Όχι άλλα «πρέπει», θέλω να είμαι ο εαυτός μου!
5+1 tips για να απελευθερωθείς και να ζήσεις τη ζωή που ονειρεύεσαι!
Η ατάκα «να είσαι ο εαυτός σου» ακούγεται παντού: από τις διαφημίσεις που μας λένε να αγκαλιάσουμε τη μοναδικότητά μας και τα σεμινάρια για το πώς να μεγαλώσεις ευτυχισμένα παιδιά, μέχρι κάθε blog που ασχολείται με το well-being και σέβεται τον εαυτό του. Ποια γυναίκα όμως δεν νιώθει ότι κάπου εκεί, ανάμεσα σε όλα τα «πρέπει» και τους διαφορετικούς ρόλους που παίζει καθημερινά, δεν έχει χάσει τον εαυτό της; Ποια από εμάς δεν έχει «φορέσει» κυριολεκτικά το ρόλο της «καλής υπαλλήλου» που δεν τολμάει να πει όχι στη δουλειά, κι ας θυσιάζει γι’ αυτό τις μισές μέρες που έχει πληρώσει στο γυμναστήριο και τις άλλες μισές που έχει κανονίσει να φύγει Σαββατοκύριακο με το σύντροφό της; Ποια μητέρα δεν έχει αφήσει το μοναδικό της χόμπι, γιατί τα παιδιά έχουν δραστηριότητες κάθε απόγευμα, ακόμα κι αν ξέρει ότι με ένα μάθημα γιόγκα φορτίζει τις μπαταρίες της για όλη την εβδομάδα; Και, άραγε, τι γίνεται με τους άλλους ρόλους, αυτούς που δεν τους έχουμε επιλέξει καν συνειδητά, τους οποίους παίζουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε, αλλά μας κλέβουν κάθε πιθανότητα να είμαστε ευτυχισμένες;
Η Πωλίνα, για παράδειγμα, παίζει ασυνείδητα το ρόλο του θύματος, όλη της τη ζωή. Δεν μπορεί να πει όχι κι αυτό επηρεάζει όλες τις σχέσεις της. Από τη δουλειά, μέχρι τις φιλίες και τη σχέση της, βάζει συνεχώς σε δεύτερη μοίρα τα δικά της θέλω. Αυτό το ρόλο μάλιστα τον παίζει τόσα χρόνια ώστε πλέον έχει σταματήσει να ρωτάει τον εαυτό της «Εσύ τι θέλεις; Τι σε κάνει ευτυχισμένη;». Για χρόνια, ένιωθε πάντα ριγμένη, σαν κάτι να της έλειπε συνεχώς, χωρίς να μπορεί να συνειδητοποιεί το λόγο. Έπειτα από μερικές συνεδρίες με ψυχολόγο, ανακάλυψε ότι όλο αυτό οφείλεται στο ότι, μεγαλώνοντας, έμαθε να μη ζητάει όσα εκείνη λαχταράει, αλλά να ακολουθεί αυτά που ήθελαν σε πρώτη φάση οι γονείς της (παίζοντας το ρόλο του καλού παιδιού) και έπειτα όλοι όσοι βρίσκονται στη ζωή της (σύντροφοι, συνεργάτες, οικογένεια…). Πιστεύοντας ως παιδί ότι για να την αγαπούν πρέπει να ικανοποιεί τα θέλω των άλλων, σιγά σιγά, έχτισε την προσωπική της ιστορία γύρω από το ρόλο του θύματος, τον οποίο παίζει ξανά και ξανά κάθε μέρα που περνάει. «Είμαι θύμα», παραδέχτηκε μια μέρα κοιτάζοντας στον καθρέφτη. «Ό,τι συμβαίνει στη ζωή μου μου το επιβεβαιώνει και ό,τι και να κάνω, αυτό θα είμαι». Αυτή η γυναίκα, που στοιχεία της προσωπικότητάς της μπορεί όλες μας να αναγνωρίσουμε σε εμάς τις ίδιες, πώς μπορεί να είναι ο εαυτός της; Όταν έχει συνηθίσει να μην ακούει καν τα θέλω της, πώς θα βρει ποια πραγματικά είναι ώστε να απελευθερωθεί και να νιώσει ευτυχισμένη;
Μοιάζει με ένα αδιέξοδο στο οποίο έχουμε βρεθεί ούτε λίγο ούτε πολύ όλες μας, για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικές αφορμές η καθεμία, αλλά ένας καθηγητής ψυχολογίας έρχεται να μας εξηγήσει ότι υπάρχει τρόπος να βγούμε από τη φυλακή στην οποία μας έχει παγιδεύσει η προσωπική μας ιστορία. Γιατί, όπως υποστηρίζει, είμαστε όλοι πολλά παραπάνω από αυτά που μας έχουν μάθει να νομίζουμε.
