Θετικές δηλώσεις: Πώς μία φράση μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου!

Όποιος έχει κάνει έστω και μία αναζήτηση στο google πληκτρολογώντας λέξεις όπως «ευτυχία», «αυτοβελτίωση» ή «προσωπική εξέλιξη», δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχει βρεθεί μπροστά σε μια ανάρτηση μπλογκ με «θετικές δηλώσεις». Πρόκειται για σύντομες φράσεις οι οποίες, όπως ισχυρίζονται οι ειδικοί, αν τις επαναλαμβάνουμε συχνά, έχουν τη δύναμη να σταματήσουν τις αρνητικές σκέψεις που όλοι κάνουμε για εμάς τις ίδιες και τη ζωή γενικότερα και στη θέση τους να εγκαταστήσουν άλλες, «θετικά φορτισμένες». «Βιώνω χαρά στη ζωή μου». «Αξίζω να είμαι ευτυχισμένη». «Αγαπώ και αποδέχομαι τον εαυτό μου». «Είμαι πλήρης»... Τα τελευταία χρόνια, στις προθήκες των βιβλιοπωλείων φιγουράρουν βιβλία ολόκληρα και ημερολόγια τα οποία προτείνουν από μία θετική δήλωση για κάθε ημέρα του χρόνου, ενώ οι ψυχολόγοι και οι life coaches στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα μιλούν για ένα δυνατό εργαλείο στα χέρια όσων αναζητούν την ευτυχία και την ισορροπία στη ζωή τους. Όπως λέει η κα Μάρεα Λαουτάρη Δεληγιάννη, life & relationship coach, «είναι ένα θαυμάσιο εργαλείο αν θέλουμε να δίνουμε εμείς στον εαυτό μας τη δύναμη και την ενέργεια που χρειαζόμαστε καθημερινά, χωρίς να την ψάχνουμε έξω από εμάς».

Στα άδυτα του νου και των λέξεων: πώς λειτουργούν οι θετικές δηλώσεις
Αν και συχνά τις συνδέουμε με διδασκαλίες και γκουρού της New Age φιλοσοφίας, οι θετικές δηλώσεις είναι κάθε άλλο παρά «λόγια του αέρα», αφού η χρήση τους προκαλεί αλλαγές στη δομή του ίδιου μας του εγκεφάλου.
Όπως εξηγεί ο δρ Τζόζεφ Ντισπένζα, νευροεπιστήμονας και συγγραφέας, «οι σκέψεις μας παράγουν χημικές ουσίες. Αν οι σκέψεις μας είναι θετικές, τότε παράγουν χημικές ουσίες που μας κάνουν να αισθανόμαστε καλά. Οι αρνητικές σκέψεις -όπως αυτές που απορρέουν από φόβο- παράγουν κι αυτές χημικές ουσίες, οι οποίες μας κάνουν να νιώθουμε ανάλογα με το πώς σκεφτόμαστε». Οι σκέψεις μας δηλαδή ευθύνονται άμεσα για το πώς νιώθουμε. Έτσι, λοιπόν, αν σκεφτόμαστε συνεχώς αρνητικά για εμάς τις ίδιες και τον κόσμο γύρω μας, βιώνουμε συνεχώς αρνητικά συναισθήματα. Και το χειρότερο είναι πως με αυτό τον τρόπο δίνουμε στο μυαλό μας το πράσινο φως ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί έτσι. Διότι κάθε σκέψη μας ενεργοποιεί στον εγκέφαλό μας δισεκατομμύρια νευρώνες, οι οποίοι πυροδοτούν με τη σειρά τους άλλους νευρώνες, σχηματίζοντας έτσι ολόκληρα δίκτυα, τα οποία μάλιστα δυναμώνουν με κάθε ανάλογη σκέψη. Κι έτσι βρισκόμαστε σε κάποια στιγμή της ζωής μας να πιστεύουμε ότι δεν είμαστε αρκετά όμορφες, έξυπνες, πως είμαστε «λίγες»... Ακόμα χειρότερα, μπορεί και να δίνουμε σ' αυτές μας τις πεποιθήσεις και λεκτική μορφή: το αν το λέμε βέβαια στους «έξω», λίγη σημασία έχει, αφού το λέμε σιωπηλά σε εμάς τις ίδιες κάθε φορά που αρνούμαστε να κοιτάξουμε τον καθρέφτη ή που αμφιβάλλουμε για το τι μπορούμε να καταφέρουμε...

