Θρηνώντας την απώλεια μιας ζωής που ήθελες και δεν έχεις ζήσει (ακόμα)

Όπου υπάρχει ένα πλάνο για την προσωπική μας ζωή, πιθανότατα θα βρει κανείς κάποιο είδος αντίστροφης μαθηματικής διαδικασίας: «Για να παντρευτώ στα 35, θα πρέπει να βγαίνω με τον σύντροφό μου για 2-3 χρόνια πριν, να αρραβωνιαστούμε έναν χρόνο πριν…άρα θα πρέπει να έχω γνωρίσει τον σύντροφό μου γύρω στα 30».

Διαβάζοντας ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στο site της Gwyneth Paltrow, Goop.com, η Traci Bank Cohen, PsyD, λέει πως ακούει πολλούς από αυτούς τους υπολογισμούς στην ψυχοθεραπευτική της σχολή στο Λος Άντζελες. Λέει ότι αυτού του είδους οι προσδοκίες συχνά δεν εκπληρώνονται πλήρως και ότι για τους ανθρώπους που έχουν «κάνει τα πάντα σωστά», το αίσθημα ότι τους λείπει κάτι που πάντα φαντάζονταν ότι θα είχαν αποκτήσει μέχρι τώρα μπορεί να τους αποσταθεροποιήσει. Όλο αυτό μπορεί να προκαλέσει όχι μόνο απογοήτευση αλλά και κάτι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί: Θλίψη.

Είναι φυσιολογικό να πενθούμε κάποιον που δεν γνωρίζουμε;

Τις περισσότερες φορές, η Cohen διαπιστώνει ότι οι πελάτες της πενθούν που δεν έχουν έναν μακροχρόνιο σύντροφο. Άλλες φορές, μπορεί να είναι τα παιδιά ή η καριέρα που θα ήθελαν.

Το δύσκολο στην αντιμετώπιση αυτών των ανεκπλήρωτων προσδοκιών είναι ότι ορισμένα στοιχεία απλώς δεν είναι υπό τον έλεγχο των πελατών της. Η Cohen δεν μπορεί να υποσχεθεί ότι αυτό που επιθυμούν περισσότερο θα τους συμβεί αν απλώς κάνουν τα x ή τα ψ πράγματα. Αντ' αυτού, επεξεργάζεται τον πόνο τους με τον ίδιο τρόπο που θα έκανε με οποιαδήποτε απώλεια: Διδάσκοντας αυτοσυμπόνια, αποδοχή και ειλικρίνεια.

Ερωτήσεις και απαντήσεις με την Traci Bank Cohen

Πώς βοηθάτε τους ανθρώπους να αντεπεξέλθουν όταν η ζωή τους δεν εξελίσσεται σύμφωνα με το σχέδιό τους;

Ένα μεγάλο μέρος αυτού που βλέπω, αναγνωρίζω και επικυρώνω για τους πελάτες μου είναι ότι μπορεί να είναι απίστευτα οδυνηρό να μην ζεις τη ζωή που είχες φανταστεί για τον εαυτό σου. Ενώ η διαχείριση της αβεβαιότητας είναι μέρος της ανθρώπινης κατάστασης -γιατί ποιος ξέρει τι πραγματικά θα συμβεί στο μέλλον- είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό όταν βλέπεις άλλους στη ζωή σου που ίσως εκπληρώνουν για τον εαυτό τους τα ίδια όνειρα που έχεις εσύ για τον εαυτό σου.

Υπάρχει τόση προσπάθεια που καταβάλλεται για να καταλάβουμε πώς θα ήταν να έχουμε αυτή τη ζωή που έχουμε φανταστεί. Ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς που κάνω με τους πελάτες μου είναι να τους βοηθήσω να αποδεσμευτούν από την αντίληψη ότι κάτι πρέπει να είναι ή να φαίνεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο και να τους βοηθήσω τελικά να είναι εντάξει με την άγνοια. Με άλλα λόγια, να γίνουν πιο ανεκτικοί στην αβεβαιότητα. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να επικυρώσουμε αυτό που περνούν και να τους παρέχουμε έναν χώρο για να θρηνήσουν την απώλεια της ζωής που είχαν οραματιστεί για τον εαυτό τους.

