Αφόρητος πόνος στην περίοδο; Δεν είναι υπερβολή, μπορεί να είναι ενδομητρίωση

176 εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο υποφέρουν από την «κρυφή μάστιγα» της ενδομητρίωσης! Πρόκειται για μία άκρως επώδυνη νόσο περικυκλωμένη από κοινωνικά ταμπού, μύθους, έλλειψη ενημέρωσης, αμέλεια, λάθος διαγνώσεις, κακούς ιατρικούς χειρισμούς με αποτέλεσμα την απόγνωση και την καθημερινή δυστυχία πολλών γυναικών, που υποφέρουν από την ασθένεια.

Εμφανίζεται σε γυναίκες από την έναρξη της εμμήνου ρύσης και μπορεί να επηρεάσει τη φυσική, πνευματική, επαγγελματική και κοινωνική τους ζωή, λόγω του αφόρητου πόνου τον οποίο βιώνουν και παρεμβαίνει καθοριστικά σε κάθε τους δραστηριότητα. Ένα σημαντικό ποσοστό από τις γυναίκες αυτές, πονούν ακόμη και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης, ενώ παρουσιάζονται και περιπτώσεις που επηρεάζεται η γονιμότητα τους.

Το παραπλανητικό ερώτημα «έως ποιο βαθμό θεωρείται ο πόνος φυσιολογικός κατά τη διάρκεια της περιόδου» έχει παγιδέψει αναρίθμητες γυναίκες και το οικογενειακό τους περιβάλλον, αμφισβητώντας τα παράπονα των ασθενών και οδηγώντας τες σε απελπισία, μη αναζήτησης εξειδικευμένης ιατρικής διάγνωσης και θεραπείας!

«Πάλευα να πείσω όλους γύρω μου πόσο υπέφερα!»

«Θεωρούσαν ότι είμαι υστερική και ότι υπερβάλλω!»

«Η προσωπική και επαγγελματική μου ζωή κατέρρευσε!»

«Η λάθος διάγνωση κατέστρεψε το σώμα μου!»

«Ντρεπόμουν να μιλήσω πια για τον πόνο μου!»

Είναι κάποιες από τις εξομολογήσεις γυναικών που σοκάρουν αλλά που οφείλουν να μας αφυπνίσουν για την ασθένεια της ενδομητρίωσης και την έγκαιρη αντιμετώπισή της.

Ο χειρουργός γυναικολόγος κύριος Γεώργιος Πιστοφίδης, -διευθυντής του τμήματος Γυναικολογικής Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής του Θεραπευτικού Κέντρου Αθηνών ΛΕΥΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ- με εξειδίκευση στην ενδομητρίωση, μας ενημερώνει για την ασθένεια και τη θεραπεία της.

Τι είναι η ενδομητρίωση;

Ο όρος ενδομητρίωση σημαίνει ύπαρξη κυττάρων του ενδομητρίου εκτός μήτρας. Τέτοια κύτταρα μπορούν να παρασυρθούν με το αίμα της περιόδου και να εμφυτευθούν σε διαφορά σημεία της πυέλου. Σάλπιγγες, ωοθήκες, περιτόναιο, παχύ έντερο και ουροδόχος κύστη είναι πιθανά όργανα στόχοι. Στο σημείο που εμφυτεύεται το έκτοπο ενδομήτριο συμπεριφέρεται ακριβώς όπως μέσα στην μήτρα, δηλαδή προκαλεί μια μικρή έμμηνο ρύση. Μήνα με τον μήνα το αίμα συλλέγεται και η ποσότητα αυτή δημιουργεί κύστες.

Έτσι, προκύπτουν οι κύστες στις ωοθήκες που ονομάζουμε "σοκολατοειδείς" λόγω του χρώματος που αποκτά το αίμα μετά από κάποιο διάστημα. Υπάρχουν όμως και άλλες μορφές ενδομητρίωσης που ανευρίσκονται βαθύτερα στους ιστούς. Αυτές οι μορφές είναι πιο συμπαγείς και οι βλάβες που προκαλούνται λέγονται όζοι. Αυτός ο τύπος ενδομητρίωσης ονομάζεται "εν τω βάθει ενδομητρίωση" και αποτελεί την πιο επώδυνη μορφή.

