Είναι φυσιολογικό να πενθούμε κάποιον που δεν γνωρίζουμε;

Με αφορμή τον θάνατο της βασίλισσας Ελισσάβετ, αρκετοί αναρωτιούνται ποιος είναι ο λόγος που σχεδόν σε όλο τον κόσμο μιλούν για το γεγονός αυτό και πώς γίνεται να πενθούν τόσοι άνθρωποι για κάποιον που δεν είναι δικός τους αγαπημένος, δικός τους γνωστός. Πώς γίνεται να νιώθουμε θλίψη και στενοχώρια για κάποιον που δεν είναι ο άνθρωπός μας αλλά τον γνωρίζουμε κυρίως μέσα από την δημοσιότητα που έχει κερδίσει;

Ζητήσαμε από τη Μαρίνα Μόσχα, ψυχολόγο, MA Κλινικής Ψυχολογίας και ψυχοθεραπεύτρια να μας εξηγήσει πώς ακριβώς λειτουργεί ο μηχανισμός πένθους και θρήνου για έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζουμε προσωπικά και τι κινητοποιεί τη συλλογή θλίψη.

Ο συμβολισμός

«Πράγματι, όσο και να φαίνεται περίεργο, είναι δυνατό να θρηνούμε έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζουμε προσωπικά και δεν έχουμε σχέσεις μαζί του. Έναν άνθρωπο που τον γνωρίζουμε αρκετά μέσα από την εικόνα που έχει δημιουργήσει γύρω από το όνομά του και που έχουμε ταυτιστεί μαζί του. Έναν άνθρωπο που έχουμε συνδεθεί – θυμάμαι για παράδειγμα τον θάνατο του David Bowie, πόσο είχα στενοχωρηθεί. Προφανώς δεν τον γνώριζα προσωπικά, αν και θα το ήθελα, μεγάλωσα όμως με τα τραγούδια του, σημάδεψε τα σχολικά μου χρόνια, την εφηβεία μου, ερωτεύτηκα μαζί του, έκλαψα μαζί του», τονίζει η ειδικός.

Μπορεί επίσης, να μας θυμίζει ένα δικό μας άνθρωπο, τους γονείς μας, ένα συγγενή μας, κάποιον με τον οποίο τον έχουμε «ταιριάξει», σαν να χάνουμε εκείνον τον δικό μας άνθρωπο.

Μπορεί να έρχονται στην επιφάνεια διάφορες παλαιότερες δικές μας βιωματικές εμπειρίες που τις αναβιώνουμε μέσα από μία τέτοια κατάσταση. Μπορεί να έρχονται στην επιφάνεια φοβίες μας, άγχη, γύρω από έναν επικείμενο θάνατο για ένα δικό μας άτομο με κακή υγεία, τον θάνατο των γονιών ή ακόμη και τον δικό μας θάνατο.

«Αν αναφερθούμε πιο συγκεκριμένα στη βασίλισσα Ελισσάβετ, θα έλεγα πως πιθανά καθρεφτίζει το μαγικό κόσμο των παραμυθιών στα μάτια μας κατά μία έννοια. Μεγαλώσαμε με διάφορες παραμυθένιες βασιλικές οικογένειες από παιδιά, κάπως θέλουμε να κρατήσουμε το παραμύθι, τον μύθο ζωντανό, όσο ρεαλιστές και να είμαστε».

Κεφάλαιο Συλλογική θλίψη

Υπάρχει και η συλλογική θλίψη, όπου νιώθουμε την απώλεια ενός δημόσιου προσώπου και θέλουμε ενσυναισθητικά να συνεισφέρουμε και εμείς «κάτι» με τον δικό μας τρόπο. Παράδειγμα, φαντάζομαι ότι αρκετοί έχετε αναρτήσει στα social media τη σκέψη σας ή μία αφιέρωση σε ένα δημόσιο πρόσωπο που έφυγε από τη ζωή, συμμετέχοντας με τον τρόπο σας στο πένθος. Κάτι μας αφήνει, κάπως μας επηρεάζει, ζούμε το παράδοξο: δεν τον γνωρίζουμε αλλά και τον γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τη ζωή και το βίο ενός δημόσιου προσώπου που πιθανόν να μην γνωρίζουμε για τον γείτονα που μένει δίπλα μας. Κάπως ταυτιζόμαστε μαζί του, κάτι νιώθουμε να μας συνδέει, κάπως έχει σημαδέψει τη μνήμη, το συναίσθημα και την αίσθηση γύρω από το άτομό του.

Μην ξεχνάμε πως η διαδικασία του πένθους είναι μία μοναδική εμπειρία για τον καθένα μας και πως ο τρόπος που θα πενθήσουμε είναι επίσης μοναδικός. Έτσι, η απάντηση είναι πως ναι, είναι φυσιολογικό να πενθούμε κάποιον που δεν γνωρίζουμε!

Ευχαριστούμε τη Μαρίνα Μόσχα, ψυχολόγο, MA Κλινικής Ψυχολογίας, ψυχοθεραπεύτρια και μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
https://marinamoscha.wordpress.com
https://www.facebook.com/marinamoscha