Γιατί το θεωρείτε θλίψη;

Επειδή είναι θλίψη. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα των σχέσεων: Αν είστε σε μια ηλικία όπου περιμένατε από τον εαυτό σας να είναι -ή νιώθετε ότι οι άλλοι περιμένουν από εσάς να είστε σε μια σοβαρή σχέση, και λέτε στον εαυτό σας , «Ήμουν εντάξει με το να είμαι μόνος πριν, και τώρα δεν είμαι, και θέλω να είμαι σε μια δεσμευμένη σχέση, αλλά οι γνωριμίες είναι πολύ δύσκολες στις μέρες μας»" αυτό είναι μια απώλεια, ακόμα κι αν μπορεί να είναι αόρατη στους άλλους. Δεν πενθείτε απαραίτητα την απώλεια μιας σχέσης αυτή καθαυτή (αν και ίσως πενθείτε και γι' αυτό), αλλά την απώλεια της ζωής που θέλετε και δεν έχετε ακόμα. Αυτό μπορεί να είναι απίστευτα επώδυνο και οι άνθρωποι δεν το αναγνωρίζουν πραγματικά.

Αν και μιλάω για ραντεβού και γάμο εδώ, στην πραγματικότητα πιστεύω ότι αυτό το συναίσθημα ισχύει και για άλλες καταστάσεις όπου αντιμετωπίζετε την απώλεια κάποιου πράγματος που δεν είχατε εξαρχής: Θα μπορούσε να είναι ένα άτομο που αισθάνεται εντελώς ανικανοποίητο στην καριέρα που έχει ξοδέψει χρόνια για να χτίσει, δεν ξέρει τι θέλει να κάνει και ζει μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα. Ή θα μπορούσε να είναι ένα άτομο που θέλει ένα βιολογικό παιδί και βρίσκεται σε έναν μακρύ, φαινομενικά ατελείωτο δρόμο γονιμότητας. Αν και δεν είναι το ίδιο με μια αποβολή ή μια θνησιγένεια, που αντιπροσωπεύει τη φυσική παρουσία και στη συνέχεια την απώλεια ενός μωρού, οι αναπαραγωγικές προκλήσεις μπορεί να μεταφράζονται σε μήνες ή χρόνια χαμένου χρόνου που θα ήθελαν να έχουν με αυτό το παιδί.

Από πού ξεκινάτε για να βοηθήσετε τους ανθρώπους να επεξεργαστούν τη θλίψη τους για μια ζωή που δεν ζουν;

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι πελάτες που βλέπω, όταν προκύπτει αυτό το θέμα, συχνά δεν αναζητούν θεραπεία λέγοντας συγκεκριμένα: «Δεν έχω σχέση και γι' αυτό είμαι δυστυχισμένος». Πολλοί έρχονται και λένε ότι όλα είναι μια χαρά, αλλά θέλουν απλώς να βρουν μια λύση για τη ζωή τους. Πολλοί από αυτούς αισθάνονται ότι πρέπει να παρουσιάσουν τον εαυτό τους με έναν τρόπο πραγματικά συγκροτημένο, σαν να πιστεύουν ότι δεν έχουν το δικαίωμα να αισθάνονται αναστατωμένοι γι' αυτό που θρηνούν.

Το πρώτο κομμάτι σε αυτό είναι να αναγνωρίσουμε τι αισθάνεται κάποιος και να κατανοήσουμε πώς σχετίζεται με αυτό το συναίσθημα. Αυτό μπορεί να ακούγεται εύκολο, αλλά είναι μια απίστευτα απαιτητική δουλειά και μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος μόνο και μόνο για να βοηθήσουμε κάποιον να αναγνωρίσει και να αποκτήσει πρόσβαση στα συναισθήματά του. Πρόκειται για την εξάσκηση της αυθεντικότητας στην εμπειρία τους όπως είναι αυτή τη στιγμή και την αγκαλιά με αυτά τα συναισθήματα: Ίσως να λένε: «Είμαι απλώς απογοητευμένος από τα ραντεβού», αλλά όταν διερευνήσετε αυτή την απογοήτευση, ανακαλύπτετε μαζί ότι είναι λυπημένος και νιώθει μια απώλεια, ή ότι είναι θυμωμένος που οι φίλοι του έχουν μακροχρόνιες σχέσεις και εκείνος όχι, ή ότι υπάρχει ένα υποβόσκον αίσθημα φόβου ότι θα μείνει μόνος για πάντα. Αυτά είναι δυσάρεστα πράγματα για να νιώθει κανείς, και έτσι πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν να τα νιώθουν. Και δεν τους κατηγορώ που ακολουθούν αυτή τη στρατηγική αντιμετώπισης. Αλλά από εκεί ξεκινάμε.