Ποσό συχνά υπάρχει στον γενικό πληθυσμό;

Υπολογίζουμε πως σε γυναίκες που έχουν ήδη τεκνοποιήσει το ποσοστό κυμαίνεται σε περίπου 10%. Ενώ σε γυναίκες με δυσκολίες σύλληψης, μπορεί μια στις τρεις να έχουν κάποια μορφή ενδομητρίωσης και το ένα τρίτο από αυτές να παρουσιάζει «εν τω βάθει» εστίες

Σε ποια ηλικία μπορεί να εμφανιστεί η ενδομητρίωση

Δυστυχώς παρατηρείται από πολύ μικρή ηλικία. Έχουμε περιστατικά κοριτσιών 17 και 18 ετών με κύστες!

Υπάρχει αύξηση τα τελευταία χρόνια;

Σίγουρα τα περιστατικά έχουν αυξηθεί για τους εξής λόγους:

1) Διότι διαθέτουμε πλέον καλύτερο απεικονιστικό εξοπλισμό.

2) διότι ο κόσμος ασχολείται περισσότερο με την υγεία του και

3) διότι οι γυναίκες τεκνοποιούν πολύ αργότερα.

Ποιο είναι το πιο συχνό σύμπτωμα;

Τα συμπτώματα ενδομητρίωσης δεν είναι μόνο οι κύστες στις ωοθήκες, είναι και ενδομητρίωση στον κόλπο, στο έντερο ή και στην ουροδόχο κύστη. Οι κύστες που βρίσκονται στις ωοθήκες δεν πονάνε και συχνά ανευρίσκονται τυχαία σε υπερηχογραφικό έλεγχο. Οι άλλες μορφές όμως όπως π.χ. του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης σχετίζονται πιο συχνά με πόνο που συμπίπτει με την έμμηνο ρύση. Ο πόνος χειροτερεύει με τα χρόνια και μπορεί επίσης να προκαλείται με την σεξουαλική επαφή. Άρα, ο πόνος -ειδικά σε νέα κορίτσια- που χειροτερεύει με τον καιρό, θα πρέπει να ελέγχεται άμεσα από ειδικό!

Τί προκαλεί την ενδομητρίωση;

Δεν γνωρίζουμε τους ακριβείς λόγους. Πιθανώς γενετικά και ανοσολογικά αίτια συμβάλουν στο να εγκατασταθούν κύτταρα του ενδομητρίου έξω από την μήτρα. Ίσως όμως να συμβάλλουν και κάποιοι διατροφικοί καθώς και περιβαλλοντικοί παράγοντες που επιβαρύνουν ή επηρεάζουν την πρόοδο της νόσου.

Έχουν επηρεάσει οι κοινωνικές αλλαγές την ενδομητρίωση;

Έμμεσα, ναι. Το γεγονός ότι τα ζευγάρια τεκνοποιούν πολύ αργότερα επιτρέπει στην εξέλιξη των υπαρχόντων εστιών, καθώς η κύηση συμβάλει στην καθυστέρηση της ανάπτυξης της ενδομητρίωσης. Επιπλέον, μια γυναίκα που έχει ήδη τεκνοποιήσει είναι σαφώς πιο αποφασισμένη στη ριζική θεραπεία, που ίσως να είναι η αφαίρεση της πάσχουσας ωοθήκης.

Έχει σχέση η ενδομητρίωση με κακοήθεια;

Όχι δεν έχει άμεση σχέση. Σπάνια άτομα με κύστες νοσούν από κακοήθειες των ωοθηκών και αυτό όταν συμβεί, πιθανώς οφείλεται σε ανοσολογικούς παράγοντες που επιτρέπουν τέτοιες εξαλλαγές. Κατά, πόσον όμως δημιουργούνται σε προϋπάρχουσες κύστες ή κατά πόσον προκύπτουν εξαρχής σε νέα σημεία του οργανισμού, αυτό ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί εντελώς. Γενικά πάντως, καλό θα ήταν οι γυναίκες που έχουν κύστες να παρακολουθούνται συχνά από τον γυναικολόγο τους για λόγους πρόληψης.

Προκαλεί στειρότητα η ενδομητρίωση;

Οι μελέτες έχουν δείξει πως γυναίκες με ενδομητρίωση δυσκολεύονται να τεκνοποιήσουν περισσότερο από τις γυναίκες που δεν πάσχουν. Η ενδομητρίωση δεν είναι νόσος ενός μόνο σταδίου. Υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις. Όσο δυσχεραίνει η νόσος και το στάδιο, τόσο δυσκολεύεται και η φυσιολογική σύλληψη. Ο μηχανισμός που προκαλεί τις δυσκολίες σύλληψης οφείλεται αφενός σε συμφύσεις των εσωτερικών γεννητικών οργάνων, καθώς επίσης και σε βιοχημικούς παράγοντες λόγω της φλεγμονής που προκαλεί η ενδομητρίωση στα εσωτερικά γεννητικά όργανα.

