Vivienne Westwood: H προβοκάτορας της μόδας που θα γελούσε αν διάβαζε τη νεκρολογία της

«Δεν πιστεύω στον Θεό. Πιστεύω όμως στον Κόσμο. Αυτό διδάσκει ο Ταοϊσμός και μας λέει πως όταν φεύγουμε από τη ζωή το πνεύμα μας περνάει σε ό,τι μένει πίσω και ξαναγίνεται ζωή. Ό,τι καλό έχεις μέσα σου γυρίζει πίσω στη φύση. Ο Ταοϊσμός σου δίνει την αίσθηση ότι ανήκεις στον Κόσμο και δίνει σκοπό στη ζωή σου. Σου δίνει μια τέτοια αίσθηση δύναμης και μοναδικότητας και σε ωθεί ‘να χρησιμοποιήσεις’ πλήρως τη ζωή σου στη γη για τον καλύτερο δυνατό σκοπό. Δεν πιστεύω στον θάνατο, πιστεύω στην συνεχή προσπάθεια για να ζήσεις όσο το δυνατόν καλύτερα». Η Vivienne Westwood κοιτούσε με την περιπαιχτική της ματιά πολλά πράγματα σε αυτόν τον κόσμο, ένα από αυτά ήταν και το ίδιο της το τέλος.

Στα μέσα της δεκαετίας του ‘60, όταν ακόμα η πανκ μουσική ήταν μία ενοχλητική «βαβούρα» που άκουγε η νεολαία, η Westwood ήταν μία δασκάλα καλών τεχνών σε δημοτικό σχολείο και ήδη παντρεμένη με τον Derek Westwood, εργάτη εργοστασίου και μητέρα ενός αγοριού. Το 1965 γνωρίζει τον μετέπειτα σύντροφό της, Malcolm McLaren, manager των «Sex Pistols», τον ερωτεύεται παράφορα -αποκτούν και μαζί ένα γιο τον Joe Corré, co-founder του διάσημου lingerie brand, Agent Provocateur- και αποφασίζει να ακολουθήσει την κλίση της στη μόδα ούσα αυτοδίδακτη. Ένα κορίτσι της εργατικής τάξης από το Derbyshire αποφασίζει να ανοίξει το 1971 ένα μαγαζί με ρούχα στην King’s Road του Λονδίνου. Η Westwood έμαθε πώς να φτιάχνει ρούχα μελετώντας τα ρούχα από δεύτερο χέρι που έβρισκε στις υπαίθριες αγορές και για να κατανοήσει το κόψιμο και την κατασκευή τους κυριολεκτικά τα «διέλυε». Αυτό το στυλ αποδόμησης ήταν άλλωστε ενδεικτικό στις δημιουργίες της μέχρι το τέλος.

Vivienne Westwood: «Έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών η «ιέρεια του πανκ»

«H αλήθεια βρίσκεται στους Sex Pistols»

Οι πρώτοι της διάσημοι πελάτες ήταν οι Sex Pistols. Toυς έβαλε να πειραματιστούμε με κομματιασμένα μπλουζάκια μέχρι σκισμένα κοστούμια διακοσμημένα με αναρχικά σύμβολα, ναζιστικές σβάστικες, ανεστραμμένους σταυρούς και λέξεις όπως «ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΩ». Ντύνοντας τους Sex Pistols, η σχεδιάστρια δημιούργησε ένα οπτικό «λεξιλόγιο πρόκλησης» που όχι μόνο θα ταρακουνούσε τη βρετανική μόδα της εποχής, αλλά θα συνέχιζε να καθορίζει τις δικές της συλλογές και να επηρεάζει τη δουλειά των επόμενων σχεδιαστών, για πολλά πολλά χρόνια.

Στα τέλη του ’70 έχει ήδη κερδίσει το προσωνύμιο που θα την ακολουθούσε μέχρι το τέλος, «ιέρεια του πανκ» αλλά ουσιαστικά ήταν «ιέρεια» μια πρώιμης μορφής πολιτικοποίησης της μόδας σε μία περίοδο που θεωρούνταν καινοτόμο το να φορούν οι γυναίκες μίνι και να τολμούν να δείξουν τα πόδια τους. Η Westwood ήταν η πρώτη γυναίκα σχεδιάστρια μόδας που πέρασε από την comfort zone του mainstream στη «δύσκολη πλευρά» του αντισυμβατισμού και ξεκίνησε να διαδηλώνει και να μάχεται με τις δημιουργίες της… για τα πάντα. Έχει τοποθετηθεί ενάντια στον καταναλωτισμό, στον καπιταλισμό, ήταν πρωτεργάτης του αντιπολεμικού κινήματος των 60s και 70s, έχει διαδηλώσει για τη γυναικεία χειραφέτηση, έχει οδηγήσει ένα λευκό άρμα μάχης κοντά στην εξοχική κατοικία του μετέπειτα πρωθυπουργού της Βρετανίας, David Cameron, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αμφιλεγόμενη μέθοδο της υδραυλικής ρωγμάτωσης (fracking) για την εξόρυξη υδρογονανθράκων.

«Θέλαμε να υπονομεύσουμε το κατεστημένο», είπε κάποτε η Westwood σε συνέντευξή της. «Το μισούσαμε. Θέλαμε να το καταστρέψουμε, δεν το θέλαμε. Ήμασταν νέοι και αυτό ‘στέκοτανε’ ενάντια στην ηλικία μας.»