Όπως λέει στο βιβλίο του The Revolution of Consciousness: Deconditioning the Programmed Mind, ο ψυχολόγος Frank M. Wanderer, ο νους όλων μας ανεξαιρέτως προγραμματίζεται, όπως ακριβώς και ένας υπολογιστής. Πώς; Με τις διάφορες πληροφορίες που παίρνουμε όσο μεγαλώνουμε και οι οποίες με τα χρόνια χτίζουν την προσωπική ιστορία καθενός μας.
«Ο καθένας και η καθεμία από εμάς έχει τη δική του προσωπική ιστορία. Ήταν οι γονείς μας που ξεκίνησαν να την υφαίνουν: πρώτα μας είπαν ποιοι είμαστε και μετά μας έθεσαν τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούμε για να γινόμαστε δεκτοί από τους γύρω μας», εξηγεί ο Wanderer. «Αν όμως κοιτάξουμε με προσοχή αυτή την προσωπική μας ιστορία, θα ανακαλύψουμε ότι την συνθέτουν ένα σύνολο εμπειριών και σκέψεων». Παίρνοντας σαν δεδομένο ότι αυτή είναι όλη η αλήθεια για το ποιες είμαστε, εξηγεί ο ειδικός, ταυτιζόμαστε απόλυτα μαζί της, εστιαζόμαστε σε όσα στοιχεία την επιβεβαιώνουν και παραβλέπουμε οτιδήποτε θα μπορούσε να μας αποκαλύψει πως είμαστε πολλά παραπάνω! Μπορεί στη ζωή μας να έχουμε χτίσει την προσωπική μας ιστορία γύρω από μια ασυνείδητη πεποίθηση που μας λέει ότι δεν είμαστε αρκετά ικανές, δυναμικές, όμορφες, έξυπνες, δημιουργικές κ.λπ., και πιστεύουμε ότι αυτή είναι η αλήθεια, ενώ στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για τίποτα άλλο από μια σκέψη που όμως με το πέρασμα των χρόνων έχει γίνει μια φυλακή που μας παγιδεύει και μας κόβει τη θέα προς την ευτυχία.
«Όλοι μας αναρωτιόμαστε μέσα μας κάποια στιγμή αν πράγματι είμαστε αυτή η προσωπική ιστορία ή κάτι παραπάνω από αυτό. Όταν όλα πηγαίνουν καλά στη ζωή μας, πετυχαίνουμε τους στόχους μας και είμαστε ευτυχισμένοι, αυτή η υποψία χάνεται και το οικοδόμημα της προσωπικής μας ιστορίας γίνεται ακόμα πιο ισχυρό. Ωστόσο πάντα έρχονται στιγμές στη ζωή μας που βιώνουμε αποτυχίες, είμαστε δυστυχισμένοι και υποφέρουμε. Τότε είναι που αυτή η υποψία ξυπνά ξανά και αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ότι είμαστε πολλά παραπάνω από τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις μας».
Κάποιους από τους ρόλους που καλούμαστε να παίξουμε στην καθημερινότητά μας δεν υπάρχει τρόπος να τους αποφύγουμε. Είναι όμως πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι πρόκειται απλώς για ρόλους και ότι το ποιες είμαστε δεν περιορίζεται σε αυτούς. Αν θέλεις να είσαι ο εαυτός σου…
1. Ανακάλυψε ποια πραγματικά είσαι. Πόσο σίγουρη είσαι ότι ξέρεις ποια είσαι; Όλες μας μεγαλώσαμε με «πρέπει» και με «μην», στα οποία προσαρμοστήκαμε πιστεύοντας ότι έτσι θα μας αγαπούν και θα μας αποδέχονται οι άλλοι. Στην πορεία όμως, δυστυχώς, πολλές από εμάς χάσαμε τον εαυτό μας, ξεχάσαμε να ρωτάμε εμάς τις ίδιες τι κάνει ευτυχισμένες εμάς αντί για τους άλλους. Δεν λέμε φυσικά ότι ξαφνικά μια μέρα παύουμε να νοιαζόμαστε για τους άλλους γύρω μας – απλώς αρχίζουμε να νοιαζόμαστε ΚΑΙ για εμάς και συνειδητοποιούμε τι κάνουμε για τους άλλους και γιατί. Η αυτογνωσία είναι μια διαδρομή που οδηγεί στο πιο υπέροχο μονοπάτι που υπάρχει: στην αλήθεια μας. Κι επειδή συνήθως παίρνει χρόνο να ξαναθυμηθούμε ποιες αληθινά είμαστε, εντωμεταξύ, μπορείς να κόψεις δρόμο με τον εξής τρόπο: αν παρατηρήσεις ένα μικρό παιδί θα δεις ότι απλά είναι! Γι’ αυτό, άσε τον αυθορμητισμό σου ελεύθερο και παίξε – είτε κυριολεκτικά είτε μεταφορικά, με την ίδια τη ζωή. Δες με χιούμορ όσα συμβαίνουν γύρω σου και θυμήσου ότι κάθε πρωί ξημερώνει μια καινούρια μέρα.