Βοηθάει η κύηση στη θεραπεία της ενδομητρίωσης;

Οι ορμόνες της εγκυμοσύνης, ειδικά η προγεστερόνη, καταπραΰνει την ενδομητρίωση. Για αυτόν τον λόγο, μετά από επεμβάσεις συμβουλεύουμε τις γυναίκες να προχωρούν σύντομα σε εγκυμοσύνη και να μην αναβάλουν τις αποφάσεις για τεκνοποίηση. Δυστυχώς, ενίοτε μετά από κάποιες επεμβάσεις παρατηρούμε απότομη πτώση της επάρκειας-γονιμότητας των ωοθηκών που οφείλεται αφενός στη νόσο και αφετέρου σε κάποιους όχι αποτελεσματικούς χειρουργικούς χειρισμούς που διενεργούνται μέσα στις ωοθήκες για την εκρίζωση της νόσου.

Ποια είναι η αποτελεσματική θεραπεία της ενδομητρίωσης;

Η φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα δεν αποτελούν την πλήρη θεραπεία. Σαφώς καθυστερούν την πρόοδο αλλά δεν θεραπεύουν πλήρως τη νόσο. Υπάρχουν διάφορες θεραπείες με χάπια αλλά και σε ενέσιμη μορφή. Τα χάπια, τύπου αντισυλληπτικά ή προγεστερονούχα χορηγούνται συνήθως συνεχόμενα 6-12 μήνες. Τα ενέσιμα σταματούν την περίοδο και τον πόνο όμως προκαλούν έντονες εμμηνοπαυσιακές παρενέργειες όπως εφιδρώσεις, εκνευρισμό, πονοκεφάλους κ.λπ. Τα συμπτώματα, όπως στην περίοδο ή στην επαφή, μειώνονται στην διάρκεια της χορήγησης, όμως τείνουν να επιστρέφουν σε δύο έως τρεις μήνες μετά την διακοπή τους!

Η Λαπαροσκοπική Χειρουργική Επέμβαση

Η λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση είναι η μόνη που θεραπεύει σε βάθος την ενδομητρίωση! Με την λαπαροσκοπική χειρουργική, η οποία διεξάγεται με τη βοήθεια προηγμένων ειδικών οργάνων (τύπου laser και επεμβατικών υπερήχων) επιτυγχάνεται η ταχύτερη αποκατάσταση και με περιορισμένο μετεγχειρητικό πόνο!

Η απώλεια αίματος καθώς και η πιθανότητα δημιουργίας μετεγχειρητικών συμφύσεων είναι ελάχιστη, κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία για τις νέες γυναίκες που θέλουν να διαφυλάξουν τη μελλοντική τους γονιμότητα.

Συνολικά, το αισθητικό αποτέλεσμα είναι άριστο, και η ασθενής είναι σε θέση να ξαναρχίσει τις καθημερινές της δραστηριότητες -ακόμα και τη γυμναστική- μία με δύο εβδομάδες μετά τη λαπαροσκόπηση.

Να τονίσουμε, ότι η πρώτη επέμβαση είναι και η σημαντικότερη!

Επιβάλλεται να διεξάγεται με απόλυτη φροντίδα από εξειδικευμένους ιατρούς που γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης και σε εξειδικευμένες μονάδες υψηλού τεχνολογικού εξοπλισμού και κύρους, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η επιτυχία της επέμβασης και να εξαφανίζει την πιθανότητα επανάληψης της. Ως γνωστόν, οι επαναλαμβανόμενες επεμβάσεις φθείρουν τη γονιμότητα των ωοθηκών και επαυξάνουν τον χειρουργικό κίνδυνο.

Είναι πιθανή η επανεμφάνιση της ενδομητρίωσης μετά από επέμβαση;

Όταν μιλάμε για κύστη ενδομητρίωσης, οι πιθανότητες να επανέλθει εάν αφαιρεθεί πλήρως είναι μικρές, δηλαδή λιγότερο από 10%. Η παρακολούθηση της πρέπει να διενεργείται κάθε έξι μήνες, τουλάχιστον για τα πρώτα δυο χρόνια και κατόπιν ετησίως. Συνήθως η επανεμφάνιση της κύστης, εάν προκύψει, συμβαίνει εντός των πρώτων δυο ετών. Αν μια κύστη υποτροπιάσει, συνήθως η πρόοδος της είναι αργή.

Αν λοιπόν, ο πόνος που αισθάνεσαι παρεμβαίνει βασανιστικά στη ζωή σου, μην περιμένεις!

Απευθύνσου άμεσα στον εξειδικευμένο ιατρό!