Μαρία Πετεβή: «Η ψυχανάλυση θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία, έτσι δεν θα υπήρχε οργή και βία»

Η ηθοποιός Μαρία Πετεβή, ανήκει στην Generation Z που αγαπά την εξέλιξη, που προσπαθεί να καταρρίψει ταμπού και στερεότυπα, που θεωρεί πια την ψυχανάλυση ως ένα απελευθερωτικό ταξίδι που κάνεις με τον εαυτό σου, γνωρίζοντάς τον, για να τον οδηγήσεις στην καλύτερη εκδοχή του.

Τυχαίνει φέτος η Μαρία, να πραγματεύεται με έναν τρόπο πιο έμμεσο, θέματα που άπτονται της ψυχικής υγείας, με φόβους, ανασφάλειες, ακόμη και το ζήτημα της κατάθλιψης, τόσο μέσα από την παράσταση «Humans» στην η οποία πρωταγωνιστεί όσο και στη νέα τηλεοπτική σειρά «VIΠ Καλά Γεράματα».

Η ίδια κάνει ψυχανάλυση από μικρή ηλικία, από τη στιγμή που ξεκίνησαν και οι πρώτες κρίσεις πανικού, την περίοδο των Πανελληνίων Εξετάσεων. Aυτή η εσωτερική διαδικασία, αυτό το μοίρασμα, την απελευθέρωσε. Ψυχικά και νοητικά.

Οι παλαιότερες γενιές, μεγάλωσαν με το άγχος της επιβίωσης. Η δική σου γενιά με το άγχος των ευθυνών και της επιτυχίας. Αυτό το άγχος οδηγεί σε αδιέξοδο, ακόμη και σε αδράνεια;

Τους οδηγεί στο αδιέξοδο όχι μόνο το άγχος αλλά και η ματαιότητα, με όσα συμβαίνουν γύρω μας στο κοινωνικό, πολιτικό επίπεδο. Κανένα όνειρο, δε μοιάζει σημαντικό για να σε ενεργοποιήσει, να σε σηκώσει από το κρεβάτι σου, να έχεις όρεξη για να το πραγματοποιήσεις. Δεν πρέπει όμως να συγκρινόμαστε με τις προηγούμενες γενιές, γιατί κάθε γενιά έχει τους εφιάλτες της. Δε σημαίνει ότι εκείνοι είχαν λιγότερα θέματα ψυχικής υγείας. Είχαν να αντιμετωπίσουν τα «πρέπει» της εποχής, δεν μπορούσαν να ορίσουν τη ζωή τους, δεν μπορούσαν ακόμη και να επιλέξουν τον άνθρωπο με τον οποίο ήθελαν να παντρευτούν. Εμείς είμαστε απελευθερωμένοι από αυτά, αλλά έχουμε άλλες «φυλακές». Έχουμε όμως και την επιλογή να τις αντιμετωπίσουμε.

Παλαιότερα όμως θεωρούνταν ταμπού, κάποιος να μιλήσει για θέματα ψυχικής υγείας, ή ακόμη και το να αναζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού.

Όσοι αντιμετώπιζαν θέματα ψυχικής υγείας, ακόμη και επιλόχειο κατάθλιψη οι γυναίκες, τους θεωρούσαν τρελούς, η κοινωνία τους έβαζε στο περιθώριο. Αν υπήρχε συζήτηση, αν υπήρχε ψυχοθεραπεία, οι άνθρωποι θα μπορούσαν τότε, να τα αντιμετωπίσουν όλα και να είναι λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους.

Η συζήτηση, το μοίρασμα, το να βγάλεις τα ζητήματά σου στο φως, είναι το σημαντικό. Γιατί αν τα αφήσεις, αυτά διογκώνονται μέσα στο μυαλό σου. Η ψυχανάλυση σε βοηθά στο να εκτονωθούν όλα αυτά που σκέφτεσαι και αισθάνεσαι. Έτσι απαλύνονται και μαθαίνεις να τα διαχειρίζεσαι.

Όταν συζητάς με τις φίλες ή τους φίλους σου, συμφωνείτε ότι σας «βαραίνουν» σχεδόν τα ίδια θέματα;

Είναι πολύ βαριές κάποιες ταμπέλες και στα δύο φύλα. Οι γυναίκες έχουν πλέον στη ζωή τους, πολλούς και διαφορετικούς ρόλους να φέρουν εις πέρας. Να σπουδάσουν, να διεκδικήσουν μέχρι τα 30 τους μία θέση καριέρας, ταυτόχρονα να κάνουν ένα παιδί, να έχουν μία ευτυχισμένη σχέση, να έχουν παράλληλα κοινωνική ζωή, να έχουν φίλους και να είναι πάντα λαμπερές, γυμνασμένες, όμορφες. Σου φοράνε σα ρούχο πάνω σου χωρίς να το καταλάβεις, χιλιάδες ρόλους και οποιαδήποτε έλλειψη αν έχεις σε κάποιον από αυτούς τους τομείς, αυτόματα έχεις αποτύχει ως οντότητα. Είναι πολύ πιεστικό όλο αυτό. Το ίδιο συμβαίνει όμως και με τους άντρες. Θα πρέπει να κάνουν καριέρα και να είναι πετυχημένοι σε όλους τους τομείς της ζωής τους, να παίρνουν επιβεβαίωση.

