Σκέφτεσαι και υπεραναλύεις καθετί σου συμβαίνει; Μάθε γιατί το κάνεις και πώς να το σταματήσεις
Ανανεώθηκε:
Το άγχος και το ψυχολογικό τραύμα είναι μερικοί από τους λόγους που οδηγείσαι σε υπερανάλυση και αρνητικές σκέψεις.
Είναι απολύτως φυσικό να σκέφτεσαι κάτι που συμβαίνει στη ζωή σου και σε προβληματίζει, αλλά η υπερβολή οδηγεί πάντα σε... λανθασμένα μονοπάτια, που είναι επιβλαβή για την ψυχολογία και την υγεία μας.
Αν αναρωτιέσαι τι ακριβώς προκαλεί και πυροδοτεί την υπερβολική σκέψη και την υπερανάλυση, υπάρχει εξήγηση που το μυαλό οδηγείται σε αρνητικές σκέψεις, αλλά και τρόποι για να βάλεις ένα τέλος σε όλο αυτό - ή έστω να το περιορίσεις.
Λες συνέχεια ότι δεν έχεις ελεύθερο χρόνο; Μάλλον δεν τον αξιοποιείς σωστά
Αρχικά, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι σκέψεις από μόνες τους και η ανάλυση κάποιου θέματος που μας απασχολεί, δεν είναι κάτι κακό. Σύμφωνα με την ψυχολόγο Danielle Syslo, «είναι απολύτως φυσιολογικό να αναλογίζεσαι και να αναλύεις πληροφορίες πριν πάρεις σημαντικές αποφάσεις. Αυτή μπορεί να είναι μια πολύ χρήσιμη δεξιότητα για να κάνουμε επιλογές που είναι ευεργετικές για τους στόχους και την ευημερία μας». Η υπερανάλυση, από την άλλη, είναι ξεκάθαρα αντιπαραγωγική και, το χειρότερο, μπορεί να οδηγήσει σε εμμονική σκέψη.
Οι κύριοι παράγοντες της υπερανάλυσης
Άγχος και στρες
Οι σημαντικότεροι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε υπερβολική σκέψη και υπερανάλυση είναι το στρες και το άγχος, που έχουν κυριεύσει τις ζωές μας στους καιρούς που διανύουμε. Λαμβάνοντας υπόψη τα δύο τελευταία χρόνια, είναι πιθανό να σου συμβαίνει συχνά να κάνεις αρνητικές σκέψεις.
«Το άγχος είναι συνήθως μια απάντηση στον φόβο - ένας φόβος για το τι μπορεί να έρθει. Ο πρωτόγονος σκοπός του είναι να μας κρατά σε εγρήγορση για κινδύνους που αποτελούν απειλή για την επιβίωσή μας. Αυτή τη στιγμή, η ασθένεια, η οικονομική δυσπραγία και η αβεβαιότητα από όλα αυτά, αποτελούν απειλή για την επιβίωσή μας», λέει η Danielle Syslo.
Ψυχολογικό τραύμα
Το ψυχολογικό τραύμα, απ' όπου κι αν έχει προέλθει, είναι μια άλλη πιθανή αιτία υπερανάλυσης. «Η υπερβολική σκέψη μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε, αλλά όσοι έχουν βιώσει ψυχολογικό τραύμα μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι. Η νευροεπιστήμη μάς λέει ότι το τραύμα, όπως η παιδική κακοποίηση ή παραμέληση, για παράδειγμα, μπορεί στην πραγματικότητα να αλλάξει την ανάπτυξη του εγκεφάλου ώστε να κολλήσει σε μια συνεχή κατάσταση υπερεπαγρύπνησης. Σε αυτήν την κατάσταση, μπορεί να βιώσουμε εμμονικές ή παρεμβατικές σκέψεις», εξηγεί η ψυχολόγος.
Τελειομανία και εμμονές
Οι άνθρωποι που έχουν τάσεις τελειομανίας ή εμμονές, καθώς και εκείνοι που παλεύουν να αποκτήσουν τον έλεγχο - ακόμη και εν μέσω μιας χαοτικής, ανεξέλεγκτης κατάστασης όπως η τρέχουσα πανδημία - θα μπορούσαν, επίσης, να οδηγηθούν σε υπερανάλυση και υπερβολικές σκέψεις.
