NFTs: Τι είναι και γιατί είναι πιο ακριβά από τον χρυσό

Από την Χρυσάνθη Στέτου

Διεθνή brands, celebrities, αθλητικές ομάδες και «γίγαντες» της μουσικής βιομηχανίας, της τέχνης και της μόδας δημιουργούν τα δικά τους NFTs και μας καλούν να τα εντάξουμε στην καθημερινότητα μας.

Αυτό που ξεκίνησε σαν μια εξειδικευμένο «γωνιά» του διαδικτύου και των αγορών έφτασε να κερδίζει τόσο πολύ έδαφος ώστε η Tiffany & Co να λανσάρει τα CryptoPunk Pendants (τα οποία κοστίζουν 52.000 δολάρια το ένα) και η Πάρις Χίλτον να κάνει host σε εικονικά πάρτυ και να πουλάει NFTs μέσα από το «The Sandbox». Οι αγοραπωλησίες NFTs έφτασαν στους μεγαλύτερους οίκους δημοπρασιών, με πρωτοπόρο τον Christie’s και πλέον υπάρχουν μέχρι και συσκευές τηλεόρασης που έχουν ενσωματωμένη μια NFT πλατφόρμα.

Όμως «τι είναι τα NFTs;» Σε αυτό και άλλα ερωτήματα έδωσε απάντηση ο κ. Ηλίας Τουτουδάκης, CEO του Spania.io, του 1ου NFT marketplace στην Ελλάδα.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Τι είναι τα NFTs;

Τα NFTs (Non-Fungible Tokens) είναι εγγραφές σε μια δημόσια βάση δεδομένων – το blockchain – και αναφέρονται σε μοναδικά (μη ανταλλάξιμα – non fungible) αντικείμενα, συνήθως ψηφιακά. Μεταξύ άλλων ένα NFT περιέχει πληροφορίες για :

• τον ιδιοκτήτη του αντικειμένου (πιστοποίηση ιδιοκτησίας), στο οποίο αντιστοιχεί
• όλους τους προηγούμενους ιδιοκτήτες, μέχρι το δημιουργό του NFT (πιστοποίηση αυθεντικότητας) και τις συναλλαγές μεταξύ τους
• τη σπανιότητα (αριθμός διαθέσιμων tokens) και την ημερομηνία έκδοσής του

Για να καταλάβουμε τι σημαίνει μη ανταλλάξιμο, είναι καλό να ορίσουμε πρώτα ποια αγαθά είναι ανταλλάξιμα. Τέτοια παραδείγματα είναι τα νομίσματα (όπως το ευρώ ή το bitcoin), τα πολύτιμα μέταλλα (όπως ο χρυσός και το ασήμι) και τα εμπορεύματα (όπως το πετρέλαιο). Τα αγαθά αυτά είναι ανταλλάξιμα με την έννοια ότι ένα χαρτονόμισμα των 100 ευρώ, που κατέχει ένας Έλληνας έχει ακριβώς την ίδια αξία με δύο χαρτονομίσματα των 50 ευρώ στην τσέπη ενός Ιταλού.

Τα περισσότερα, όμως, αντικείμενα στον κόσμο είναι μη ανταλλάξιμα. Ένα έργο τέχνης, ένα συλλεκτικό αντικείμενο ή ένα ακίνητο δεν μπορεί να ανταλλαχθεί με ένα άλλο και οι δύο συναλλασσόμενοι να κατέχουν ό,τι κατείχαν και πριν τη συναλλαγή.

Με βάση τα παραπάνω, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τα NFT και ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία καθώς όχι μόνο πιστοποιούν το δημιουργό και τον ιδιοκτήτη ενός αντικειμένου αλλά είναι και εύκολα εμπορεύσιμα, μέσα από εξειδικευμένες πλατφόρμες, τα NFT marketplace.

Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για τα marketplace. Τι είναι και πως επιλέγουμε ένα από αυτά;

Όπως ανέφερα, τα NFT καταχωρούνται στο blockchain, που είναι μια βάση δεδομένων, που δεν μπορεί να μεταβληθεί, να αλλοιωθεί άθελα ή εσκεμμένα και είναι προσβάσιμη από οποιονδήποτε έχει σύνδεση στο internet.

Η δημιουργία (minting) ενός NFT, η αγορά και η πώλησή του είναι διαδικασίες, που συνοδεύονται από αντίστοιχες εγγραφές στο blockchain. Για να κάνει κάποιος τέτοιες εγγραφές, θα πρέπει να έχει πολύ εξειδικευμένες γνώσεις προγραμματισμού και προχωρημένη γνώση της τεχνολογίας του blockchain. Με άλλα λόγια, δεν μπορώ να φτιάξω ένα NFT, με την ίδια ευκολία που φτιάχνω ένα αρχείο στο Word και να σας το μεταβιβάσω, στέλνοντάς το με ένα email.