Κι εδώ είναι που μπαίνουν οι θετικές δηλώσεις, ώστε να μας βοηθήσουν να σπάσουμε τέτοιες παγιωμένες περιοριστικές πεποιθήσεις οι οποίες σαμποτάρουν την ίδια μας την ευτυχία, κάνοντάς μας να σκεφτόμαστε και να νιώθουμε αρνητικά για εμάς και όσα συμβαίνουν γύρω μας. Όπως επιβεβαιώνουν και οι νευροεπιστήμονες (οι επιστήμονες που μελετούν το πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος), χάρη στη νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα που έχει ο εγκέφαλός μας να δημιουργεί νέες συνάψεις μεταξύ των νευρώνων και καινούρια νευρωνικά δίκτυα, μπορούμε να διακόψουμε την τροφοδοσία στα δίκτυα που αντιστοιχούν στις αρνητικές σκέψεις, να τα αποδυναμώσουμε και στη θέση τους να χτίσουμε καινούρια. Όπως εξηγεί η κα Λαουτάρη Δεληγιάννη, οι Life Coaches ονομάζουν αυτή τη διαδικασία με απλά λόγια «επανεγγραφή της ''δισκέτας'' του εγκεφάλου». Πώς θα το καταφέρουμε αυτό;

Εν αρχή ην ο Λόγος
Επειδή το να ξυπνήσει κανείς μια μέρα και ξαφνικά να μην κάνει αρνητικές σκέψεις δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, μπορούμε να κάνουμε μια «παράκαμψη»: να «μπούμε» στο νου μας όχι μέσω των σκέψεων, αλλά μέσω του λόγου μας. Το ότι ο λόγος μας είναι η έκφραση των σκέψεών μας είναι εύκολο να το καταλάβει κανείς. Αυτός ο δρόμος όμως δεν είναι μονόδρομος, αλλά διπλής κατεύθυνσης. Με άλλα λόγια, οι ίδιες μας οι λέξεις έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν το νου μας. Επαναλαμβάνοντας μια θετική δήλωση, μπορούμε να δημιουργήσουμε στον εγκέφαλό μας ένα ισχυρό δίκτυο από νευρώνες, οι οποίοι όπως εξήγησε παραπάνω ο δρ Ντισπένζα, απελευθερώνουν στον οργανισμό μας ένα κοκτέιλ feel-good ορμονών. Δεν είναι τυχαίο ότι ο αγγλικός όρος για τις θετικές δηλώσεις προέρχεται από το λατινικό affirmare, το οποίο σημαίνει «ισχυροποιώ, σταθεροποιώ»...
Όπως εξηγεί η Λουιζ Χέι (μία από τις κορυφαίες ομιλήτριες και συγγραφείς πάνω στο θέμα των θετικών δηλώσεων, το οποίο αναλύει σε βιβλία της όπως είναι τα Όλα Είναι Καλά και Έλκεις Αυτό που Δηλώνεις), όταν κάνεις μία δήλωση, στην πραγματικότητα λες στον υποσυνείδητο νου σου: «Εγώ αναλαμβάνω τώρα την ευθύνη. Ξέρω ότι υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για ν' αλλάξω».