Αφού κατανοήσετε τα συναισθήματα που αντιμετωπίζετε, υπάρχει κάποιο σχέδιο θεραπείας; Ποια είναι η προσέγγισή σας;

Η θεραπεία για αυτού του είδους τα θέματα δεν είναι σίγουρα γραμμική. Αντίθετα, εστιάζουμε στη δημιουργία ενός χώρου για να επεξεργαστούμε τα συναισθήματα του πελάτη, να κάνουμε τη δουλειά γύρω από το τι σημαίνει να μην έχει αυτό το πράγμα που ήθελε και να αναρωτηθούμε: Πώς παραμένουμε αυθεντικοί στη σύνδεσή μας με τους άλλους και συνεχίζουμε να ζούμε μια ικανοποιητική ζωή ακόμη και όταν ένα μέρος αυτής της ζωής δεν μας ικανοποιεί;

Πόσο μεγάλο μέρος αυτής της εργασίας αφορά τη συναισθηματική διαθεσιμότητα;

Εργάζομαι με βάση έναν προσανατολισμό που βασίζεται στην προσκόλληση. Μεγάλο μέρος της δουλειάς μου επικεντρώνεται στο να βοηθήσω τους πελάτες μου να κατανοήσουν το στυλ προσκόλλησής τους, και αυτό απαιτεί να εξετάσουν όχι μόνο τη σχέση τους με τα συναισθήματά τους, αλλά και τη σχέση τους με τον εαυτό τους και το τι έχουν φτάσει να περιμένουν από τους άλλους ανθρώπους. Αν είχαν εμπειρίες όπου δεν μπορούν να βασίζονται σταθερά στους άλλους, λόγω της δυναμικής γονέων-παιδιών ή για κάποιο άλλο λόγο, η επεξεργασία αυτού του γεγονότος αποτελεί μεγάλο μέρος της εργασίας. Μερικές φορές προκύπτει ότι έχουν καθιερώσει απορριπτικά ή αγχωτικά πρότυπα προσκόλλησης και εργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε ασφαλή προσκόλληση με τρόπο που δεν έχει διαμορφωθεί γι' αυτούς στο παρελθόν. Ακόμη και για τα άτομα που έχουν πιο ασφαλή πρότυπα προσκόλλησης, δουλεύουμε πάνω στο πώς να οικοδομήσουν υγιείς σχέσεις με τον εαυτό τους και με άλλους ανθρώπους.

Αναγνωρίζοντας λοιπόν ότι υπάρχουν στοιχεία που δεν μπορείτε να ελέγξετε, ποια είναι τα πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε;

Μερικές φορές, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη δική τους αφήγηση ως μηχανισμό άμυνας. Αυτό που εννοώ με αυτό είναι ότι χρησιμοποιούν εμπειρίες του παρελθόντος για να προβλέψουν πώς θα εξελιχθεί η υπόλοιπη ζωή τους και στη συνέχεια συνεχίζουν να εμπλέκονται σε συμπεριφορές αυτοσαμποτάζ για να ενισχύσουν αυτή την πεποίθηση. Ίσως βρίσκονται σε μια σεξουαλική σχέση που δεν τους αρέσει και τόσο ή σε μια ρομαντική σχέση που ξέρουν ότι δεν οδηγεί πουθενά επειδή το άλλο άτομο δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμο.