Πόσο βοηθά το υγιές οικογενειακό περιβάλλον σε αυτό;

Έχω την τύχη και την ευτυχία να μεγαλώσω σε μία οικογένεια που συζητούσαμε τα πάντα μεταξύ μας. Με βοήθησε όλο αυτό, ώστε να αποκτήσω εξωστρέφεια, να μοιράζομαι αυτό που μου συμβαίνει. Αρκεί βέβαια να καταλάβαινα τι είναι αυτό που μου συμβαίνει. Αν το κοιτάξουμε και σε επίπεδο αριθμών, ένας στους δύο, κάποια στιγμή στη ζωή του θα πάθει κρίση πανικού. Είναι και η φυσική ανδρεναλίνη που έχουν τα ζώα όταν αντιμετωπίζουν έναν κίνδυνο και απελείται η ζωή τους, τρέχοντας να σωθούν. Όμως σε εμάς τους ανθρώπους συμβαίνει όταν βρισκόμαστε σε μία κατάσταση άγχους, αυτό που μπορεί να ζήσει για παράδειγμα ένας μαθητής ή ένας φοιτητής, πριν γράψει ένα διαγώνισμα. Αυτό πάθαινα και εγώ. Ήμουν πάντα πολύ υπεύθυνη ως άτομο και όταν έφτασαν οι Πανελλήνιες, κορυφώθηκε η εσωτερική σύγκρουση. Ήταν τότε και η εποχή που σκεφτόμουν να γίνω ηθοποιός, αλλά παράλληλα θα έπρεπε να σπουδάσω και κάτι άλλο, λόγω της οικονομικής ανασφάλειας της δουλειάς που ήθελα να κάνω.

Ζήτησες αμέσως βοήθεια;

Είχα την τύχη η αδελφή μου να είναι ψυχοθεραπεύτρια, οπότε από πολύ μικρή συζητούσα μαζί της, ενώ άρχισα να διαβάζω και διάφορα βιβλία ψυχολογίας. Έτσι ξεκίνησα να θεωρώ την ψυχανάλυση πολύ σημαντική. Κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία, να τη γνωρίζει κάθε οικογένεια. Θα ήταν πολύ καλύτερη η κοινωνία μας σε πολλούς τομείς, αν γινόταν αυτό. Δεν θα υπήρχε οργή, θυμός, δεν θα υπήρχε η βία που πλέον υπάρχει παντού. Ακόμη συνεχίζω την ψυχανάλυση, αλλά έχω μάθει να διαχειρίζομαι καλύτερα τις καταστάσεις, τις φοβίες, τον εαυτό μου. Με βοήθησε επίσης να καταλάβω, ποια αλήθεια είμαι και τι θέλω από τη ζωή μου, τι με κάνει πραγματικά χαρούμενη.

Πολλές φορές μπερδευόμαστε και ενώ νομίζουμε ότι ξέρουμε τι θέλουμε, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Είναι μαγική αυτή η διαδρομή που κάνεις με τον εαυτό σου, αρκεί να το θέλεις.

Τι σημαίνει για σένα, η χαρά, η ευτυχία;

Υπάρχει και μία παρεξήγηση με την έννοια της ευτυχίας, λόγω και των ρομαντικών ταινιών που βλέπαμε από τότε που ήμασταν παιδιά. Καταρχάς, είναι υποκειμενική για τον καθένα μας. Θα προτιμούσα να την αντικαταστήσω, με τη λέξη ηρεμία, ή με την λέξη πληρότητα. Υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που είναι πάρα πολύ χαρούμενες, αλλά δεν υπάρχει μία διαρκής κατάσταση ευτυχίας.

Η δική σου η γενιά, επειδή εμβαθύνει περισσότερα στα πράγματα και αναζητά λύσεις σε αυτά τα ζητήματα ψυχικής υγείας, πιστεύεις ότι θα διαχειριστεί καλύτερα κάποιους κοινωνικούς ρόλους στο μέλλον; Θα είναι μία καλύτερη γενιά;

Πιστεύω πως ναι και σε παιδαγωγικό επίπεδο. Για να μεγαλώσουν ανεξάρτητα και αυτόνομα παιδιά, ικανά να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες με ψυχραιμία και να μη χάσουν τον εαυτό τους. Αν και οι γονείς τους είναι έτσι, μιμητικά αν θέλεις, περνάνε αυτά τα μαθήματα στα παιδιά. Αν τα έχουν καλά με τον εαυτό τους εκείνοι ως γονείς, το ίδιο θα συμβεί και με τα παιδιά τους.

