10 φράσεις που δείχνουν έλλειψη ενσυναίσθησης και συναισθηματικής νοημοσύνης

Μερικές φορές, ο τρόπος που εκφράζεται κάποιος αποκαλύπτει έλλειψη αυτών των δεξιοτήτων. Οι φράσεις που χρησιμοποιούμε μπορούν να λειτουργήσουν σαν «σήμα συναγερμού» για χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη (EQ).

Η ψυχολογία μας προσφέρει εργαλεία για να αναγνωρίζουμε τέτοιες ενδείξεις. Εντοπίζοντας αυτές τις φράσεις, μπορούμε να αντιληφθούμε πού χρειάζεται να δουλέψουμε για να βελτιώσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.

Ακολουθούν 10 φράσεις που υποδεικνύουν έλλειψη ενσυναίσθησης και συναισθηματικής νοημοσύνης, σύμφωνα με την ψυχολογία:

1) «Δε με νοιάζει…»

Αυτή η φράση, ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, σηματοδοτεί αδιαφορία προς τα συναισθήματα ή τις απόψεις του συνομιλητή.

Εκφράσεις όπως «δε με νοιάζει» λειτουργούν απορριπτικά και ανακόπτουν κάθε δυνατότητα ουσιαστικής επικοινωνίας. Η αδιαφορία αυτή δημιουργεί συναισθηματικούς φραγμούς, κάνοντας δύσκολη τη σύνδεση σε βάθος.

Ο Carl Rogers, ένας από τους σημαντικότερους ψυχολόγους του 20ού αιώνα, είπε χαρακτηριστικά:

«Όταν κάποιος σε ακούει πραγματικά, χωρίς να σε κρίνει ή να προσπαθεί να σε αλλάξει, νιώθεις εξαιρετικά καλά!»

Η ενσυναίσθηση απαιτεί να δείχνουμε ενδιαφέρον για τις εμπειρίες των άλλων, ακόμη και αν αυτές δεν μας αφορούν άμεσα.

2) «Είσαι υπερβολικά ευαίσθητος/η…»

Η φράση αυτή απορρίπτει τα συναισθήματα του άλλου και τον κατηγορεί για τις αντιδράσεις του.

Για παράδειγμα, όταν κάποιος εκφράζει ότι πληγώθηκε από μια συμπεριφορά μας και η απάντησή μας είναι «είσαι υπερβολικά ευαίσθητος», ουσιαστικά αποφεύγουμε την ευθύνη και υποτιμάμε τα συναισθήματά του.

Ο Daniel Goleman, πρωτοπόρος στη θεωρία της συναισθηματικής νοημοσύνης, τονίζει ότι η ενσυναίσθηση είναι η θεμελιώδης δεξιότητα για τη δημιουργία υγιών σχέσεων.

3) «Πάντα…» ή «Ποτέ…»

Οι απόλυτες δηλώσεις, όπως «πάντα» ή «ποτέ», είναι συχνά άδικες και δημιουργούν αμυντική στάση στον συνομιλητή.

Για παράδειγμα, φράσεις όπως «εσύ πάντα αργείς» ή «ποτέ δεν με υποστηρίζεις» σπάνια είναι ακριβείς. Αντί να λύνουν προβλήματα, συνήθως επιδεινώνουν τις εντάσεις και ενισχύουν τη σύγκρουση.

Η συναισθηματική νοημοσύνη απαιτεί να αποφεύγουμε γενικεύσεις και να εκφραζόμαστε με ακρίβεια και ευαισθησία.

4) «Έτσι είμαι εγώ…»

Αυτή η φράση δείχνει απροθυμία για αλλαγή ή εξέλιξη, παρά το γεγονός ότι οι πράξεις μας μπορεί να επηρεάζουν αρνητικά τους άλλους.

Όταν, για παράδειγμα, κάποιος επισημαίνει μια ενοχλητική μας συνήθεια και απαντάμε «έτσι είμαι εγώ», ουσιαστικά αγνοούμε την επίδρασή μας στους άλλους.

