε θα πεθαίνει κανείς από οποιαδήποτε μορφή καρκίνου»! Ελπίζουμε να έχει δίκιο. Μέχρι σήμερα, πάντως, από το εργαστήριο του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, εχουν περάσει περισσότεροι από 2000 ασθενείς.

Επίθεση στον καρκίνο μέσω πρόληψης!

Όπως προκύπτει από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο 2011-2015, του υπουργείου Υγείας, τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι:
-η περιοδική γυναικολογική εξέταση των γυναικών σε συνδυασμό με Test Pap οδηγούν σε μείωση κατά 70% της θνησιμότητας από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. σ.σ., μόνον το 25-30% των Ελληνίδων υποβάλλονται σε έλεγχο.
-ο μαστογραφικός έλεγχος μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα λόγω καρκίνου του μαστού έως και 35%. σ.σ., μόλις το 40-50% των γυναικών ελέγχεται.

Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;

Να «ξαναδούμε» τον τρόπο ζωής μας. Η κακή διατροφή και η παχυσαρκία είναι «φίλοι» του καρκίνου. Έρευνα του Αντικαρκινικού Κέντρου Άντερσον στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, διαπιστώνει αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου στο παχύ έντερο σε άτομα ηλικίας 29-49 ετών. Σύμφωνα με την επικεφαλής της έρευνας Κριστίνα Μπέιλι, αυτή σχετίζεται άμεσα με την κακή διατροφή και την πολύ συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος.

Σύμφωνα με την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), με τη σωστή διατροφή και την τακτική σωματική άσκηση, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου, μπορεί να μειωθεί από 30 έως και 40%! Μία από τις οδηγίες της ΕΟΠΕ αναφέρει πως θα πρέπει να τρώμε πέντε έως εννέα φορές την ημέρα φρούτα και λαχανικά. Το Παγκόσμιο Κέντρο Ερευνών κατά του Καρκίνου έχει καταλήξει, μάλιστα, και σε μία λίστα τροφών που διόλου... φίλες με τον καρκίνο είναι. Οπότε, ας τις κάνουμε παρέα: καυτερές πιπεριές, βατόμουρα, καρότα, ντομάτες, κρεμμύδι, σκόρδο, αβοκάντο, σόγια, σταφύλια, μπρόκολο, κουνουπίδι και πράσινο τσάι...

Be strong και γραμμή υποστήριξης 1069

Ο τίτλος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Φίλων του Καρκίνου με τον τίτλο «Μείνε δυνατός», «Be Strong», η οποία ιδρύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2007 με σκοπό την τεκμηριωμένη πληροφόρηση σε θέματα που αφορούν τον καρκίνο, την πρόληψη και την υποστήριξη όσων εμπλέκονται με αυτόν, θα μπορούσε να γίνει και σύνθημα ζωής.

Ιδρυτής αυτής της Οργάνωσης είναι ο Παναγιώτης Μιχαήλ ο οποίος δηλώνει «δύο φορές επιζών του καρκίνου μέσα σε μία δεκαετία». Η Γραμμή Υποστήριξης λειτουργεί από το 2010 και μέχρι σήμερα, όπως μας εξηγεί ο ίδιος, έχουν απευθυνθεί περί τους 7.000 ανθρώπους για ψυχολογική υποστήριξη. Στη Γραμμή δεν εργάζονται εθελοντές, αλλά επαγγελματίες ψυχολόγοι και το πρόγραμμα βρίσκεται υπό την εποπτεία του Κέντρου Ημέρας Καρκινοπαθών. «Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων που καλούν τη Γραμμή είναι συγγενείς ασθενών», επισημαίνει ο Π.Μιχαήλ. Η οργάνωση έχει και site το οποίο επισκέπτονται περί τους 4.000 ανθρώπους την ημέρα.

Δεν είναι μία οργάνωση που τα βγάζει πέρα με τα κονδύλια της Πολιτείας. Για την ακρίβεια, όπως υποστηρίζει ο Π.Μιχαήλ, ουδέποτε έχουν λάβει υποστήριξη. Παλεύουν να κρατηθούν από μόνοι τους.
«Θα πρέπει επιτέλους στην Ελλάδα ν' αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε διαφορετικά την ασθένεια και όχι ως... επάρατη νόσο. Τι πάει να πει επάρατος νόσος; Είναι σα να κυνηγάμε φάντασμα. Δεν είναι, όμως, έτσι», περιγράφει και αναφέρει και κάτι άλλο: «Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 40 με 50% των καρκίνων οφείλεται στην καθιστική ζωή και την κακή διατροφή. Βέβαια κι εγώ νόσησα που ήμουν γυμναστής και η διατροφή μου ήταν σωστή. Όμως, αρρώστησα. Βέβαια, η καλή σωματική μου κατάσταση είναι που με βοήθησε να αντιμετωπίσω την ασθένεια», μου λέει και θυμάται την εποχή που το πρωί πήγαινε για ακτινοθεραπεία και το απόγευμα έκανε ποδήλατο...

... Sweet December!

Στέκομαι σε μία από τις ιστορίες των ανθρώπων που πάσχουν από καρκίνο και φιλοξενούνται στην ιστοσελίδα του Be Strong. Είναι μιας νεαρής γυναίκας με το ψευδώνυμο Sweet December. Περιγράφει: «Στα 27 μου κλήθηκα να παλέψω με τον Καρκίνο του μαστού.Θα μπορούσα να ζήσω και χωρίς αυτό,τώρα όμως είναι πια κομμάτι του εαυτού μου. Το blog αυτό δημιουργήθηκε λίγο μετά το χειρουργείο και την μαστεκτομή μου, τον Δεκέμβρη του 2007. Από τότε καταγράφω εδώ σκέψεις,φοβίες,συναισθήματα και γεγονότα.Πιστεύω στη δύναμη που κρύβουν αλλά και φανερώνουν πολλές φορές οι άνθρωποι...Με τους ανθρώπους κέρδισα τη μάχη και παραμένω ως σήμερα».

Η Sweet December διαθέτει και δικό της blog: http://www.mastektomi.blogspot.gr. «Τον Δεκέμβρη του 2007 έκανα την πρώτη χμθ (χημειοθεραπεία) και δημιούργησα αυτό το blog για τις γυναίκες & όλους όσους ενδιαφέρονται να μάθουν για τη ζωή με τον Καρκίνο του Μαστού.Γίναμε γρήγορα μια μεγάλη παρέα...και μια ακόμη μεγαλύτερη αγκαλιά!Το 2014 χτύπησε την πόρτα μου και ο καρκίνος του ενδοτραχήλου. Όμως Η ΖΩΗ συνεχίζεται, και πάλι εδώ, με λόγια αληθινά!»

Δανείζομαι για επίλογο τα λόγια του Π.Μιχαήλ ο οποίος είναι και ο συγγραφέας του βιβλίου: «Είμαστε τουρίστες»: «Mην ξεχνάτε ότι η ζωή έχει πάντα τον τελευταίο λόγο. Γι' αυτό καθίστε αναπαυτικά και απολαύστε την. Απολαύστε το ταξίδι, τους σταθμούς, τους προορισμούς και ρουφήξτε την από το μεδούλι. Μην αφήσετε ούτε ένα δευτερόλεπτο χαμένο. Μην την αφήνετε σε ησυχία. Κάνοντας όλα αυτά θα δείτε ότι πράγματα τόσο απλά, τα κάνουμε να φαντάζουν τόσο δύσκολα, σχεδόν ακατόρθωτα! Συμπεριφερθείτε σαν τουρίστες!»...