Μία λύση για όλους;
Πολλές επιστημονικές έρευνες μεγάλων πανεπιστημίων του εξωτερικού επιβεβαιώνουν ότι οι θετικές δηλώσεις μπορούν να μας δώσουν τη σιγουριά που χρειαζόμαστε κάθε φορά που αμφιβάλλουμε για εμάς τις ίδιες. Από την άλλη, όμως, υπάρχει και μια μερίδα επιστημόνων οι οποίοι υποστηρίζουν πως η συγκεκριμένη τεχνική δεν ενδείκνυται για όλους. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Waterloo και New Brunswick ανακάλυψαν πως ενώ οι θετικές δηλώσεις έχουν θαυμάσια αποτελέσματα σε όσους έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση, γυρίζουν σαν μπούμερανγκ σε όσους δεν νιώθουν τόσο σίγουροι για τον εαυτό τους, όσους δηλαδή πραγματικά έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από ένα εργαλείο για να νιώθουν καλύτερα. Μια δήλωση, όπως για παράδειγμα «Αποδέχομαι τον εαυτό μου όπως είμαι», μπορεί, λέει η υπεύθυνη της έρευνας δρ Τζοάν Γουντ, να κάνει κάποιον με χαμηλή αυτοπεποίθηση να νιώσει χειρότερα αν ο ίδιος έχει σχηματίσει μια αρνητική εντύπωση για τον εαυτό του. Γι' αυτόν το λόγο, εξηγεί ο συμβουλευτικός ψυχολόγος κ. Δημήτρης Χαρμπίλας, «είναι εξαιρετικά χρήσιμο να τροποποιούμε τις αρνητικές/δυσλειτουργικές σκέψεις με νέες, ρεαλιστικές και πιο λειτουργικές μέσα όμως στο πλαίσιο της θεραπείας». Η ομάδα της δρος Γουντ συμφωνεί, λέγοντας πως οι θετικές δηλώσεις μπορούν να φανούν χρήσιμες όταν αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος παρέμβασης, δηλαδή όταν αποφασίζουμε να «δουλέψουμε» με τον εαυτό μας, να τον γνωρίσουμε αληθινά και να δούμε τι είναι αυτό που μας εμποδίζει από το να αντλούμε χαρά και ευτυχία από τη ζωή μας.

Στην πράξη: Οδηγίες και θετικές δηλώσεις για κάθε περίσταση
Πώς μπορούμε, λοιπόν, να χρησιμοποιήσουμε αυτό το πολύτιμο εργαλείο στην καθημερινότητά μας; Όπως λέει η Λουιζ Χέι, όταν κάνουμε θετικές δηλώσεις είναι σημαντικό να ακολουθούμε 4 κανόνες:

1. Να τις διατυπώνουμε σε ενεστώτα χρόνο, π.χ.: «Έχω μια υπέροχη δουλειά», αντί για «Θα βρω μια υπέροχη δουλειά». Το σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό επειδή ο λογικός εγκέφαλος δεν αντιλαμβάνεται παρελθοντικά ή μελλοντικά νοήματα: όλα συμβαίνουν στο τώρα. Γι' αυτό άλλωστε πολλές φορές αν και σκεφτόμαστε κάτι που αφορά το παρελθόν, νιώθουμε άσχημα εδώ και τώρα.
2. Να εκφραζόμαστε χρησιμοποιώντας θετικές έννοιες, π.χ.: «Είμαι υγιής σε νοητικό, συναισθηματικό και σωματικό επίπεδο», αντί για «Δεν θέλω να είμαι άρρωστη». Επειδή, σύμφωνα με την κα Λαουτάρη Δεληγιάννη, ο λογικός εγκέφαλος «αντιλαμβάνεται κυριολεκτικές έννοιες, ακόμα κι αν πούμε ''Δεν θέλω να είμαι άρρωστη'', ο νους μας κατανοεί το ''Είμαι άρρωστη''.
3. Να είμαστε σύντομες και σαφείς, ώστε να εστιαζόμαστε σε αυτό που επιθυμούμε, χωρίς να χανόμαστε σε συλλογισμούς που μας αποσπούν την προσοχή.
4. Να τις επαναλαμβάνουμε συχνά μέσα στη μέρα και καθημερινά, για να ισχυροποιήσουμε το δίκτυο των νευρώνων που δημιουργούμε στον εγκέφαλό μας. Η κα Λαουτάρη Δεληγιάννη εξηγεί: «Εάν σκεφτείτε πόσες χιλιάδες φορές καθημερινά σκεφτόμαστε αρνητικά πράγματα, θα κατανοήσετε γιατί η διαδικασία ακύρωσής τους πρέπει να βρίσκεται σε αντιστοιχία. Κανονικά θα έπρεπε να επαναλαμβάνουμε αντίστοιχα χιλιάδες φορές θετικά πράγματα. Τα αποτελέσματα έρχονται από τη συχνή χρήση ενός "εργαλείου" και τελικά αυτό γίνεται η καινούργια καλή συνήθειά μας. Όσο συχνότερα το κάνετε τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχετε».
Για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να τις επαναλαμβάνουμε συχνά και τακτικά, μπορούμε να γράψουμε τη θετική δήλωση που επιλέγουμε κάθε φορά σε post-it και να το κολλήσουμε στον καθρέφτη της τουαλέτας ή στο ψυγείο, να ορίσουμε μια καθημερινή υπενθύμιση στο κινητό μας, να βρούμε φωτογραφίες με θετικές δηλώσεις και να τις βάλουμε ως desktop background στον υπολογιστή μας. Η Λουιζ Χέι ανεβάζει στη σελίδα της www.louisehay.com κάθε μέρα και μία διαφορετική θετική δήλωση («Daily Affirmation») που μπορεί να μας εμπνεύσει. Τσέκαρέ το!

