Το άγγιγμά του λέει «ναι» ενώ τα λόγια του λένε «όχι»

Η μία γυναίκα μετά την άλλη, λέει την μία ιστορία μετά την άλλη, για τον έναν άνδρα μετά τον άλλον, περνώντας από την αγάπη στην απόρριψη – χωρίς λόγο. Άνδρες και γυναίκες που την μία ημέρα κυνηγούν με πάθος και την επομένη παίρνουν την πρώτη πτήση για άλλη «κανάρα», πανταχού παρόντες την μία εβδομάδα και εξαφανισμένοι – μη-διαθέσιμοι – μη-προσβάσιμοι – χαμένοι την επόμενη.

Ας αναφερθώ στην γυναίκα – αλλά να είστε βέβαιες ότι οι άνδρες συχνά δηλώνουν ανάλογη εμπειρία. Όταν μια γυναίκα ξεκινάει μια σχέση με έναν άνδρα ο οποίος φαίνεται να μεταλλάσσεται από φροντιστικός και τρυφερός σε απόμακρος και ικανός να πληγώσει – για κανένα προφανή λόγο – είναι σαφές και δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει ότι θα «τραυματιστεί»….. Στην πραγματικότητα η ένταση που υπογραμμίζει τις σχέσεις της είναι συνήθως τόσο επιβλητική – έως και γοητευτική – που συχνά την κάνει να βλέπεις τις σχέσεις της με αυτούς τους άνδρες σαν κάτι που δεν της έχει ξανασυμβεί, ασύγκριτο με ότι άλλο και φυσικά χωρίς να μπορεί να δώσει μια λογική εξήγηση. Αυτοί οι άνδρες τρέχουν μακριά από την αποδοχή, την αγάπη και το πάθος ! Και ο λόγος που τα γράφω αυτά δεν είναι για να επιρρίψουμε ευθύνες. Ούτε στον δε, ούτε στην μεν, όσο κι αν η μεν συνήθως θεωρεί ότι έφταιξε.

Αυτό δεν τους συμβαίνει επειδή δεν δίνουν αρκετά. Ούτε επειδή δεν καταλαβαίνουν αρκετά. Ούτε επειδή δεν έχουν αρκετή υπομονή. Ούτε επειδή δεν είναι αρκετοί. Αλλά γιατί επέλεξαν σύντροφο με σοβαρά θέματα και οποιαδήποτε προσπάθεια να κάνουν περισσότερα για αυτούς, εντείνει την χαοτική - ή για κάποιες ανεξήγητη - συμπεριφορά.

Όλοι έχουμε τους φόβους μας. Και όταν δύο άνθρωποι μοιράζονται τους φόβους τους, θα καταφέρουν να έρθουν κοντά. Θα τους αντιμετωπίσουν μαζί και μόνο τότε θα καταφέρουν να αναπτυχθεί πραγματική οικειότητα μεταξύ τους. Τότε θα μπορέσουν να μάθουν να διαχειρίζονται με υγιή τρόπο τους φόβους τους και να τους ξεπεράσουν κάνοντας την δική τους υπέρβαση. Αλλά για να γίνει αυτό, ο κάθε ένας πρέπει να γνωρίζει τους δικούς του φόβους. Είναι δύσκολο και θέλει πραγματική δύναμη να κοιτάξεις τον εαυτό σου και να παραδεχτείς ότι κολυμπάς – ή και πνίγεσαι μές - στον φόβο σου.

Αλλά σε όλους μας συμβαίνει και είναι πολύ φυσιολογικό.

Αυτό που δεν είναι φυσιολογικό – δεν μας ωφελεί - είναι να αποφεύγουμε τους φόβους μας, να τους αρνούμαστε και να τους επιτρέπουμε να πληγώνουν άλλους ανθρώπους επανειλημμένα. Αυτό ακριβώς κάνουν οι δεσμευσοφοβικοί. Ξέρουν ότι πληγώνουν τους συντρόφους τους (άνδρες ή γυναίκες) και συνεχίζουν να κάνουν το ίδιο και το ίδιο ξανά και ξανά. Συνεχώς αναζητούν και βρίσκουν νέους συντρόφους, περνούν από τη μία έντονη σχέση στην επόμενη, κάνοντας κάθε σύντροφο να πιστέψει ότι είναι ερωτευμένοι και δεμένοι και ξεχωριστοί. Μετά, μετατρέπονται από τρυφεροί σε αναίσθητοι μέσα σε μια βραδιά, αφήνοντας πίσω άλλη μια ραγισμένη καρδιά. Και ναι, αυτό δεν είναι και τόσο «φυσιολογικό».