Στο VIΠ Καλά Γεράματα, στη νέα τηλεοπτική σειρά του ΑΝΤ1, θα κληθείς να αντιμετωπίσεις μία άλλη γενιά, τη λεγόμενη και ως τρίτη ηλικία, που όμως έχει διάθεση να ζήσει τη ζωή στο έπακρο, επειδή ξέρουν ότι θα κρατήσει για λίγο ακόμη. Πώς νιώθεις;

Υπέροχα. Έχουμε κοινό χιούμορ, μία κοινή υποκριτική αισθητική όλοι οι ηθοποιοί μεταξύ μας, έχουμε δέσει πολύ και αυτό είναι πολύ σημαντικό σε μία κωμωδία, για να υπάρχει ρυθμός. Υποδύομαι τη Τζωρτζίνα, η οποία έμεινε έγκυος στα 19 της χρόνια, δεν έχει προλάβει να ζήσει τη νεανική της ηλικία, αλλά αποφάσισε να αναλάβει την ευθύνη της μητρότητας με πολλή αγάπη, ενώ παράλληλα δουλεύει στο γηροκομείο και σπουδάζει στην Ιατρική. Είναι ένα καλάγαθο άτομο, αλλά ως χαρακτήρας έχει πολλές αντιθέσεις. Είναι υπερευαίσθητη, κλαίει με το παραμικρό, η ψυχή της είναι σα φιλαράκι στον άνεμο. Επειδή της αρέσει να αναλαμβάνει ευθύνες, υπάρχει πάντα ένα «πρέπει» μέσα στο μυαλό της, για αυτό και αισθάνεται μερικές φορές καταπιεσμένη. Ενώ είναι συγκροτημένη επαγγελματικά, στα προσωπικά της, είναι σα να μην ακούει το σώμα της, τις ανάγκες της ψυχής της. Ταράζεται, έχει φοβίες, παθαίνει κρίσεις πανικού, θα τη δεις να χάνει συχνά την ψυχραιμία της, τη διακατέχει μία γενικότερη καταστροφολογία. Και αυτό είναι το κωμικό του χαρακτήρα της. Γιατί ενώ είναι έξυπνη και τη βλέπεις να είναι μεθοδική και λειτουργική, κάποιες στιγμές γίνεται ακριβώς το αντίθετο, χάνει τον έλεγχο και δεν μπορεί να το ελέγξει. Βάζει πάνω από όλα το παιδί της, καμία φορά γίνεται και σκληρή, γιατί δεν θέλει τίποτε και κανένας να της διαταράξει αυτή την οικογενειακή ισορροπία.

Οι φιλοξενούμενοι στο γηροκομείο, μάλλον θα λειτουργήσουν ως ένα καλό παράδειγμα προς εσάς; Ίσως, γιατί σε αυτές τις ηλικίες πια, δεν υπάρχει φόβος και ανασφάλεια;

Στην ψυχή τους, είναι σα μικρά παιδιά, αλλά έχουν και τη σοφία της ηλικίας τους, για αυτό και δεν ταράζονται με ό,τι τους συμβαίνει. Επειδή έχω άμεση σχέση μαζί τους και τους αισθάνομαι ως οικογένεια, με συμβουλεύουν, προσπαθούν να με επαναφέρουν, όταν κυριαρχεί το χάος στο μυαλό μου. Είναι πολύ γλυκιά, πολύ οικογενειακή και συνάμα συγκινητική η σχέση που έχουμε μεταξύ μας. Η ιδιαιτερότητα του σεναρίου σε αυτή τη σειρά, είναι πως τελικά αυτές οι δύο γενιές μπορεί να μην είναι τελικά τόσο διαφορετικές. Γιατί από το αποτέλεσμα φαίνεται πως η μία καλύπτει τις αδυναμίες της άλλης, αλληλοσυμπληρώνονται.

Στην παράσταση Humans από την άλλη πλευρά, νέοι και μεγαλύτεροι παλεύουν με την έννοια της επιτυχίας, στην οποία και αναφερθήκαμε. Οι νεότεροι αγωνιούν αν θα πετύχουν και οι μεγαλύτεροι τους κρύβουν, ότι απέτυχαν.

Αισθάνονται άσχημα γιατί ήταν πρότυπα για τα παιδιά τους, κατρακύλησαν και δεν ξέρουν πως να το παραδεχτούν. Και πια, πρέπει να πέσουν στα μάτια τους και να τους πουν, ότι ναι, τα διέλυσαν όλα. Από την άλλη πλευρά υπάρχει η γιαγιά που έχει άνοια, που δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει, μία κατάσταση μαρασμού, στην οποία βρίσκονται πολλοί στην τρίτη ηλικία. Πιστεύω όμως ότι το μεγαλύτερο ζήτημα, είναι όταν γερνά η ψυχή, όχι μόνο το σώμα. Υπάρχουν και μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι που αναζητούν, παλεύουν τη ζωή, δημιουργούν. Νιώθω πως εμείς τελικά, επιλέγουμε το σωματικό και ψυχικό μας θάνατο, όταν σταματάμε να είμαστε ενεργοί, να κοινωνικοποιούμαστε. Είναι πολύ λεπτές οι ισορροπίες των ρόλων σε αυτό το έργο, είναι εντελώς νατουραλιστική η προσέγγιση.

Διάβασε όλο το αφιέρωμα εδώ.