Οι επιμέρους καταστάσεις διατρέχουν το φάσμα του πώς μοιάζει το dating, αλλά όλα προέρχονται από το ίδιο σημείο φόβου. Επειδή ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να αισθάνεται απειλή από το άγνωστο, οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν το ψέμα ότι αν πουν στον εαυτό τους να περιμένουν το χειρότερο σενάριο, γνωρίζοντας το αποτέλεσμα -ακόμη κι αν δεν είναι το επιθυμητό- είναι καλύτερο από το να βρεθούν απροετοίμαστοι και τελικά να νιώσουν απογοητευμένοι. Στην πραγματικότητα, το να περιμένει κανείς το χειρότερο μπορεί να είναι περισσότερο μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Θέλω να είμαι σαφής: Σε καμία περίπτωση δεν πιστεύω ότι κάποιος φταίει ή ότι κάτι δεν πάει καλά μαζί του ή ότι αν κάνει αυτές τις αλλαγές θα συναντήσει απαραίτητα κάποιον στο χρονοδιάγραμμα που φαντάζεται. Δεν λειτουργεί έτσι. Ο συγχρονισμός είναι τόσο σημαντικός: Το πώς θα εξελιχθεί μια σχέση δεν έχει να κάνει με τον συγχρονισμό της δικής σας ζωής και του δικού σας σχεδίου. Έχει επίσης να κάνει με το συγχρονισμό της ζωής κάποιου άλλου και της δικής σας ζωής και με το αν αυτά τα δύο πράγματα συναντιούνται με τρόπο που να λειτουργεί.

Είτε ο συγχρονισμός δεν έχει λειτουργήσει είτε υπάρχουν πιο βαθιά ριζωμένα κομμάτια του γιατί κάποιος δεν βγαίνει ραντεβού, είτε έτσι είτε αλλιώς είναι μια απώλεια. Και όπως και να έχει, είναι χάλια, πονάει και είναι επώδυνο. Αναγνωρίζοντας λοιπόν ότι υπάρχουν στοιχεία που δεν μπορείτε να ελέγξετε: Ποια είναι τα πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε;

Πώς μπορείτε να βάλετε τέλος στο άγχος και τα αντίστροφα μαθηματικά του προγραμματισμού της ζωής σας;

Ένα μεγάλο κομμάτι είναι η αποδοχή. Είναι μια διαδικασία θλίψης για την όποια απώλεια περνάτε και στη συνέχεια να προχωρήσετε προς ένα μέρος αποδοχής, να πείτε: Αλλά είμαι ευγνώμων για τα πράγματα στη ζωή μου που λειτουργούν και δεν πειράζει που δεν αγαπώ κάθε κομμάτι της ζωής μου αυτή τη στιγμή.

Αυτό που το κάνει τόσο δύσκολο για τους ανθρώπους είναι όταν αντιστέκονται σε αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα και προσκολλώνται σε αυτό το σχέδιο που δεν συμβαίνει. Πρέπει να αλλάξετε τη σχέση σας με αυτό που θέλετε, ώστε το σχέδιό σας να μην σας κρατάει πίσω από άλλα υπέροχα πράγματα.

Είναι επίσης χρήσιμο να έχετε κάποιον στη ζωή σας στον οποίο μπορείτε να εμπιστευτείτε και ο οποίος σας υποστηρίζει ειλικρινά. Απλά να προσέχετε ποιανού τις συμβουλές λαμβάνετε. Μέρος της δουλειάς σας να είστε μέσα στην εμπειρία σας και στο σώμα σας είναι να διδάσκετε στους ανθρώπους πώς θέλετε να σας φέρονται. Έτσι, αν πας σε έναν φίλο να του πεις ότι νιώθεις μοναξιά και αυτός σου λύνει το πρόβλημα λέγοντάς σου -και το ακούω συχνά αυτό- να δοκιμάσεις την τάδε εφαρμογή γνωριμιών, αυτό δεν είναι πραγματικά βοηθητικό. Πρέπει να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας. Μπορείτε να πείτε: «Εκτιμώ που μου δίνετε αυτές τις ιδέες, αλλά αυτό που χρειάζομαι είναι κάποιος να με στηρίξει και να με ακούσει. Απλά νιώθω απογοητευμένη, λυπημένη και απογοητευμένη αυτή τη στιγμή».