Η ψυχολόγος Carol Dweck, δημιουργός της θεωρίας της νοοτροπίας ανάπτυξης, επισημαίνει ότι η προσωπική ανάπτυξη απαιτεί την αναγνώριση και την προσαρμογή της συμπεριφοράς μας.

5) «Τουλάχιστον…»

Η φράση «τουλάχιστον…» συχνά φαίνεται να προσφέρει παρηγοριά, αλλά μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Για παράδειγμα, αν κάποιος μοιράζεται έναν πόνο και απαντήσουμε «τουλάχιστον δεν ήταν χειρότερο», υποτιμάμε τη δυσκολία που βιώνει εκείνη τη στιγμή.

Η Brene Brown, γνωστή ψυχολόγος και συγγραφέας, υπογραμμίζει ότι η ενσυναίσθηση δεν απαιτεί να συγκρίνουμε καταστάσεις, αλλά να συνδεθούμε με τα συναισθήματα του άλλου.

6) «Ηρέμησε…»

Αντί να βοηθά, η φράση «ηρέμησε» συχνά ενισχύει την ένταση.

Το να ζητάμε από κάποιον να ηρεμήσει μπορεί να θεωρηθεί υποτιμητικό, καθώς ακυρώνει την αλήθεια των συναισθημάτων του.

Η πραγματική ενσυναίσθηση απαιτεί κατανόηση, υπομονή και στήριξη, ώστε ο συνομιλητής να μπορέσει να διαχειριστεί την κατάσταση.

7) «Ξέρω ακριβώς πώς νιώθεις…»

Αν και αυτή η φράση μπορεί να φαίνεται καλοπροαίρετη, συχνά αποτυγχάνει να αναγνωρίσει τη μοναδικότητα της εμπειρίας του άλλου.

Ακόμη και αν έχουμε βιώσει μια παρόμοια κατάσταση, δεν μπορούμε ποτέ να ξέρουμε ακριβώς πώς νιώθει κάποιος.

Ο Carl Rogers τόνιζε τη σημασία της κατανόησης από την οπτική γωνία του άλλου, χωρίς να προβάλλουμε τις δικές μας εμπειρίες.

8) «Δεν είναι μεγάλη υπόθεση…»

Η φράση αυτή μπορεί να ακουστεί περιφρονητική και να κάνει τον άλλο να αισθανθεί ότι τα συναισθήματά του δεν έχουν αξία.

Αν κάποιος μοιράζεται κάτι που τον ανησυχεί ή τον στενοχωρεί, η καλύτερη προσέγγιση είναι να ακούσουμε ενεργά και να προσφέρουμε στήριξη, χωρίς να υποτιμούμε την εμπειρία του.

9) «Δεν το θυμάμαι έτσι…»

Η μνήμη είναι υποκειμενική, αλλά όταν χρησιμοποιούμε αυτή τη φράση για να αναιρέσουμε την εμπειρία του άλλου, μπορούμε να φαινόμαστε αδιάφοροι ή επικριτικοί.

Αντί να επιμένουμε στη δική μας εκδοχή, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε ότι κάθε άνθρωπος έχει τη δική του οπτική γωνία και συναισθήματα.

10) «Ό,τι να ’ναι…»

Η φράση αυτή συχνά λειτουργεί ως μέσο αποφυγής ή λήξης μιας συζήτησης, χωρίς να δίνεται η απαραίτητη προσοχή στα συναισθήματα του άλλου.

Ο John Gottman, ειδικός στις ανθρώπινες σχέσεις, χαρακτηρίζει τέτοιες συμπεριφορές ως «συναισθηματική απομόνωση», η οποία είναι επιζήμια για τις σχέσεις.

Η αναγνώριση αυτών των φράσεων είναι το πρώτο βήμα για να βελτιώσουμε την ενσυναίσθηση και τη συναισθηματική μας νοημοσύνη. Οι συνειδητές προσπάθειες για καλύτερη επικοινωνία και μεγαλύτερη κατανόηση μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.