Η Ursula von der Leyen μιλάει για την πραγματική ισότητα των φύλων

Γράφει η Νατάσσα Σχοινά

Είναι κάποιες φορές που έρχονται και αισθάνεσαι ντροπή. Τόσο απλά και χωρίς ενδοιασμό γραμμένο. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί. Καλά να είμαστε, αλλά οι άνθρωποι συνηθίζουμε να βλέπουμε τα πράγματα με παρωπίδες. Ή αργούμε να τις βγάλουμε όταν πρέπει, παρά μόνο όταν είναι αργά. Το «κάλλιο αργά παρά ποτέ», στην ευρύτερη ερμηνεία του όρου του με βρίσκει σύμφωνη. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν είναι ακριβές. Γιατί, πολύ απλά, κάποιες φορές είναι πολύ αργά για συγκεκριμένους ανθρώπους. Για την αδικία που έχουν υποστεί και για τα σημάδια που αυτή έχει αφήσει μέσα τους. Για το παρόν και το μέλλον.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, είναι μία γυναίκα που από τα πρώτα της βήματα έδειξε ότι ήθελε να κάνει τη διαφορά. Πρόσφατα, ήρθε στο προσκήνιο με τον λόγο της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τον ρατσισμό που βίωσε στην Τουρκία επειδή, όπως είπε, ήταν γυναίκα. Ένας λόγος που εκτείνεται πολύ μακρύτερα από το μεμονωμένο περιστατικό, αλλά αφορά σε κάθε γυναίκα εκεί έξω που έχει υποτιμηθεί, παραγκωνιστεί, χλευαστεί λόγω του φύλου της. Απαντά στον κάθε συνάδελφο που θεώρησε ότι μία γυναίκα δεν είναι κάτι περισσότερο από ένα ωραίο θηλυκό. Σε κάθε περαστικό που έκανε χυδαία σχόλια για την εμφάνισή της. Σε κάθε άντρα που νόμισε ότι μπορούσε να σηκώσει το χέρι του επειδή εκείνη επέλεξε να ενώσει τη ζωή της μαζί του. Σε κάθε άνθρωπο που πίστεψε ότι το ωραίο συνοδεύεται από το «no brains».

«Είμαι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είμαι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Και έτσι περίμενα να μου συμπεριφερθούν, όταν επισκέφτηκα την Τουρκία πριν από δύο εβδομάδες: Όπως αρμόζει σε μία Πρόεδρο Επιτροπής. Αλλά δεν το έκαναν. Δεν μπορώ να βρω καμία δικαιολογία για τον τρόπο που με αντιμετώπισαν στις Ευρωπαϊκές συνθήκες. Πρέπει να καταλήξω στο ότι αυτό συνέβη επειδή είμαι γυναίκα. Θα είχε συμβεί αυτό αν φορούσα ένα κοστούμι και γραβάτα; Στις φωτογραφίες των προηγούμενων συναντήσεων, δεν είδα καμία έλλειψη σε καρέκλες. Αλλά δεν είδα και καμία γυναίκα σε αυτές τις φωτογραφίες.

Αξιότιμα μέλη, πολλοί από εσάς θα έχετε βιώσει τέτοιες εμπειρίες στο παρελθόν. Ειδικά τα γυναικεία μέλη αυτού του οίκου, είμαι σίγουρη ότι γνωρίζετε ακριβώς πώς ένιωσα. Ένιωσα πληγωμένη. Ένιωσα μόνη. Ως γυναίκα. Και ως Ευρωπαία. Γιατί δεν έχει να κάνει με τις διαρρυθμίσεις στις καρέκλες ή με το πρωτόκολλο. Αυτό φτάνει στον πυρήνα του ποιοι είμαστε. Αυτό πηγαίνει στις αξίες τις οποίες στηρίζει η Ένωσή μας. Και αυτό δείχνει πόσο μακριά πρέπει ακόμη να πάμε μέχρι οι γυναίκες να αντιμετωπίζονται ως ίσες. Πάντα και παντού.

Φυσικά και ξέρω ότι είμαι σε μία ευνοημένη θέση. Είμαι η Πρόεδρος ενός Ινστιτούτου που χαίρει μεγάλου σεβασμού σε όλον τον κόσμο. Και, το πιο σημαντικό, ως ηγέτης μπορώ να μιλήσω ανοιχτά και να ακουστώ, αλλά τι θα γίνει με τις εκατομμύρια γυναίκες που δεν μπορούν να το κάνουν; Γυναίκες που ακούγονται κάθε μέρα σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας, αλλά που δεν έχουν ούτε τη δύναμη ούτε και το γραφείο για να μιλήσουν ανοιχτά.