Τη λύση δίνουν εξειδικευμένες πλατφόρμες, τα NFT marketplace, που έχουν αναπτύξει όλη την απαραίτητη υποδομή ώστε η δημιουργία και η μεταβίβαση ενός NFT να γίνεται εύκολα, ταχύτατα και αξιόπιστα. Επιπλέον, όπως υποδηλώνει και η λέξη, τα marketplace φέρνουν σε επαφή τους ενδιαφερόμενους (δημιουργοί, αγοραστές, πωλητές) ώστε να λειτουργεί η αγορά.

Τα κριτήρια επιλογής ενός marketplace αφορούν την ταυτότητά μας (δημιουργοί, πωλητές, επενδυτές, συλλέκτες), την ποιότητα και τον έλεγχο που γίνεται στα NFT που αναρτώνται αν είμαστε αγοραστές, το κοινό που θέλουμε να απευθυνθούμε (αν πουλάμε NFT), την ποιότητα των διαθεσίμων NFT (π.χ. σπάνιες εκδόσεις από γνωστές προσωπικότητες), το είδος των NFT (π.χ. στιγμιότυπα αγώνων μπάσκετ) κ.α.

Στο Spania.io, το 1ο ελληνικό NFT marketplace, διαθέτουν τα NFT τους, επιλεγμένοι και πιστοποιημένοι οργανισμοί και προσωπικότητες. Αυτό διασφαλίζει τους αγοραστές ότι θα αποκτήσουν αυθεντικά συλλεκτικά αντικείμενα από αναγνωρισμένους δημιουργούς.

Σε διεθνείς πλατφόρμες, όπως το OpenSea.io, ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει και να αναρτήσει το δικό του NFT. Αυτό συνεπάγεται κινδύνους για τον αγοραστή που μπορεί να αποκτήσει αντικείμενα που είναι αντιγραμμένα, fake, καταπατούν το copyright ή ο δημιουργός προσποιείται ότι είναι κάποιος άλλος. Για τον πωλητή, είναι σημαντική ευκολία ότι μπορεί να δημιουργήσει ένα NFT χωρίς να είναι γνωστός καλλιτέχνης αλλά θα πρέπει να γνωρίζει ότι πρόκειται να το διαθέσει σε μια… open sea από εκατομμύρια άλλα NFT.

Οπότε; Αν θέλω να δημιουργήσω το δικό μου NFT τι κάνω;

Εφόσον πιστεύετε ότι μπορείτε να δημιουργήσετε ένα αντικείμενο, φυσικό ή ψηφιακό, που θα ήθελε κάποιος να το αγοράσει, δεν έχετε παρά να δοκιμάσετε. Θα απευθυνθείτε στο κατάλληλο marketplace και θα δοκιμάσετε την τύχη σας!

Γιατί όμως υπάρχει τόσος «ντόρος» γύρω από τα NFT;

Ας μιλήσουμε ανοιχτά και ειλικρινά. Όταν δημιουργείται μια «φούσκα» και κάποιοι γίνονται πλούσιοι μέσα σε μια νύχτα εύλογο είναι να προσελκύεται το ενδιαφέρον του κοινού, να προσπαθούν όλοι να συμμετάσχουν ή να αντιγράψουν την ιδέα και η φούσκα να αυτοτροφοδοτείται.

Τα προηγούμενα χρόνια μια συγκυρία γεγονότων (άνοδος κρυπτονομισμάτων και χρηματιστηρίων, εύκολη πρόσβαση στις αγορές αυτές, πανδημία) δημιούργησε τις συνθήκες ώστε τα NFT, μια εφαρμογή της τεχνολογίας του blockchain, που προϋπήρχε κάποια χρόνια, να ανθίσει. Η πώληση ενός NFT του ψηφιακού καλλιτέχνη Beeple από τον οίκο Christie’s έναντι του αστρονομικού ποσού των 69,3 εκατ. δολαρίων ήταν η σπίθα, που άναψε τη φωτιά των NFT.

Ο καθένας μπορούσε από το κινητό του να γίνει «καλλιτέχνης», να φτιάξει ένα NFT για το ψηφιακό του… δημιούργημα και να το διαθέσει σε κάποιο marketplace. Παράλληλα, κάποιος άλλος μπορούσε να αγοράσει το εν λόγω δημιούργημα για κάποιες χιλιάδες δολάρια, όχι επειδή άξιζε τόσο αλλά επειδή θεωρούσε ότι θα το πουλήσει στον επόμενο αγοραστή υψηλότερα. Και αυτό, όντως, μερικές φορές συνέβαινε. Αυτός είναι ο ορισμός της φούσκας, η οποία, νομοτελειακά, κάποια στιγμή σκάει. Και αυτό συνέβη…

