Πώς η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός παιδιού στο φάσμα του αυτισμού
Ανανεώθηκε:
Ο αυτισμός και το ταξίδι της ενσυναίσθησης: Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό επικαίνωνήσαμε με το «Ιδρύμα Θεοτόκος»
Εξήντα ένα χρόνια τώρα, το Ίδρυμα Προστασίας Παιδιών και Νέων με Αναπτυξιακές Διαταραχές «Η Θεοτόκος» στον Δήμο Ιλίου- κοινωφελές, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα - προσφέρει υπηρεσίες πρόληψης, ολιστικής παρέμβασης και αποκατάστασης σε άτομα με Νοητικές Αναπτυξιακές Διαταραχές & Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος, από την πρώιμη παιδική ηλικία έως την νεαρή ενήλικη ζωή.
Το Ίδρυμα έχει υιοθετήσει τη Σύμβαση του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (UNCRPD), που σκοπό έχει την προαγωγή, προστασία και διασφάλιση της πλήρους και ισότιμης απόλαυσης όλων των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών από όλα τα Άτομα με Αναπηρία καθώς και την προώθηση του σεβασμού της εγγενούς αξιοπρέπειας. Και το πιο σημαντικό: το τμήμα Πρώιμης Παρέμβασης της Θεοτόκο υποστηρίζει παιδιά ηλικίας 2 έως 4 ετών και τις οικογένειές τους με αναπτυξιακές διαταραχές και διαταραχές του αυτιστικού φάσματος. Η Θεοτόκος μπαίνει μετά από τη σύμφωνη γνώμη γονιών και εκπαιδευτικών και στους παιδικούς σταθμούς, όπου γίνεται η πρώτη επαφή με τα παιδιά και επισημαίνεται η ανάγκη η μή για την περεταίρω συνεργασία με κάποιο παιδί.
Μιλήσαμε τον Γιάννη Παπακωνσταντίνου, Επιστημονικό Διευθυντή Ιδρύματος «Η Θεοτόκος» και την Παιδοψυχίατρο Μιρέλλα Γιαννακοπούλου για τη σημασία της πρώιμης παρέμβασης αλλά και την ανάγκη ενσυναίσθησης και συμπερίληψης των παιδιών που βρίσκονται στο φαύσμα του αυτισμού.
Το «Χρώμα, το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό επιδιώκει να ανατρέψει τα στερεότυπα των αυτιστικών ατόμων που ζουν περιορισμένες ζωές χωρίς δυναμισμό. Υπάρχει τρόπος να αλλάξει ο περιορισμός που βιώνουν τα άτομα με αυτισμό και ποια είναι η πρόταση του «Ιδρύματος Θεοτόκου»σας για την αλλαγή στην καθημερινότητα των ατόμων που είναι στο φάσμα του αυτισμού;
Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ΔΑΦ) είναι μια νευρολογική και αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με τους άλλους, επικοινωνούν, μαθαίνουν και συμπεριφέρονται.
Παρόλο που ο αυτισμός μπορεί να διαγνωστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, περιγράφεται ως "αναπτυξιακή διαταραχή" επειδή τα συμπτώματα εμφανίζονται γενικά στα πρώτα 2 χρόνια της ζωής.
Συγκεκριμένα για εμάς, στο Ίδρυμα «Η Θεοτόκος» έχουμε την δυνατότητα εδώ και 60 χρόνια να προσφέρουμε, υπηρεσίες πρόληψης, ολιστικής παρέμβασης και αποκατάστασης σε άτομα Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος, από την πρώιμη παιδική ηλικία έως την νεαρή ενήλικη ζωή.
Συνεπώς ως Ίδρυμα και εργαζόμενοι στο Θεοτόκος θέλουμε να συνεισφέρουμε στην ένταξη των ατόμων στην σχολική εκπαίδευση αλλά και στην εργασιακή αποκατάσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Για αυτό τον λόγο στόχος του τμήματος πρώιμης παρέμβασης είναι να ενταχθούν τα άτομα που υποστηρίζονται στη σχολική εκπαίδευση, ενώ με τους νέους και τις νέες που βρίσκονται σε μεγαλύτερη ηλικία, ενισχύουμε το κομμάτι της κοινωνικής ένταξης και της εργασιακής αποκατάστασης.