«Όταν οι άνθρωποι είναι τελειομανείς μπορούν να αναρωτιούνται για λάθη που έκαναν ή μπορεί να κάνουν», υποστηρίζει η υχολόγος και συγγραφέας, Paulette Sherman, προσθέτοντας: «Οι άνθρωποι που φοβούνται την κρίση ανησυχούν για τα πράγματα που είπαν σε μια κοινωνική συγκέντρωση ή για πράγματα που έκαναν σε ένα ραντεβού ή στη δουλειά. Οι ανήσυχοι άνθρωποι μπορεί να επικεντρωθούν σε μελλοντικές ανησυχίες για πράγματα που δεν μπορούν να ελέγξουν, όπως αν θα αρρωστήσουν ή θα πεθάνουν».
Και αν δεν είσαι σίγουρη αν όλα τα παραπάνω σε περιγράφου, η Danielle Syslo προσφέρει κάποιες επιπλέον πληροφορίες που θα μπορούσαν να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα.
«Το να δίνεις προσοχή όχι μόνο στο περιεχόμενο των σκέψεών σου, αλλά και σε τυχόν σωματικές αισθήσεις ή συμπεριφορές που συνοδεύουν αυτές τις σκέψεις, μπορεί να μας προειδοποιήσει για το πότε μπορεί να σκεφτόμαστε υπερβολικά. Για παράδειγμα, ίσως παρατηρήσεις ότι οι περισσότερες από τις σκέψεις σου είναι αρνητικές, επικεντρώνονται στην αυτοδικία, την κριτική ή τον τρόμο για το μέλλον. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείς ότι αισθάνεσαι πιεσμένη, εξουθενωμένη, ανήσυχη ή καταθλιπτική; Γίνεσαι πιο αναποφάσιστη και αναβλητική;», αναφέρει.
Πώς να σταματήσεις να υπεραναλύεις τα πράγματα και να κάνεις αρνητικές σκέψεις
Παρόλο που οι ειδικοί συνιστούν να βρεις έναν αξιόπιστο ψυχολόγο για να ξεφύγεις από τέτοιου είδους συμπεριφορές, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείς να δοκιμάσεις μόνη σου.
Το πρώτο είναι το να σκέφτεσαι και να ενδιαφέρεσαι μόνο για το παρόν, κάτι το οποίο μπορείς να καταφέρεις με τη βοήθεια ασκήσεων γείωσης που ενθαρρύνουν την εστίαση στις αισθήσεις και στο περιβάλλον σου.
«Ένα παράδειγμα που χρησιμοποιώ συχνά με πελάτες είναι η άσκηση 5-4-3-2-1. Όταν αρχίσεις να αισθάνεσαι αγχωμένη ή πανικοβλημένη, σταμάτα και πάρε μερικές αργές, βαθιές αναπνοές. Ονόμασε πέντε πράγματα στο περιβάλλον σου που μπορείς να δεις, τέσσερα πράγματα που μπορείς να αγγίξεις, τρία πράγματα που μπορείς να ακούσεις, δύο πράγματα που μπορείς να μυρίσεις και ένα πράγμα που μπορείς να γευτείς», λέει η Danielle Syslo
Επιπλέον, η επίγνωση των παραγόντων που προκαλούν υπερβολική σκέψη μπορεί να σε βοηθήσει. «Για παράδειγμα, ίσως αρχίσεις να παρατηρείς ότι η συνεχής παρακολούθηση των ειδήσεων, σου προκαλεί εμμονική ανησυχία για την πανδημία. Αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να εξακολουθήσεις να είσαι ενημερωμένη, αλλά να περιορίσεις τον χρόνο που αφιερώνεις στο να διαβάζεις και να ακούς ειδήσεις. Μπορείς να δώσεις στον εαυτό σου 30 λεπτά το πρωί και 30 το βράδυ για να ενημερωθείς και στη συνέχεια να αξιοποιήσεις τον υπόλοιπο χρόνο σου εστιάζοντας σε άλλα πράγματα», εξηγεί η ψυχολόγος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
9 τρόποι για να αρχίσεις να απολαμβάνεις στο 100% τα Σαββατοκύριακά σου
Άγχος τέλος! Κάνε αρωματοθεραπεία και δες τη ζωή αλλιώς
Bloggers
