Ειρήνη Μαυροματάκη: «Οταν χορεύω δεν υπάρχει η αναπηρία μου»

«Ο χορός με έκανε να γνωρίσω τον εαυτό μου και αγαπήσω εμένα. Έτσι όπως είμαι. Με ύψος 1.10 και τέσσερα πόδια αντί για δύο. Τέσσερα πόδια, γιατί έχω και τα μπαστουνάκια μου. Δύο πατερίτσες καναδικές και μ' αυτές μόνο περπατάω. Όταν ανεβαίνω στη σκηνή τις πετάω. Χορεύω ελεύθερα. Τότε υπάρχει και δεν υπάρχει η αναπηρία μου» λέει η Ειρήνη. Είναι χορεύτρια, με φυσιολογία νανισμού λόγω ατελούς οστεογένεσης.

«Εντάξει, υπάρχει αναπηρία, δεν πετάω στα σύννεφα» συνεχίζει. «Ζω μαζί με αυτήν 46 χρόνια. Δεν την αφήνω όμως να επηρεάσει την ζωή μου. Με ακολουθεί, δεν την ακολουθώ. Είναι μια ασθένεια που έχει να κάνει με τα κάτω άκρα. Είμαι τυχερή στην ατυχία μου, γιατί υπάρχουν περιπτώσεις με την ίδια πάθηση, πολύ πιο σοβαρές. Τουλάχιστον εγώ μπορώ με τις πατερίτσες να περπατάω. Εχω μάθει πια να ζω μ' αυτό».

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Χανιά. «Όταν ήμουν μικρή δεν μπορούσα να παίξω γιατί δεν περπατούσα. Αλλά δεν το θυμάμαι σαν κακή ανάμνηση. Για μένα ήταν φυσιολογικό να μην περπατώ. Τα πόδια μου ήταν ατροφικά- δεν ήταν δυνατά όπως των άλλων παιδιών και τα έσπαγα συνεχώς. Μέχρι που έφτασα στην εφηβεία και έδεσαν τα κόκαλα, είχα συνεχώς κατάγματα. Περπάτησα στα 13. Ως τότε είχα πατερίτσες και σιγά σιγά πήρα τις καναδικές, που στηρίζεσαι στον αγκώνα. Κι έτσι περπατάω ακόμα και τώρα.».

Στα 17 της ήρθε στην Αθήνα, στο Εθνικό Ιδρυμα Αποκαταστάσεως Αναπήρων. «Εκεί έβγαλα το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Είχα έρθει μόνη μου και έμενα σε οικοτροφείο. Αποφοίτησα στα 23 και επέστρεψα στην Κρήτη κι άρχισα να ψάχνω για δουλειά. Πέρασαν έξι χρόνια στα αζήτητα αλλά βρήκα δουλειά, στο ταχυδρομείο στα Χανιά. Εκεί εργάζομαι μέχρι σήμερα.

Μέσα μου με έτρωγε το θέατρο. Τον χορό δεν τον ήξερα. Έβλεπα σαν κοριτσάκι μπαλέτο στην τηλεόραση. Αν φανταζόμουν ότι θα γίνω χορεύτρια; Ούτε στα πιο τρελά όνειρα μου!»

Το πρώτο βήμα έγινε όταν ιδρύθηκε στα Χανιά το Εργαστήριο Θεατρικής Εκπαίδευσης. Βήμα διπλό. Όχι μόνο στη σκηνή αλλά και στον έξω κόσμο. «Πρώτη φορά βγήκα τότε από το σπίτι και πήγα να κάνω υποκριτική, κίνηση και φωνητική. Απέκτησα φίλους με κοινά ενδιαφέροντα. Μέρα με τη μέρα με κέρδιζε η κίνηση. Ήθελα να γνωρίσω το σώμα μου, που ήταν διαφορετικό και να το εκθέσω στους άλλους, τους αρτιμελείς» λέει η ίδια.

