H μοναχικότητα δε σημαίνει μοναξιά: Αυτό είναι το κλειδί που κάνει τη διαφορά

Δε χρειάζεται να είσαι μόνη για να νιώθεις μοναξιά. Φαντάσου ότι δύο άνθρωποι κάθονται στο ίδιο πολυσύχναστο καφέ. Κάποιος μπορεί να αισθάνεται αρκετά ανήσυχος, ακούγοντας μουσική, διαβάζοντας ένα email και βλέποντας κόσμο ανάμεσα σε γουλιές καφέ. Ο άλλος μπορεί να αισθάνεται συντριπτικά μόνος, έχοντας επίγνωση του πόσο του λείπει κάποιος για να μοιραστεί τη στιγμή μαζί του. Αυτό το άτομο παρακολουθεί τον κόσμο όχι ως θέαμα, αλλά με έναν πόνο, μια λαχτάρα.

Υπάρχει διαφορά μεταξύ μοναξιάς και μοναχικότητας, και τα δύο είναι πολύ περίπλοκα συναισθήματα. Κάθε μέρα, όλοι πρέπει να περνάμε πολύ χρόνο μόνο με τον εαυτό μας, μέσα στο κεφάλι μας. Αυτό είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ζωής. Πότε όμως αυτό γίνεται μοναξιά;

Αρκετά με τη μοναξιά! Πάρε τα πάνω σου ακολουθώντας αυτά τα 8 tips

Περνάω χρόνο με τον εαυτό μου

Ο Γερμανός φιλόσοφος Άρθουρ Σοπενχάουερ αποκαλείται μερικές φορές ο «απαισιόδοξος φιλόσοφος», επειδή υποστήριξε ότι «η ζωή ταλαντεύεται σαν ένα εκκρεμές ανάμεσα στον πόνο και την πλήξη». Εμπνευσμένος από την ανάγνωση του ινδουιστικού κειμένου που ονομάζεται Ουπανισάντ, πίστευε ότι η πηγή όλης της δυστυχίας της ζωής προέρχεται από την αδιάκοπη και αμείλικτη επιθυμία μας. Το να νιώθεις μοναξιά, λοιπόν, σημαίνει να επιθυμείς μια απούσα ανάγκη. Είναι να νιώθεις ένα κενό που παραμένει ανικανοποίητο — να νιώθεις απομόνωση, ανάγκη ή εγκατάλειψη, αλλά χωρίς κανέναν να βοηθήσει.

Ωστόσο, η μοναχικότητα είναι άλλο πράγμα. Το να είσαι μοναχικός σημαίνει να μένεις με τον εαυτό σου και να νιώθεις μεγάλη ευχαρίστηση στη δική σου παρέα. Όταν είμαστε μοναχικοί, μπορούμε να σκεφτόμαστε όσο ελεύθερα και να είμαστε όσο ειλικρινείς θέλουμε. Μόνο όταν είμαστε αποκομμένοι από όλους τους άλλους περισπασμούς και άλλους ανθρώπους, έχουμε τον χώρο να διαλογιστούμε τη ζωή και να ανακαλύψουμε σπουδαία πράγματα.

Ο Σοπενχάουερ γνώριζε, ωστόσο, ότι δεν νιώθουν ή μπορούν όλοι να νιώθουν έτσι. Είμαστε όλοι μόνοι μερικές φορές. Στις πιο πολυσύχναστες πόλεις ή στους πιο ήσυχους περιπάτους, μπορούμε να αντιληφθούμε οδυνηρά μια έλλειψη στη ζωή μας. Η μοναξιά είναι να κοιτάς μια τρύπα. Είναι η αίσθηση της απουσίας. Αυτό που προσφέρει ο Σοπενχάουερ είναι μια αλλαγή προοπτικής. Το να είμαστε μέσα στο κεφάλι μας είναι μια ευκαιρία να περάσουμε χρόνο με τον εαυτό μας. Είναι ένα μέρος ελευθερίας και ειλικρίνειας, όπου οι σκέψεις μας μπορούν να πάνε όπου θέλουμε. Μπορούμε να τηλεμεταφερθούμε σε κάποιον μαγικό κόσμο, να ξαναζήσουμε μια χαρούμενη ανάμνηση ή να φιλοσοφήσουμε την πραγματικότητα.

