10 δευτερόλεπτα: Τόσο χρειάζεσαι για να βρεις την ευτυχία!

Ξυπνάς το πρωί γεμάτη αισιοδοξία και όλα δείχνουν πως αυτή η μέρα έχει κάθε λόγο να είναι υπέροχη. Στο δρόμο όμως προς το γραφείο ανοιγεις το ραδιόφωνο και ακούγοντας τα νέα οικονομικά μέτρα, η καλή σου διάθεση εξανεμίζεται. Κι αυτή η μελαγχολία που σε έπιασε δεν λέει να σ' αφήσει μέχρι το βράδυ...

Τι συμβαίνει και όταν ακούμε κάτι άσχημο ή συμβαίνει κάτι δυσάρεστο κολλάμε σε αυτό, προσπερνώντας μάλιστα τις περισσότερες φορές τις ευκαιρίες να χαμογελάσουμε;

Ο νευροψυχολόγος Ρικ Χάνσον, εξηγεί στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο Hardwiring Happiness ότι αυτό οφείλεται στον ίδιο μας τον εγκέφαλο. Μέσα στην εξελικτική πορεία του ανθρώπου, ο εγκέφαλος των προγόνων μας ανέπτυξε αυτή την τεχνική προκειμένου να θυμόμαστε τι θα μπορούσε να μας βλάψει και επομένως να μπορούμε άμεσα να το αποφύγουμε: «τα αρνητικά κολλάνε στο μυαλό μας σαν βέλκρο και τα θετικά γλιστράνε από αυτό σαν τεφλόν», όπως λέει ο ίδιος. Μπορεί η συγκεκριμένη τεχνική να ήταν αποτελεσματική κάποτε, αλλά σήμερα, που δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε κανένα θηρίο στη ζούγκλα, έχει γυρίσει σαν μπούμερανγκ.

Εγκέφαλος, νευρώνες και άλλα δεινά (;)
Πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός μας και μας κάνει να εγκλωβιζόμαστε στις αρνητικές σκέψεις; Όπως εξηγεί ο Χάνσον, «το μυαλό μας έχει εκπαιδευτεί στο να αναζητά τις αρνητικές σκέψεις και μόλις τις βρει, εστιάζεται σε αυτές». Σκεφτείτε τις συνάψεις που δημιουργούνται ανάμεσα στους νευρώνες σαν λεωφόρους μέσω των οποίων μεταφέρονται μηνύματα. Όσο κανείς παίρνει την ίδια διαδρομή («εστιάζομαι στα αρνητικά -ασυνείδητα- ώστε να προστατεύσω τον εαυτό μου»), τόσο πιο στέρεος γίνεται ο δρόμος, τόσο περισσότερο «χτίζεται» αυτό το δίκτυο. Κάπως έτσι χτίζεται και η συνήθεια του νου μας να επικεντρώνεται στα αρνητικά. Μάλλον όμως ήρθε η ώρα να ανοίξουμε νέους δρόμους για το μυαλό κι εμάς τους ίδιους.

Αναβαθμίζοντας το λογισμικό μας
Όσο δυνατές κι αν είναι οι συνήθειες, όσο κι αν ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος να εστιάζεται στα αρνητικά, οι μελέτες των επιστημόνων έρχονται να επιβεβαιώσουν πως όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν. Χάρη στη νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα του μυαλού μας να δημιουργεί νέες συνάψεις ανάμεσα στους νευρώνες, μπορούμε να μαθαίνουμε καινούρια πράγματα, κι αυτό ισχύει ακόμα και για τους ενήλικες. Οι μαγνητικές τομογραφίες όσων συμμετέχουν στις έρευνες των νευροεπιστημόνων δείχνουν ξεκάθαρα πως όλοι έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε τον τρόπο που λειτουργεί ο νους μας: να σταματήσουμε το λογισμικό που τρέχει στον εγκέφαλό μας και μας κάνει να κολλάμε στις αρνητικές σκέψεις και στη θέση του να εγκαταστήσουμε ένα νέο, που θα μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην ευτυχία. Με ποιον τρόπο;

Επιτάχυνση ευτυχίας: 0-100 σε 10''
«Ο εγκέφαλος», εξηγεί ο Χάνσον, «μοιάζει με κασετόφωνο παλιάς τεχνολογίας. Για να ηχογραφίσεις ένα τραγούδι, πρέπει να το παίξεις». Ο τρόπος, λοιπόν, που προτείνει είναι να στεκόμαστε σε κάθε τι θετικό για 10''. Όσο οι συνάψεις του εγκεφάλου μας πυροδοτούν μεταφέροντας πληροφορίες τόσο δυναμώνουν. Αν ακούσουμε ένα θετικό σχόλιο («είσαι πολύ όμορφη σήμερα») και βιαστούμε να το προσπεράσουμε, ουσιαστικά οι νευρώνες που πυροδοτήθηκαν μένουν αδρανείς και ενεργοποιούνται άλλοι, εκείνοι που αντιστοιχούν στην επόμενη σκέψη («κι όμως, εγώ νιώθω πολύ πρησμένη σήμερα»).

Αντίθετα, αν όταν βιώσουμε κάτι θετικό αφήσουμε τον εαυτό μας να μείνει σε αυτή την κατάσταση, δισεκατομμύρια συνάψεις μέσα στο μυαλό μας ενεργοποιούνται και με το πέρασμα των δευτερολέπτων δυναμώνουν. Θυμηθείτε, οι ταχύτητες στον εγκέφαλό μας είναι ασύλληπτες, γι' αυτό και τα 10'' είναι αρκετά ώστε να ισχυροποιηθεί η θετική πληροφορία. Επιπλεόν όταν ενεργοποιούνται κάποιες συνάψεις, δημιουργούν και άλλες, κάνοντας το συγκεκριμένο δίκτυο ακόμα πιο ισχυρό. Έτσι, την επόμενη φορά που θα ακούσουμε μια αντίστοιχη θετική πληροφορία, τα συναισθήματα που θα βιώσουμε θα είναι πιο έντονα. Γιατί θα έχουμε ήδη εκπαιδεύσει τον εγκέφαλό μας να δέχεται τέτοιου είδους πληροφορίες, έχοντας δημιουργήσει ένα δυνατό, συνεχώς εξελισσόμενο δίκτυο να τις υποστηρίζει. «Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουν να νιώσουν στιγμιία χαρά και ευτυχία, αλλά δεν μένουν σε αυτή την κατάσταση γι' αυτά τα απαραίτητα 10''. Δυναμώστε τους νευρώνες σας ώστε κι αυτοί με τη σειρά τους να δυναμώσουν την εσωτερική σας δύναμη», λέει ο Χάνσον. Ας σταθούμε λίγο, λοιπόν, σε ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα, ένα γλυκό χαμόγελο ή μια ζεστή αγκαλιά. Μόλις 10'' - τόσο χρειάζεται!