Το 2012 μιλάει στο περιοδικό Time και συνοψίζοντας την καριέρα της λέει με περίσσια αυτοπεποίθηση πως «άλλαξε τον τρόπο που ντύνονταν ο κόσμος ανοίγοντας -με όχημα την πανκ μουσική- ένα διάλογο ανάμεσα στην κοινωνία και τη μόδα».

Fashion save the world

Τα ρούχα της ήταν γεμάτα φετιχιστικά σύμβολα, oversized elements και φυσικά σλόγκαν. Αυτό που έκανε η Maria Grazia Chiuri και τα Dior T-Shirts, η Westwood το είχε κάνει σχεδόν 40 χρόνια νωρίτερα. Το 1981 λάνσαρε την πρώτη της ολοκληρωμένη συλλογή με τον McLaren φέρνοντας πάνω στο catwalk τα πρώτα gender fluidity ρούχα. Mελετάει παλιές τεχνικές υψηλής ραπτικής και τις προσαρμόζει «με οργή» στο σήμερα κάνοντας hot το dandy look. Παίζει με παραδοσιακά tartan και κρινολίνα πριν από τον John Galliano και τον Alexander McQueen και παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ιστορία της μόδας ένα στυλ φούστας που συνδυάζει το tutu και το βικτοριανό κρινολίνο, στην collection της «Mini-crini», το 1985. Βάζει τα μοντέλα να φορέσουν του κορσέδες τους ως εξωτερικά ρούχα και να κυκλοφορούν με τα σουτιέν του, «before it was cool». Σχεδιάζει φορέματα για γυναίκες με στήθος και γοφούς και παίζει με τον καθωσπρεπισμό υφασμάτων όπως το tweed χωρίς καμία συστολή. Το «παίζει» είναι ένα ρήμα θα μπορούσε να περιγράψει όλη της την πορεία στη μόδα. Μια πορεία που χάραξε με μεγάλη σοβαρότητα και καμία σοβαροφάνεια.

Vivienne Westwood: Μας χάρισε μία «άλλη» ομορφιά προκαλώντας τη φαντασία και τα όριά μας

Ο John Fairchild, διάσημος συντάκτης του Women's Wear Daily, γράφει το 1989 πως η Vivienne Westwood είναι μία από τους έξι πιο σημαντικούς σχεδιαστές του 20ου αιώνα, μαζί με τους Yves Saint Laurent, Karl Lagerfeld, Giorgio Armani, Christian Lacroix και Emanuel Ungaro και είναι η μόνη γυναίκα, η μοναδική Βρετανίδα και η μόνη σχεδιάστρια στη λίστα του που δεν είχε ήδη πίσω της ένα brand πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Το 1989, εκείνη ζούσε ακόμα σε ένα διαμέρισμα στο Νότιο Λονδίνο και ήταν «σχεδόν χρεοκοπημένη», σύμφωνα με τη βιογραφία της Jane («Vivienne Westwood: An Unfashionable Life».) Χρεοκοπημένη αλλά πάντα επιδραστική.

Η εμμονή της με τα ταξικά ζητήματα, το σεξ και τη Βασίλισσα ήταν παροιμιώδης. Το 1992 η Queen Elizabeth της απένειμε το παράσημο του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Eκείνη βγαίνει από το Παλάτι και αρχίζει να στροβιλίζεται μπροστά στον φακό των φωτογράφων αποκαλύπτοντας πως δεν φοράει εσώρουχο κάτω από κομψό neutral set της. Οι μεταγενέστερες γενιές την γνώρισαν μέσα από το «Sex & The City». Το δικό της νυφικό «κέρδισε» την Carrie, ένα «κομμάτι ξεχωριστό όσο και εκείνη».

Ο δεύτερος άντρας της, ο Αndreas Kronthaler, ήταν ένα Αυστριακός φοιτητής καλών τεχνών όταν των γνώρισε και τον παντρεύτηκε το 1992 και ήταν φυσικά 25 χρόνια νεότερό της. Στη συνέχεια γίνεται καλλιτεχνικός διευθυντής του Οίκου της και δίνουν συνέντευξη μαζί στη Βρετανική Vogue εν μέσω Covid -19 αποκαλύπτοντας το μυστικό ενός επιτυχημένου γάμου. «Η Vivienne δεν ήταν ποτέ κολλημένη στο παρελθόν, είναι ανεκτική, δεν βαλτώνει σε προκαταλήψεις. Βλέπει τα πράγματα με φρέσκα μάτια κάθε φορά», λέει ο Andreas ενώ εκείνη συμπληρώνει για εκείνον «είναι ‘τα πάντα’ και παραπάνω από ‘τα πάντα’ για εμένα».

To 2008, στην τότε συλλογή της για τη σεζόν F/W, βγάζει ένα μπλουζάκι που γράφει πάνω «δεν είμαι τρομοκράτης, σας παρακαλώ μην με συλλάβετε», θέλοντας να ενισχύσει το αίτημα των κρατουμένων του Γκουαντάναμο για δίκαιες δίκες. Φανταζόμαστε πως θα ήθελε να την κηδεύσουν με κάτι τέτοιο περισσότερο από μία extravagant τουαλέτα της με όγκο και χρώμα. Θα της φαινόταν πιο διασκεδαστικό και έτσι θα ήθελε να είναι και το τέλος της, απρόβλεπτο και αντισυμβατικό. Όπως ακριβώς ήταν και η ζωή της.