Η σχέση με έναν άνθρωπο που έχει φόβο δέσμευσης, είναι τόσο έντονη φαινομενικά και επιβλητική ερωτικά από την μία πλευρά, απόλυτα διχασμένη και ικανή να προκαλέσει συναισθηματικό χάος από την άλλη. Πάντα έχουν τον σύντροφό τους εκτός ισορροπίας. Μόλις ο άλλος νοιώσει άνετα στην σχέση, η φοβία τους τους οδηγεί στη δημιουργία δράματος. Επειδή μια ευτυχισμένη σχέση σημαίνει δέσμευση. Δέσμευση σημαίνει ότι δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής. Αν ο φόβος τους είναι αρκετά δυνατός, αυτός ο άνθρωπος εν τέλει θα σαμποτάρει, θα καταστρέψει ή θα φύγει μακριά από κάθε σταθερή και καλή σχέση. Θέλει την αγάπη αλλά είναι τρομοκρατημένος και με παθολογική φοβία δέσμευσης.

Ακούω συχνά δηλώσεις όπως «Με παράσυρε ο βαθμός και η ταχύτητα ανάπτυξης συναισθηματικής οικειότητας από την πλευρά του, το πόσα μου έδωσε και περίμενε από μένα. Και μου άρεσε γιατί με έκανε να νοιώσω ασφάλεια και προστασία». Έτσι ακριβώς.

Στα πρώτα ραντεβού, μπορεί να μοιάζει σαν να βγαίνετε εβδομάδες μαζί του. Είναι τόσες οι γυναίκες (και οι άνδρες) που μου περιγράφουν στιγμές που ο άλλος δάκρυσε πολύ νωρίς στην γνωριμία τους. Αυτό συνήθως τους συμβαίνει όταν μιλάνε για κάποια «συγκινητική» ιστορία της ζωής τους ή όταν εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους για κάποιο θέμα τους. Το μήνυμα που περνάει στον άλλον είναι ότι του εμπιστεύεται τα συναισθήματα του και ότι θέλει να τον εμπιστευτεί κι εκείνος. Και συνήθως….το κάνει. Και συμβαίνει συχνά.

Επίσης συχνά ακούω για την εγκατάλειψη και την προδοσία της εμπιστοσύνης στην σχέση όπου είχαν παροτρυνθεί από τον άλλον για περισσότερη τρυφερότητα και οικειότητα. Ο άλλος τους κυνήγησε, τους έπεισε με κάθε τρόπο του, τους διεκδίκησε, τους αγάπησε. Και μετά γύρισε τούμπα (με αφορμή ή και χωρίς αφορμή) κι έφυγε. Και θα ξαναπώ ότι ακούω τα ίδια και από άντρες. Όχι από αυτούς που πληγώθηκαν αλλά κι από αυτούς που έχουν παρατηρήσει την συμπεριφορά τους χωρίς να μπορούν να βρουν τον λόγο που λειτουργούν έτσι. Ξέρουν πώς φέρονται και τις συνήθειες τους. Ξέρουν μέχρι και τα διπλά μηνύματα που δίνουν. Ξέρουν ότι θα φτάσουν κάποια στιγμή στο σημείο – κάθε φορά – που θα μεταλλαχθούν σε μια κατάσταση Jekyll & Hyde και θα γίνουν από ένας αξιαγάπητος, τρυφερός, συμπονετικός άνδρας σε έναν άγριο, άκαρδο, υπερόπτη ανώριμο. Ξέρουν ότι θα πληγώσουν. Μπορεί να νοιώθουν κι ένοχοι αλλά αρνούνται να πάρουν την ευθύνη του πόνου που προκάλεσαν. Μετά μπαίνουν σε μια άλλη σχέση για να ανακουφιστούν από την ενοχή τους πιστεύοντας ότι ΑΥΤΗ τη φορά θα είναι διαφορετικά. Πάντα σε αναζήτηση για το τέλειο ταίρι τους που δεν υπάρχει επειδή όταν ξεκινάει το άγχος τους, και το παραμικρό ελάττωμα του άλλου γίνεται η δικαιολογία τους για να φύγουν.