Μερικά παραδείγματα με θετικές δηλώσεις που θα σου φανούν χρήσιμες αν...

- συνειδητοποιήσεις ότι νιώθεις συχνά πως οι άλλοι σε αδικούν: «Συγχωρώ όσους με έβλαψαν στο παρελθόν και συγχωρώ τον εαυτό μου» ή «Συγχωρώ και απελευθερώνομαι». Εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως η αληθινή έννοια της συγχώρεσης είναι αυτή που υποδεικνύει η ίδια η λέξη: «συν» + «χωρώ». «Συγχωρώ σημαίνει "χωρώ στον ίδιο χώρο με εσένα, σου επιτρέπω να υπάρχεις στον κόσμο μου" και όχι αυτό που συχνά πιστεύουμε ότι δηλαδή συγχώρεση σημαίνει ότι πιστεύω ότι καλώς έδρασες και συμφωνώ με τις πράξεις και τις συμπεριφορές σου», λέει η κα Λαουτάρη Δεληγιάννη
- νιώθεις πως χρειάζεται να βάλεις περισσότερη χαρά στη ζωή σου: «Βρίσκω χρόνο για όσα μου δίνουν χαρά» ή «Είμαι ευγνώμων για όσα υπέροχα έχω στη ζωή μου και όσα ακόμα έρχονται» ή «Αξίζω το καλύτερο και το δέχομαι στη ζωή μου» ή «Επιλέγω να είμαι ευτυχισμένη».
- θέλεις να ενισχύσεις την αποτελεσματικότητά σου στα επαγγελματικά: «Είμαι επιτυχημένη σε ό,τι επιλέγω να κάνω» ή «Υπέροχες ευκαιρίες ανοίγονται μπροστά μου ώστε να χρησιμοποιήσω τα ταλέντα μου» ή «Μου αξίζει να εργάζομαι και να ανταμείβομαι για το χρόνο, την προσπάθεια και τις ιδέες μου. Κάθε μέρα έρχομαι και πιο κοντά στην κατάλληλη εργασία για τα ταλέντα μου».
- χρειάζεσαι ενίσχυση στις σχέσεις σου: «Αξίζω να λαμβάνω αγάπη και να είμαι ευτυχισμένη» ή «Αγαπώ και αποδέχομαι τον εαυτό μου και τους άλλους» ή «Οι φίλοι μου με αγαπούν και με στηρίζουν» ή «Η αγάπη που προσφέρω επιστρέφει σε μένα πολλαπλάσια».