Οι καινοτόμες προσεγγίσεις, έχουν ως στόχο την αδιαπραγμάτευτη συμπερίληψη των ατόμων στην κοινότητα και την ομαλή ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Γνωρίζουμε πια τη μεγάλη σημασία της πρώιμης παρέμβασης. Ποια είναι τα συμπεράσματα μετά από τα δέκα και πλέον χρόνια που η Θεοτόκος μπαίνει στους παιδικούς σταθμούς και γιατί πρέπει ένας γονιός να εμπιστευτεί τα συμπεράσματα της πρώιμης παρέμβασης;
Το πρόγραμμα «Πρώιμη Παρέμβαση στην Κοινότητα» υλοποιείται από το 2016 σε 20 βρεφονηπιακούς σταθμούς των δήμων Ιλίου και Αγ. Αναργύρων /Καματερού και απευθύνεται σε παιδιά, ηλικίας μεταξύ 1,5-4 ετών, και τις οικογένειές τους. Διοργανώνεται σε συνεργασία με τη Διεπιστημονική ομάδα του Τμήματος Πρώιμης Παρέμβασης του Ιδρύματος «Η Θεοτόκος» με το εκπαιδευτικό προσωπικό των σταθμών και των γονέων.
Η πρόληψη και η Πρώιμη Παρέμβαση σε παιδιά ηλικίας 1,5 έως 4 ετών είναι κρίσιμης σημασίας για την δημιουργία ενός υγιούς και ευνοίκού περιβάλλοντος ανάπτυξης, που θέτει τα θεμέλια για επιτυχημένη ενήλικη ζωή. Σκοπός του προγράμματος είναι η πρόληψη, μέσα από την ανίχνευση και τον εντοπισμό πιθανών αναπτυξιακών και κοινωνικο-συναισθηματικών δυσκολιών στον πληθυσμό των σταθμών.
Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα: καθοδηγεί παιδιά και τις οικογένειες, που εντοπίστηκαν σε υψηλή επικινδυνότητα, και δημιουργεί κατάλληλες παρεμβάσεις, υποστηρίζει ψυχοεκπαιδευτικά όλους τους γονείς, μέσα από ομιλίες σχετικά με αναπτυξιακά θέματα και τέλος υποστηρίζει τους Βρεφο-Νηπιαγωγούς μέσα στην τάξη. Αυτό το πρόγραμμα αυτό ήρθε να καλύψει την ανάγκη για έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη δυσκολιών σε παιδιά μικρής ηλικίας.
Στην Ελλάδα, μέχρι πρόσφατα, υπήρχε απουσία νομικού και οικονομικού θεσμοθετημένου πλαισίου Πρώιμης Παρέμβασης και επίσημων διαδικασιών παραπομπής για βρέφη και νήπια που είναι σε υψηλή επικινδυνότητα να παρουσιάσουν αναπτυξιακές διαταραχές ή κοινωνικο- συναισθηματικές δυσκολίες.
Οι γονείς, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αναζητούν μόνοι τους βοήθεια, όταν ανησυχούν για την ανάπτυξη των παιδιών τους, με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος, μέχρι να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες Πρώιμης Παρέμβασης.
Το πρόγραμμα βασίζεται σε συγκεκριμένη μεθοδολογία, με τη χρήση εργαλείων ανιχνευτικού ελέγχου και αξιολόγησης (τα οποία απευθύνονται σε πολλαπλούς αναπτυξιακούς τομείς) που βοηθούν τους ειδικούς, τις ομάδες υποστήριξης υγειονομικής περίθαλψης, το προσωπικό των παιδικών σταθμών και τους γονείς να εντοπίσουν τις δυσκολίες όσο το δυνατόν νωρίτερα και να αναζητήσουν πρόσβαση στις υπηρεσίες Πρώιμης Παρέμβασης.
Είναι σημαντικό ότι το πρόγραμμα έχει κερδίσει την προσοχή και την εμπιστοσύνη των γονέων, καθώς υλοποιείται μέσα στους βρεφονηπιακούς σταθμούς που φοιτούν τα παιδιά τους, είναι προσβάσιμο σε όλους και παρέχεται χωρίς κόστος για τις οικογένειες.