2. Εκτίμησε όσα είσαι. Κανείς δεν είναι τέλειος και το κυνήγι της τελειότητας είναι ένας μονόδρομος που ποτέ δεν οδηγεί στην ευτυχία. Βρες τα δυνατά σου χαρτιά και αγκάλιασε τις μικρές σου αδυναμίες – αυτά σε κάνουν αυτή που είσαι. Αποδέξου όσα δεν μπορείς (ή δεν θέλεις) να αλλάξεις πάνω σου και βρες πώς μπορείς να βελτιώσεις κάποιες άλλες πλευρές της προσωπικότητάς σου. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να κατηγορείς τον εαυτό σου και να γίνεσαι εσύ ο πιο σκληρός κριτής σου…
3. Μη σε απασχολεί τι θα πουν οι άλλοι. Λένε ότι η αξία μας ποτέ δεν μειώνεται από την ανικανότητα κάποιου άλλου να την εκτιμήσει. Λένε ακόμα ότι το πώς αντιδρά κανείς στον κόσμο γύρω του (σε εσένα) λέει περισσότερα για τον ίδιο παρά για τον κόσμο (εσένα). Και έχουν απόλυτο δίκιο. Αν συνεχίζει να σε μπλοκάρει η γνώμη των άλλων, μπορείς να διαβάσεις εδώ μερικά tips.
4. Εντόπισε τις αρνητικές σου σκέψεις. Για τις περισσότερες από εμάς, η προσωπική μας ιστορία, όπως λέει και ο Wanderer, είναι γεμάτη αρνητικές σκέψεις για εμάς τις ίδιες. Ανακάλυψέ τες και διώξ’τες από τη ζωή σου. Σε αυτό μπορούν να σε βοηθήσουν πολύ οι θετικές δηλώσεις.
5. Άκου τη διαίσθησή σου… γιατί αυτή η εσωτερική φωνή έχει πολλά να σου πει και, αντίθετα με ό,τι κάνουμε οι περισσότερες, μένει πάντα ανεπηρέαστη από τα «πρέπει». Κι αν αναρωτιέσαι, ναι, έχεις, και να την ακούς!
6. Δες τα «πρέπει» αλλιώς. Μπορεί να μην είναι πάντα εμφανές, αλλά πίσω από κάθε «πρέπει», υπάρχει πάντα ένα «θέλω», ακόμα κι αν είναι τόσο καλά καμουφλαρισμένο ώστε να μην μπορούμε καν να το διακρίνουμε. Σκέψου το: «πρέπει» να συνοδεύσεις το σύντροφό σου στην εταιρική εκδήλωση, αλλά θα προτιμούσες να περάσετε εκείνο το σαββατόβραδο παρέα με τους κολλητούς σας, χαλαρά, χωρίς να «πρέπει» να είσαι ευγενική, καλοδιάθετη και μετρημένη ανάμεσα σε δεκάδες αγνώστους που νιώθεις ότι σκανάρουν κάθε σου κίνηση. Αν κοιτάξεις όμως καλύτερα το «πρέπει», θα δεις ότι από πίσω βρίσκεται ένα «θέλω», εκείνο που σου λέει ότι θέλεις να είσαι δίπλα του σε μια τόσο σημαντική στιγμή για την καριέρα του και ξέρεις πως σε χρειάζεται εκεί. Όταν, λοιπόν, υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν κι ας μην είναι τόσο ευχάριστα, θυμήσου για ποιο λόγο «πρέπει» να γίνουν…