Χώρος για σκέψη

Στην πολυσύχναστη φασαρία της ζωής μας, υπάρχει πολύ μικρή ευκαιρία να αγκαλιάσουμε το είδος της μοναξιάς που γιορτάζει ο Σοπενχάουερ. Κάθε βαρετή ή ήσυχη στιγμή είναι αδίστακτη εμπλοκή με ερεθίσματα. Οι ήσυχες, μοναχικές στιγμές είναι γεμάτες θόρυβο, μήπως αφιερώσουμε πολύ χρόνο στον εαυτό μας. Και ο Σοπενχάουερ έχει δίκιο που λέει ότι χάνουμε κάτι σε αυτό. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε από τους Bowker et al., η συνειδητή και σκόπιμη απόσυρση από την κοινωνική αλληλεπίδραση (μοναχικότητα, όχι μοναξιά) συνδέεται με αυξημένη δημιουργικότητα. Όπως το θέτει ο Bowker, «Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, η ιδέα είναι ότι αν απομακρύνεσαι πάρα πολύ από τους συνομηλίκους σου, τότε χάνεις…και έχει δοθεί τόση έμφαση στις αρνητικές συνέπειες της αποφυγής και αποχώρηση από τους συνομηλίκους».

Μας διδάσκουν από μικροί ότι η κοινωνικότητα είναι καλή, ότι το πλήθος είναι ευτυχία και ότι το να ανήκεις και η ολοκλήρωση προέρχεται από τις σχέσεις. Υπάρχει, φυσικά, πολλή αλήθεια σε αυτό. Όταν αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό μας, δίνουμε στον εαυτό μας χώρο να φανταστούμε. Όταν το μυαλό μας δεν βομβαρδίζεται συνεχώς με περιεχόμενο, μπορεί να δημιουργήσει.

Όταν η μοναξιά είναι πρόβλημα

Για πολλούς ανθρώπους, το να είναι μόνοι είναι τρομακτικό και τρομερό. Ενώ η μοναχικότητα μπορεί μερικές φορές να είναι απαραίτητη για τη δημιουργικότητα, η μοναξιά μπορεί συχνά να είναι το σκοτεινό και γόνιμο έδαφος για την κατάθλιψη. Ο Σάμιουελ Τζόνσον, ο λογοτεχνικός γίγαντας και καταθλιπτικός, βρήκε πολλά να φοβάται στην ήσυχη απουσία της μοναξιάς. Η καλύτερη συμβουλή του για όσους είχαν παρόμοια μελαγχολική διάθεση ήταν: «Αν είσαι αδρανής, μην είσαι μοναχικός. Αν είσαι μοναχικός, μην είσαι αδρανής».

Η ισορροπία μεταξύ μοναξιάς και μοναχικότητας είναι μια κόψη μαχαιριού. Δεν υπάρχει σίγουρος τρόπος να ξεχωρίσεις τα δύο. Η μοναχικότητα είναι συχνά μια επιλεγμένη κατάσταση, ενώ η μοναξιά είναι αναγκαστική. Αλλά ακόμη και αυτό περιπλέκεται από την κατάθλιψη. Η συζήτηση, με τους φίλους, την οικογένεια ή έναν θεραπευτή, είναι αυτό που στρέφει τα «φώτα της δημοσιότητας στον εαυτό μας». Κάτω από αυτό το φως μπορούμε να δούμε πόσο πραγματικά ανθίζουμε όταν είμαστε μόνοι.

Απόσπασμα από άρθρο του συγγραφέα και καθηγητή φιλοσοφίας, Jonny Thomson στο bigthink.com