«Αφήνοντας πίσω αυτό που δεν υπάρχει πια» : Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την απώλεια;

Απώλεια είναι εκείνη η δυσάρεστη συνήθως κατάσταση, στην οποία περιέρχεται κάνεις όταν χάνει ανθρώπους, αντικείμενα ή καταστάσεις, συνοδευόμενη από μια σωρία αρνητικών συναισθημάτων.

Ένα ποίημα του Άγγλου ποιητή W. H. Auden περιγράφει με μοναδικό τρόπο την βροχή συναισθημάτων που βιώνει κανείς κατά την απώλεια:

«...νόμιζα πως η αγάπη
Θα κρατούσε για πάντα.
Έκανα λάθος.
Ήταν ο βοράς μου, ο νότος μου,
η δύση κι η ανατολή μου
η εργάσιμη βδομάδα μου και η αργία της Κυριακής,
το μεσημέρι μου,
και τα μεσάνυχτα,
η κουβεντούλα
και το τραγούδι μου.
Δεν χρειάζονται πια τα αστέρια,
Σβήστε τα όλα
Πάρτε το φεγγάρι
Και διαλύστε τον ήλιο
Αφού τίποτα πια
Δεν θα είναι όπως πριν.»

Όταν φύγει ή αφήσουμε εμείς να βγει από τη ζωή μας αυτός ο σημαντικός άλλος.

Η συντροφικότητα είναι συνυφασμένη για τους περισσότερους από εμάς με την αυτοπραγμάτωσή μας. Εκεί έχουν φωλιάσει όνειρα και ελπίδες, παρελθόν, παρόν και μέλλον. Τα συναισθήματα που βιώνουμε μετά την απώλεια του αγαπημένου μας προσώπου είναι η διαδικασία του πένθους. Η οργή, ο θυμός, η βαθειά θλίψη, ο σπαραγμός και η μοναξιά είναι ενδεικτικά της κατάστασης που προσπαθούμε να περιγράψουμε. Κατά το πένθος αποσυρόμαστε ώστε να το βιώσουμε σαν περίοδο περισυλλογής και θλίψης, απαραίτητης για να προσαρμοστούμε στην απώλεια, να βρούμε τον ''δικό μας ξεχωριστό τρόπο'' να ξαναπάρουμε τον δρόμο στη ζωή, όντας διαφορετικοί - και να συνεχίσουμε να ζούμε χωρίς την φυσική παρουσία του αγαπημένου μας προσώπου. Η απώλεια του συντρόφου , μας γεμίζει πόνο, θλίψη και συχνά εμφανίζεται ένα αίσθημα αδικίας ''γιατί σ' εμένα''. Σε εκείνο το σημείο είναι που εμφανίζεται το συναίσθημα της ενοχής σαν ελλοχεύουσα φωνή να αναρωτιέται τι έκανα λάθος;

H απώλεια των ονείρων και των σχεδίων που είχαμε κάνει μαζί του-της μας μπερδεύει, οι χαμένες προσδοκίες μας διαλύουν. Μοιάζει απαραίτητο να δώσουμε χρόνο και να ασχοληθούμε με αυτό το τραυματικό γεγονός της απώλειας. Σίγουρα επώδυνο, μα συνάμα λυτρωτικό.

Ο θυμός, ο φόβος η ζήλια και άλλα συναισθήματα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στο χαοτικό μας πλέον μυαλό και στο εξαντλημένο μας σώμα. Οι περισσότερο ενοχικοί, με χαμηλή αυτοεκτίμηση και με συνεξαρτητικές συμπεριφορές δυσκολεύονται να επουλώσουν τις πληγές τους. Η αίσθηση μοιάζει σα να χανόμαστε μαζί με τη σχέση που τελείωσε. Πρέπει να αναρωτηθούμε είναι αλήθεια άραγε αυτό;

Αν μπορούσαμε να απλοποιήσουμε τον τρόπο που συνήθως αντιδρούμε οι περισσότεροι από εμάς θα τον χωρίζαμε σε 3 κατηγορίες:

α) Βίωση της απώλειας/πένθους μέσα από τη γνωστή διαδικασία , άρνηση-θυμός-διαπραγμάτευση-θλίψη-αποδοχή.

β) Η απώθηση και αποφυγή των επίπονων συναισθημάτων
που επιφέρει μια απώλεια μέσω της επίπλαστης κατάστασης που ασυναίσθητα ο εαυτός μας δημιουργεί (είμαι μια χαρά...).

γ) Η παρατεταμένη θλίψη και επί μακρόν ανακύκλωση-εμμονή στο γεγονός της απώλειας.

Τα συμπτώματα απομόνωσης, παραίτησης, κατάθλιψης θα κάνουν την εμφάνισή τους όταν επιλέξουμε να αντιδράσουμε με τον Β και Γ τρόπο. Η δυσπιστία και ο φόβος για να σχετιστούμε με άλλους ανθρώπους είναι «εδώ». Και κάπου εκείνη την στιγμή αναρωτιό-μαστε και «τώρα» τι;

Η «Αυτογνωσία – Θεραπεία» διαδραματίζουν τον δικό τους ρόλο (σαν άλλος επιταχυντής) στην όλη διαδικασία. Η επούλωση των ψυχικών τραυμάτων μοιάζει να είναι δύσκολη και επίπονη όμως το αντίτιμο είναι η ίδια μας η ζωή μέσα από τα δικά μας μάτια με έναν νέο τρόπο.

Εσείς τι λέτε αξίζει να πάμε παρακάτω;

Ανθίζοντας ξανά και μαθαίνοντας τον εαυτό μας εισερχόμαστε στην κατάσταση της λύσης χωρίς να μένουμε προσκολλημένοι στο πρόβλημα. Αυτό που χρειάζεται είναι να μην αφήσουμε την απώλεια και τα συναισθήματα που την ακολουθούν ημιτελή και ανολοκλήρωτα διότι θα επιστρέφουν ξανά και ξανά μεταμορφωμένα και προβαλλόμενα σε άλλους ανθρώπους ή καταστάσεις. Η απάντηση βρίσκεται στην φράση «Βίωσε και ξεδιάλυνε την απώλεια-πένθος».

Μια σειρά από ερωτήματα που μπορεί να επιταχύνουν το βίωμα αλλά και να απαλύνουν τον πόνο μας είναι:

Νιώθω προδοσία; Από ποιον; Γιατί;
Νιώθω μοναξιά; Απέναντι σε τι;
Νιώθω ενοχές; Έναντι ποιού;
Νιώθω θλίψη; Τι θρηνώ;
Νιώθω θυμό – οργή; Για ποιον ή με τι;
Nιώθω φόβο; Ποιον φοβάμαι; Τι φοβάμαι;

Αρκεί να θυμόμαστε καμιά φορά τα λόγια του Αργεντίνου ποιητή Λίμα Κιντάνα:

«Αλλά να κλέψει την ζωή, αυτό δεν το μπορεί...
Δεν μπορεί να σκαρώσει αυτή την φάρσα, γιατί η ζωή..

Η ζωή είναι πυρσός που περνάει από χέρι σε χέρι,
από άνθρωπο σε άνθρωπο, από σπόρο σε σπόρο,
είναι μια μεταβίβαση χωρίς επιστροφή,
μια αέναη κίνηση προς το μέλλον
σαν το φως που διαλύει το σκοτάδι...»

Αχιλλέας Αγαπητός

Ψυχοθεραπευτής
Κέντρο "Επαφή"

Site: www.epafh.gr | www.facebook.com/kentro.epafh
E-mail: kentro.epafh@gmail.com