Έχει σκάσει η φούσκα; Τελευταία, τα κρυπτονομίσματα «χάνουν έδαφος». Αν κάποιος έχει αγοράσει NFT, πρέπει να ανησυχεί;

Ακριβώς λόγω της μεγάλης πτώσης των κρυπτονομισμάτων αλλά και της γενικότερης οικονομικής συγκυρίας, η ρευστότητα σταμάτησε να εισέρχεται στην αγορά με ρυθμούς… μανίας. Κάποιος που δεν έγινε πλούσιος - αλλά φτωχός - σε μια νύχτα δεν μπορούσε να επανεπενδύσει τα κέρδη από τα κρυπτονομίσματα σε NFT. Εξέλιπε λοιπόν ο «περισσότερο ανόητος» (Greater fool theory), που θα αγόραζε το έργο τέχνης με τον τάδε πίθηκο για χιλιάδες (ή εκατομμύρια!) δολάρια και η αγορά εξορθολογίστηκε.

Η μικρή αυτή ανασκόπηση απαντά, εν μέρει, και στο ερώτημα αν πρέπει κάποιος να ανησυχεί επειδή έχει αγοράσει NFT. Η απάντηση εξαρτάται από το NFT που έχει αγοράσει αλλά και τους λόγους για τους οποίους το έκανε. Αν αγόρασε το πρώτο NFT που βρήκε μπροστά του διότι πίστευε ότι θα το μεταπωλούσε ακριβότερα και αυτό δεν έγινε, τα νέα δεν είναι καλά. Ίσως δεν θα το πουλήσει ποτέ.

Αν αγόρασε το NFT της αγαπημένης του ομάδας ή ενός καλλιτέχνη που πιστεύει ότι θα γίνει πολύ διάσημος ή αν το NFT είναι πολύ σπάνιο ή του παρέχει διάφορα προνόμια, τότε ίσως δεν θα πρέπει να ανησυχεί. Η εκτίμησή μου είναι ότι η τεχνολογία θα παραμείνει, όλο και περισσότεροι δημιουργοί θα εισέρχονται στην αγορά και όλα θα πάνε καλά, αφού το σκάσιμο της φούσκας πάντα εξυγιαίνει το χώρο.

Δείτε τι έγινε με τη φούσκα των .com εταιρειών το 2000. Πολλές εταιρείες χρεοκόπησαν αλλά το internet ως τεχνολογία ήταν το μέλλον. Όποιος είχε επενδύσει τότε σε εταιρείες, όπως η Google, η Amazon, το eBay, το Facebook αργότερα και δεκάδες άλλες, πολλαπλασίασε τα χρήματά του. Αν το blockchain είναι το νέο internet, το web3 όπως αποκαλείται, μένει να φανεί. Αν είναι όντως έτσι, αυτοί που θα επενδύσουν νωρίς στη νέα τεχνολογία δεν πρέπει να ανησυχούν.

Συνεπώς, το αν ένα NFT είναι καλή επένδυση είναι σχετικό

Ακριβώς. Ένα NFT που μου παρέχει αποκλειστική πρόσβαση σε ένα κλειστό club ή στα αποδυτήρια της αγαπημένης μου ομάδας είναι καλή «επένδυση» ακόμα και αν δεν μπορώ να το πουλήσω. Το να κατέχω το μοναδικό NFT που έχει βγάλει ο αγαπημένος μου ηθοποιός ή αθλητής και να έχουμε δειπνήσει μαζί, ως αποτέλεσμα της αγοράς του NFT, μπορεί να είναι καλή επένδυση, λόγω της συναισθηματικής αξίας, που έχει το NFT. Αν το NFT είναι έργο τέχνης, τότε θεωρώ ότι ισχύουν αυτά που ισχύουν και για την παραδοσιακή αγορά. Κάποιοι καλλιτέχνες θα απογειωθούν σε αξία, κάποιοι άλλοι όχι, η κατοχή ενός έργου τέχνης προσφέρει στο συλλέκτη ευχαρίστηση, βοηθάει τους καλλιτέχνες κ.λπ.

Το σημαντικό είναι ότι τα NFT επιτρέπουν στον καθένα από εμάς, μεταξύ άλλων, να αγοράσει και να πουλήσει συλλεκτικά αντικείμενα ή έργα τέχνης, να συνδεθεί με τους αγαπημένους του αθλητές ή καλλιτέχνες, να τους χρηματοδοτήσει και να κερδίσει από αυτό. Το να συμμετέχει κάποιος στην αγορά αυτή ή τουλάχιστον να τη γνωρίζει και να την κατανοεί, ενόψει των εξελίξεων που αφορούν την τεχνολογία blockchain, το metaverse και την ψηφιακή οικονομία εν γένει, μόνο καλό μπορεί να είναι.