Η ομάδα ήταν η αρχή. Παράλληλα, ξεκίνησε μαθήματα ενώ κάθε καλοκαίρι συμμετείχε σε σεμινάρια μιας σχολής χορού που έφερνε δασκάλους από το εξωτερικό. «Στην αρχή τους φαινόταν περίεργο. Αλλά εγώ ήθελα να είμαι εκεί. Και ήμουν εκεί. Συνεχίζω ακόμα και τώρα, μετά από 17 χρόνια, τα μαθήματα. Στην ομάδα στα Χανιά κάνω χοροθέατρο. Έχω δουλέψει πολύ την έκφραση και το βλέμμα. Ξέρω ότι αν το αφήσεις σ αφήνει»

Έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, «ανάμεσα σε αρτιμελείς χορευτές» διευκρινίζει, έχει συμμετάσχει σε ταινίες και έχει συνεργαστεί με γνωστούς χορογράφους. «Δε βγάζω λεφτά από αυτό. Το κάνω γιατί μου αρέσει. Εμένα ο χορός είναι η αγάπη μου. Μου αρέσει ο σύγχρονος, ο αυτοσχεδιασμός, η σωματική επαφή»

Την ρωτάω τί κέρδισε μετά από 17 χρόνια χορό. «Αποδέχτηκα το πρόβλημά μου χορεύοντας. Στην αρχή ήμουν ζορισμένη στη σκηνή. Τώρα μετά από τόσα χρόνια, έχω συνηθίσει και νιώθω ωραία. Επίσης στο σώμα μου είναι εμφανείς οι αλλαγές. Ο κορμός έχει ισιώσει, έχω ένα γυμνασμένο σώμα και καλύτερη φυσική κατάσταση. Και στέκομαι όρθια. Χωρίς πατερίτσες, μπορώ να περπατάω στη σκηνή, να κάνω βηματάκια. Δε βιάζομαι, να πάω παρακάτω, να πετύχω κάτι άλλο γρήγορα. Είμαι χαλαρή. Δε λέω "πρέπει να το κάνεις Ειρήνη". Αν έχεις υπομονή έχεις και αποτέλεσμα»

«Έχω προσωπική ζωή, έχω τους φίλους μου, έχω ελαττώματα και προτερήματα. Ζω μόνη μου. Έχω προσαρμόσει τις πατερίτσες μου, ώστε να κινούμαι με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Τα βλέμματα, βέβαια, τα τραβάω. Περισσότερο με σχολιάζουν τα παιδάκια. ''Μαμά, κοίτα μια μικρή, έναν νάνο.'' λένε. Γελάω. Τί να πεις στα παιδάκια; Είναι αυθόρμητα και ειλικρινή. Εγώ λέω στους γονείς, "ρε εσείς, αφήστε να με δούνε, δεν έχω πρόβλημα, αφήστε να τους εξηγήσω. Οι γονείς τα κρύβουν, νιώθουν άσχημα.

Αν εξηγούσα στα παιδιά τί έχω, τη δεύτερη φορά θα με κοίταζαν λιγότερο, την τρίτη καθόλου. Τα πάντα ξεκινούν από το μυαλό και την καρδιά. Ούτε από τα χέρια, τα πόδια, τα μάτια η τα αυτιά. Και αλήθεια, ποιος είναι o ανάπηρος; Αυτός που είναι σε αμαξίδιο η αυτός που είναι αρτιμελής και δεν χρησιμοποιεί τα πόδια του;»

Αυτή την εβδομάδα, πήρε άδεια από τη δουλειά της και ήρθε από τα Χανιά στην Αθήνα με δικά της έξοδα, για να συμμετάσχει στην παράσταση της επαγγελματικής ομάδας σύγχρονου χορού ΔΑΓΙΠΟΛΗ.

Σπάνιο μείγμα χορευτών

Πρόκειται για μια τολμηρή ομάδα, σπάνιο μείγμα από χορευτές και performers με κινητικά προβλήματα ή χωρίς. Σ' αυτή την σκηνή, η εγκεφαλική παράλυση, οι παραπληγίες, οι ακρωτηριασμοί ή η απώλεια όρασης, μετουσιώνονται σε τέχνη. "Είμαι ανοιχτός να δουλέψω με κάθε μορφή ανθρώπινου σώματος που ξεφεύγει από το μοντέλο του άρτιου χορευτή. Κι έτσι ο θεατής που έρχεται για πρώτη φορά σοκάρεται. Έρχεται σε άμεση σύγκρουση με την αναπηρία. Καταφέρνουμε να τον βάλουμε να ξεπεράσει τις αντοχές του" λέει ο εμπνευστής και ιδρυτικό μέλος της "ΔΑΓΙΠΟΛΗΣ" Γιώργος Χρηστάκης.