Όταν έφτασα στη συνάντηση, υπήρχαν κάμερες στο δωμάτιο. Χάρη σε αυτές, το σύντομο βίντεο της άφιξής μου έγινε κατευθείαν viral και δημιούργησε πρωτοσέλιδα σε όλον τον κόσμο. Δεν υπήρχε καμία ανάγκη για υπότιτλους. Δεν υπήρχε καμία ανάγκη για μεταφράσεις. Οι εικόνες μιλούσαν μόνες τους. Αλλά όλοι ξέραμε ότι χιλιάδες περιστατικά, τα περισσότερα πολύ πιο σοβαρά, περνούν απαρατήρητα. Κανείς δεν τα βλέπει. Κανείς δεν ακούει για αυτά. Γιατί δεν υπάρχει κάμερα. Γιατί κανείς δε δίνει προσοχή. Πρέπει να σιγουρέψουμε ότι και αυτές οι ιστορίες λέγονται. Και ότι, όταν λέγονται, κάνουμε κάτι για αυτές»

H von der Leyen έπλασε από μικρή την ψυχοσύνθεσή της πάνω στον ακτιβισμό και την πολιτική. Με πατέρα πολιτικό -Ernst Albrecht- αυτό δεν ήταν δύσκολο να γίνει, αλλά εκείνη πήρε τα ερεθίσματα και τα έπλασε σε κάτι πολύ μεγαλύτερο. Για αρχή, φοίτησε στο London School of Economics, αλλά ποτέ δεν αποφοίτησε. Αυτό που την κέρδισε ήταν η Ιατρική. Το 1987 κράτησε το πτυχίο της στο χέρι, ενώ 4 χρόνια αργότερα τελείωσε το διδακτορικό της. Από το 1998 μέχρι το 2002, η άνοδος της καριέρας της την οδήγησε στο να γίνει μέλος του Τμήματος Επιδημιολογίας, Κοινωνικής Ιατρικής και Έρευνας των Συστημάτων Υγείας της Ιατρικής Σχολής στο Αννόβερο, τελειώνοντας, παράλληλα, και το Μεταπτυχιακό της στη Δημόσια Υγεία.

Το 1990, όμως, συνέβη και κάτι άλλο. H Ursula von der Leyen έγινε μέλος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης αναλαμβάνοντας μία πληθώρα καθηκόντων και γραφείων. Ώσπου το 2005, υπό την ηγεσία της Angela Merkel, έγινε υπουργός προστασίας της οικογένειας, των ηλικιωμένων πολιτών, των γυναικών και της νεολαίας και 5 χρόνια μετά έγινε Αναπληρώτρια Πρόεδρος της Ένωσης.

Για πολλούς, η von der Leyen αποτελούσε τη διάδοχο της Merkel. Ειδικά όταν έγινε η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε το υπουργείο Αμύνης. Προσπάθησε η χώρα να διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο στην Άμυνα της Ευρώπης και, όταν ξέσπασε η κρίση των προσφύγων, πάσχισε να καταδυναστεύσει τις αντιπροσφυγικές τάσεις, λέγοντας πως δεν ήταν σωστό οι πρόσφυγες να ταυτίζονται με τους τρομοκράτες.

Προς έκπληξη πολλών, όταν το 2018 η Merkel ανακοίνωσε ότι δε θα ξανακατέβαινε στις εκλογές για ηγέτιδα του κόμματος, η von der Leyen δε θέλησε να το κυνηγήσει. Στα τέλη του 2019, όμως, έληξε η προεδρία του Jean-Claude Juncker και, παρά τις αμφιβολίες και τις αντιδράσεις πολλών σε μία πιθανή αντικατάστασή του από την Υπουργό Αμύνης, η von der Leyen τα κατάφερε και έγινε η πρώτη γυναίκα στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Ursula von der Leyen είναι μία γυναίκα που παλεύει για τις γυναίκες. Για την ύπαρξη του γυναικείου δυναμισμού. Για την ισότητα. Αποδεικνύει ότι μία σύζυγος και μαμά -ακόμα και με 7 παιδιά, όπως εκείνη- μπορεί να φροντίζει και να κυνηγάει δυναμικά την καριέρα της. Δουλεύει και πασχίζει κάθε μέρα για να το πετύχει. Εισάγει μεταρρυθμίσεις που αφορούν και στους δύο γονείς, αναγνωρίζοντας την άδεια πατρότητας δίπλα στην άδεια μητρότητας. Στέκεται απέναντι στη αδικία. Δεν ανέχεται την κακοποίηση. Μιλάει για ιδανικά και αξίες. Είναι η γυναίκα που μιλάει για ανθρωπισμό και φεμινισμό, όχι με τη μονόπλευρη αλλά με την ουσιαστική και καθολική έννοια των όρων.