Και το κάνουν ξανά και ξανά.

Οι άνθρωποι που φοβούνται την δέσμευση συνήθως είναι χειριστικοί και κακοποιούν συναισθηματικά. Η ζημιά που προκαλούν είναι πολύ μεγάλη. Παίζουν με τα συναισθήματα του συντρόφου τους, πάντα δίνοντας μπερδεμένα μηνύματα :

Όσο κι αν ισχυρίζονται ότι θέλουν μια ήρεμη, χωρίς εντάσεις σχέση αγάπης, σε κάποιο βαθμό πάντα δημιουργούν ένταση. Συνήθως δίνουν στον σύντροφο τους μια ποικιλία έντονων μηνυμάτων που μπορούν να περιγραφούν ως διπλά ή μπερδεμένα :

Πολύ ελκυστικός / πολύ απορριπτικός, πολύ δεμένος / πολύ αποκομμένος, πολύ δεκτικός / πολύ επικριτικός, πολύ τρυφερός / πολύ εχθρικός, πολύ ρομαντικός / πολύ απόμακρος, πολύ προκλητικός σεξουαλικά / πολύ αποστασιοποιημένος σεξουαλικά, πολύ δοτικός / πολύ ψυχρός.

Το άγγιγμά τους λέει «ναι» ενώ τα λόγια τους λένε «όχι». Το σώμα τους λέει «μείνε μακριά» ενώ τα μάτια τους λένε «νοιάζομαι». Τα δάκρυά τους λένε «λυπάμαι» ενώ η συμπεριφορά τους δεν αλλάζει. Το χαμόγελο τους λέει «είναι χαρούμενος» αλλά η στάση του σώματός τους λέει «φοβάμαι». Πάντα υπάρχουν δύο μηνύματα. Πάντα υπάρχει μια αντίφαση. Είναι φοβισμένος, είναι φοβισμένη.

Μέσα τους είναι πολύ μπερδεμένοι και ακόμα περισσότερο τρομαγμένοι, με μεγάλη λαχτάρα για αγάπη και οικειότητα απ` την μία και παθολογικούς φόβους να τους σταματούν από την άλλη. Νοιώθουν κλειστοφοβία όταν η ίδια τους η ζωή απειλείται – και αυτό είναι τόσο τραγικό όσο και στενάχωρο.

Ακόμα πιο στενάχωρο είναι αυτό που ζουν όσοι ζήσουν λίγο μαζί τους όπως και η στρατιά πληγωμένων που άφησαν στο πέρασμά τους. Κι αυτοί που έχουν βρεθεί εκτός της ζωής τους, συνήθως ψάχνουν πώς να κατηγορήσουν τον εαυτό τους. Αλλά το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν έφταιξαν εκείνοι για την συμπεριφορά και τα θέματα του άλλου.

Η κατανόηση όμως τελειώνει εκεί που τα θέματα του ενός πληγώνουν άλλους ανθρώπους. Ιδίως όταν ξέρεις ότι ακόμα και με έναν τρόπο που ο ίδιος δεν μπορείς να ελέγξεις, καταφέρνεις να πληγώνεις τους άλλους, τότε πρέπει να ζητήσεις βοήθεια ειδικού. Οφείλεις στον εαυτό σου πρωτίστως να πάψεις να αναλώνεσαι μέχρι να καταφέρεις να σταματήσεις να πληγώνεσαι και να πληγώνεις όποιον βρεις στο πέρασμα σου ενώ πειραματίζεσαι αναζητώντας την αγάπη που δεν ξέρεις πώς να την καλοδεχτείς. Που δεν ξέρεις ότι μπορείς να την έχεις και αξίζεις να την γεύεσαι.

Ξέρεις την συνήθειά σου. Ζήτησε βοήθεια για να αρχίσεις να ζεις όλα αυτά που για χρόνια στερείσαι από τις αληθινές ανθρώπινες σχέσεις.

Ούτως ή άλλως…. η αγάπη και ο φόβος δεν μπορούν να συμβιώσουν στον ίδιο χώρο.

Ιωάννα Π. Θεοδωρακοπούλου, PsyD, MSc,

Συμβουλευτικός Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια

Επικεφαλής υπηρεσιών συμβουλευτικής στο Feelwelltoday

e-mail : itheodorakopoulou@feelwelltoday.com,
i.theodorakopoulos@ymail.com