Η πολυομυελίτιδα, δεν στάθηκε εμπόδιο στο δρόμο του ίδιου προς τη σκηνή. Το 2004 κι ενώ είχε συνεργαστεί με διάφορες χοροθεατρικές ομάδες, αποφάσισε να ιδρύσει την δική του. «Είμαστε ανοιχτοί σε οποιουδήποτε τύπου αναπηρία. Ένας άνθρωπος πολύ παχύς, για παράδειγμα, είναι ευπρόσδεκτος εδώ, και θέλει να χορέψει. Στόχος μας δεν είναι να χειροκροτήσει ο θεατής το μεγαλείο της ψυχής ή την ηρωική προσπάθεια. Στόχος είναι να αξιολογήσει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Το να θεωρηθείς υπεράνθρωπος, επειδή έχεις αναπηρία και χορεύεις, είναι παγίδα και ενισχύει τον ρατσισμό απέναντι σε άτομα με αναπηρία.» τονίζει ο χορογράφος.

Οι πρόβες πραγματοποιούνται στο studio Λήδρα. «Μας το παραχώρησε το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Και μας έλυσε τα χέρια. Πέρσι, με πρωτοβουλία του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή της Λυρικής Σκηνής, Ρενάτο Τζανέλλα, η Λυρική μας παραχώρησε χώρο για τις πρόβες. Αντιμετωπίζουμε πολλές δυσκολίες. Για να παράγουμε έργο, χρειαζόμαστε υποστήριξη αλλά δεν βρίσκουμε. Πάντα παίρναμε ψίχουλα από τις επιχορηγήσεις. Πολύ συχνά, μπαίνουμε μέσα οικονομικά. Δεν ζούμε από τον χορό. Δεν γίνεται. Ωστόσο οι χορευτές αμείβονται για τη δουλειά τους, έστω και με καθυστερήσεις. Είμαστε επαγγελματίες, όχι εθελοντές.». Η ΔΑΓΙΠΟΛΗ έχει το δικό της εργαστήρι όπου εκπαιδεύονται οι χορευτές με κινητικά προβλήματα, οι οποίοι «λόγω ενός αναχρονιστικού νόμου που ορίζει ότι προϋπόθεση για συμμετοχή στην κρατική εκπαίδευση είναι η αρτιμέλεια, δεν μπορούν να διδαχτούν χορό σε κρατική σχολή. Στην πορεία μας αντιμετωπίζουν σαν ισότιμα μέλη. Μας καλούν σε Φεστιβάλ που επιχορηγούνται, μας στηρίζει το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού αλλά μας στερεί την εκπαίδευση.».

Σύμφωνα με τον ίδιο, «σε ευρωπαϊκές χώρες, δεν υπάρχει αντίστοιχη ομάδα. Αντί η Πολιτεία να μας χρησιμοποιήσει ως βιτρίνα, ως παράδειγμα, μας βάζει στην άκρη. Είμαστε η πιο ενεργή και συνεπής στο έργο της ομάδα τέτοιου μείγματος. Έχουμε ανοίξει τα φτερά μας στην Αμερική, την Ιταλία, στην Τουρκία, στην Αγγλία. Έχουμε συνεργαστεί με γνωστούς ηθοποιούς και μουσικούς- οι παραστάσεις μας έχουν ζωντανή μουσική. Κι όμως, εδώ στην Ελλάδα, είμαστε στο περιθώριο. ». Η νέα τους δουλειά θα παρουσιαστεί το Μάιο και είναι βασισμένη στην ιδέα της κλασικής ομορφιάς όπως εκφραζόταν στην αρχαιότητα, μέσα από την κατασκευή των αγαλμάτων και γλυπτών. Στη σημερινή εποχή έχουν κι αυτά τα ελλείμματά τους. Κανένα δεν είναι αρτιμελές.

*Μια παράσταση- συρραφή από παλαιότερες χορογραφίες της ομάδας ΔΑΓΙΠΟΛΗ θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 21/5 στο Θέατρο Εμπρός (Ρήγα Παλαμήδου 2, Ψυρρή Τηλ. 210 323899) στο πλαίσιο του Αντιφασιστικού Φεστιβάλ, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Ρατσισμού. Συμμετέχει ο Ψαραντώνης. Ώρα έναρξης: 22:00