Πρέπει να αλλάξετε τη σχέση σας με αυτό που θέλετε, ώστε το σχέδιό σας να μην σας εμποδίζει από άλλα υπέροχα πράγματα. Αυτό είναι μέρος του γιατί ο εντοπισμός αυτού που αισθάνεστε είναι τόσο απαραίτητος. Γιατί όταν δείχνετε στους άλλους πώς θέλετε να ικανοποιούνται οι ανάγκες σας, θα νιώθετε πιο συνδεδεμένοι. Θα βιώσετε κάποια περισσότερη ευπάθεια, αλλά πιθανότατα θα νιώσετε πιο ικανοποιημένοι στις σχέσεις σας καθώς θα ξεπερνάτε αυτή την περίοδο αβεβαιότητας.

Επίσης, δεν εμμένω στην πεποίθηση απλά αγαπήστε πρώτα τον εαυτό σας και μετά όλα θα έρθουν στη θέση τους». Το να αγαπάς τον εαυτό σου είναι υπέροχο. Είμαι σύμφωνος με το να αγαπάς τον εαυτό σου. Αλλά το να λες σε κάποιον ότι φταίει που δεν αγαπάει αρκετά τον εαυτό του και ότι όταν τον αγαπήσει, όλα θα πάνε καλά είναι η πιο σκατένια συμβουλή που θα μπορούσε να σου δώσει κανείς. Είναι απλά τόσο απαξιωτικό.

Πώς μπορείς να αποδεχτείς ότι δεν έχεις τη ζωή που θέλεις και ταυτόχρονα να την επιδιώκεις;

Είναι σημαντικό να διακρίνετε τον πόνο από την ταλαιπωρία. Ο πόνος είναι αναπόφευκτος. Όλοι βιώνουμε τον πόνο. Για παράδειγμα, ο πόνος του να μην παίρνετε κάτι που θέλετε όταν το θέλετε. Αλλά ο πόνος είναι προαιρετικός. Ο πόνος αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τον πόνο μας. Αν μπορούμε να παρατηρήσουμε και να αναγνωρίσουμε ότι αυτό που περνάμε είναι επώδυνο χωρίς να κρίνουμε αυτόν τον πόνο ή να αντιστεκόμαστε σε αυτόν, μπορούμε να προχωρήσουμε προς την αποδοχή. Γίνεται λιγότερο εσωτερικευμένη, λιγότερο βασισμένη στη ντροπή και περισσότερο ριζωμένη στην πραγματικότητα. Όταν συνδέουμε μια ιστορία με τον πόνο ή πιστεύουμε ότι ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι επειδή το αξίζουμε ή επειδή ήταν πάντα έτσι και τίποτα δεν θα αλλάξει ποτέ, αυτό σας κρατάει πίσω από τόσες πολλές υπέροχες προσφορές που έχει μπροστά σας η ζωή σας αυτή τη στιγμή.

Το ερώτημα που τίθεται τότε είναι: Πώς μπορείτε να αρχίσετε να αποδέχεστε ότι είναι έτσι αυτή τη στιγμή και να αναγνωρίζετε επίσης ότι αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι πάντα έτσι; Πρέπει να υπάρχει ένα μικρό περιθώριο ελπίδας ότι θα πάρετε αυτό που θέλετε, ακόμη κι αν δεν το έχετε ακόμη. Έχω δουλέψει με γυναίκες που είναι στα τέλη της δεκαετίας των είκοσι ή στα τριάντα τους και οι οποίες θα αναφέρουν τις προσδοκίες που είχαν ότι θα ήταν αρραβωνιασμένες μέχρι τώρα και δεν είχαν ποτέ σοβαρή σχέση. Συχνά ρωτούν: «Πώς μπορώ να μιλάω για γάμο όταν δεν έχω βγει ούτε το δέκατο ραντεβού με κάποιον;». Και αυτό που συνήθως απαντώ σε αυτό είναι: Δεν ξέρουμε ότι κάτι πρόκειται να συμβεί μέχρι να συμβεί. Αλλά αυτή η εμπειρία μας φαίνεται τόσο πραγματική σε κάθε στιγμή της ζωής μας. Έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι πρέπει να έχουμε βιώσει μια εμπειρία για να συμβεί, και η ζωή δεν λειτουργεί έτσι. Ό,τι μας συμβαίνει πρέπει να συμβεί για πρώτη φορά.