Επιπλέον, μέσω της χρήσης ολοκληρωμένων και διεπιστημονικών αξιολογήσεων, μαζί με τις παρατηρήσεις στην τάξη, τις προφορικές αναφορές των βρεφονηπιαγωγών και τις ανησυχίες και προτεραιότητες των γονέων, η ο μάδα μας δημιουργεί αποτελεσματικά Ατομικά Σχέδια Εξυπηρέτησης Παιδιού και Οικογένειας.
Μέσα στα τελευταία 7 χρόνια, το Ίδρυμα Θεοτόκος έχει αξιολογήσει πάνω από 2600 παιδιά, από τα οποία το 15% παρουσίασε δυσκολίες. Παιδιά που εντοπίστηκαν και αξιολογήθηκαν με δυσκολία είτε παραπέμφθηκαν σε δημόσιες υπηρεσίες για διάγνωση και παρέμβαση είτε τους έγινε παρέμβαση στο τμήμα Πρώιμης Παρέμβασης του ΙΠΑΠ Η Θεοτόκος.
Το Ίδρυμα «Η Θεοτόκος» έχει καταφέρει να οικοδομήσει μια ισχυρή, συνεργατική σχέση μεταξύ γονέων, δασκάλων και παιδιών βασισμένη στην εμπιστοσύνη και την ενδυνάμωση των οικογενειών και του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Το Πρόγραμμα Πρώιμη Παρέμβαση στην Κοινότητα βοήθησε στην προσφορά ομαδικής εκπαίδευσης σε γονείς και βρεφονηπιαγωγούς, σχετικά με αναπτυξιακά ζητήματα και έχει υποστηρίξει το έργο τους στην αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων στην τάξη.
Η βελτίωση των ικανοτήτων όλων των ενδιαφερομένων επιτρέπει πιο έγκαιρη παρέμβαση και ως εκ τούτου την σχολική και κοινωνική ένταξη των παιδιών. Άλλωστε το πρόγραμμά μας διακρίθηκε ως μία από τις τρεις καλύτερες πρακτικές Πρώιμης Παρέμβασης στην Ευρώπη από το EASPD Innovation Award 2021.
Η αποτελεσματική έγκαιρη παρέμβαση λειτουργεί για τη διασφάλιση της υγιούς ανάπτυξης των παιδιών, την ενδυνάμωση των οικογενειών τους, την υποστήριξη των δασκάλων, την επίτευξη κοινωνικής και σχολικής ένταξης και την προώθηση της αποϊδρυματοποίησης.
Ξέρουμε πως στο εξωτερικό οι σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και όχι μόνο εκπαίδευσης των γενικών σχολείων επισκέπτεται ειδικά σχολεία και υπάρχει διάδραση μεταξύ των μαθητών. Συμβαίνει κάτι παρόμοιο στη χώρα μας, έχει ξεπεραστεί το στίγμα του αυτισμού και ποιες διαφορές βλέπουμε στους γονείς παλαιότερων δεκαετιών και σημερινών σε σχέση με τον αυτισμό;
Τα τελευταία χρόνια, στο Ίδρυμα «Η Θεοτοκος» οργανώνονται και πραγματοποιούνται επισκέψεις μαθητών τυπικής εκπαίδευσης από σχολικές μονάδες του Υπουργείου Παιδείας. Μέσα από αυτές τις επισκέψεις, οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να ενταχθούν στα προγράμματα, να συνεργαστούν με τους ωφελούμενους και να έχουν μια βιωματική αλληλεπίδραση.
Ευχαριστούμε πολύ το Ίδρυμα Θεοτόκος και τους
Γιάννης Παπακωνσταντίνου Επιστημονικός Διευθυντής Ιδρύματος «Η Θεοτόκος» & Παιδοψυχίατρος και
Μιρέλλα Γιαννακοπούλου, Ψυχοπαιδαγωγός M.Ed. - Ειδική Παιδαγωγός MSc, Προϊσταμένη Πρώιμης Παρέμβασης & Τμημάτων Εφήβων
https://www.facebook.com/theotokosfoundation
https://twitter.com/Theotokos_IPAP
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
