Καμία δεν έχει όρεξη για διατροφικές διαταραχές: 2 ειδικοί εξηγούν πώς να τις αντιμετωπίσεις

Την τελευταία 15ετία ακούμε διαρκώς για ολοένα και περισσότερα κορίτσια που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές και κυρίως από ψυχογενή ανορεξία. Κορίτσια που έχουν «εγκλωβιστεί» στο πρότυπο της αδύνατης γυναίκας -το οποίο πλασάρεται από την pop culture - και στην οποία δείχνει ονειρικό το κάθε ρούχο που φορά.

Αυτά τα κορίτσια φτάνουν σε σημείο να τρώνε ακόμα κι ένα μήλο την ημέρα, να ζυγίζονται δεκάδες φορές καθημερινά ή να πίνουν μόνο νερό μέχρι να δουν την «ιδανική» σιλουέτα στον καθρέφτη τους. Και, τελικά, καταλήγουν… να νοσούν. Να κινδυνεύει η ζωή τους, να νομίζουν ότι ο περίγυρός τους – που προσπαθεί εναγωνίως να τις συνεφέρει- είναι ο μεγαλύτερος εχθρός. Ενώ εχθρός είναι στην πραγματικότητα ο ίδιος τους ο εαυτός.

Τα tips που θα σε βοηθήσουν να ενισχύσεις το ανοσοποιητικό σου σύστημα

Αρκεί να μάθεις ότι το 2021, και εν μέσω πανδημίας, στο Κέντρο Ημέρας ΑΝΑΣΑ απευθύνθηκαν 359 νέοι ωφελούμενοι - η κλινική ομάδα του Κέντρου παρείχε τις υπηρεσίες της σε 357 ασθενείς και πραγματοποιήθηκαν περίπου 4.936 ατομικές συνεδρίες με ανθρώπους που αντιμετώπιζαν ζητήματα διαταραχών πρόσληψης τροφής-, για να καταλάβεις ότι οι διατροφικές διαταραχές δεν είναι κάτι σπάνιο. Μπορεί να «χτυπήσουν» την πόρτα της κολλητής σου φίλης, της αδελφής σου, ακόμα και του ίδιου σου του εαυτού, αν δεν εκτιμήσεις σωστά κάποια πράγματα.

Για να έχεις, λοιπόν, κι εσύ πλήρη γνώση - και με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής- εμείς απευθυνθήκαμε στο Κέντρο Ημέρας ΑΝΑΣΑ και μιλήσαμε με την κ. Λίλα Παπαδοπούλου, Ψυχίατρο Msc-Ψυχοθεραπεύτρια και επιστημονικά υπεύθυνη ΚΗ ΑΝΑΣΑ, αλλά και τη διαιτολόγο-διατροφολόγο Msc, Ραφαέλα Μακρή, ώστε να σε βοηθήσουμε να καταλάβεις τη σημασία των διαταραχών πρόσληψης τροφής και δη της ψυχογενούς ανορεξίας. Το πώς μπορεί να ξεκινήσει, αλλά και πώς μπορεί να θεραπευτεί.

Λίλα Παπαδοπούλου, Ψυχίατρος MSc-Ψυχοθεραπεύτρια και Επιστημονικά Υπεύθυνη ΚΗ ΑΝΑΣΑ

Πόσα είδη διαταραχών πρόσληψης τροφής υπάρχουν και ποια είναι αυτά;

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι ψυχικές διαταραχές με κύριες την ψυχογενή ανορεξία, την ψυχογενή βουλιμία και την επεισοδιακή υπερφαγία. Σε γενικές γραμμές, οι διαταραχές αυτές θεωρούμε ότι αποτελούν ένα φάσμα και πολύ συχνά παρατηρείται η μετάβαση από τη μια διαταραχή στην άλλη, κατά τη διάρκεια της κλινικής πορείας ενός ασθενούς.

Πώς θα μπορέσει ένα κορίτσι να καταλάβει ότι έχει ψυχογενή ανορεξία προκειμένου να ζητήσει βοήθεια; Συνήθως ζητούν βοήθεια απευθείας οι πάσχουσες ή απευθύνονται σε εσάς πρώτα άτομα του στενού τους περιβάλλοντος;

Για να τεθεί η διάγνωση της ψυχογενούς ανορεξίας θα πρέπει ο ενήλικας ασθενής να εκτιμηθεί από έναν ψυχίατρο και αντιστοίχως το παιδί από έναν παιδοψυχίατρο. Όσον αφορά στην ανορεξία, αυτό που κινητοποιεί συνήθως τον ασθενή ή την οικογένεια, είναι η μεγάλη απώλεια βάρους και η συνεχής ενασχόληση με το φαγητό, το ζύγισμα και την εικόνα του σώματος. Στον ψυχίατρο απευθύνονται τόσο οι ασθενείς, όσο και οι γονείς, προκειμένου να γίνει μια συμβουλευτική συνάντηση.

Τι ρόλο παίζει το στενό οικογενειακό περιβάλλον στην αντιμετώπιση μιας διαταραχής πρόσληψης τροφής;

Το υποστηρικτικό περιβάλλον και η αίσθηση συνεργασίας με την οικογένεια παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των διαταραχών πρόσληψης τροφής. Όσο οι γονείς καταφέρνουν να διαχειριστούν το άγχος και την ενοχή που απορρέει από τη διάγνωση του παιδιού τους με μια διαταραχή πρόσληψη τροφής, τόσο καλυτέρα θα συμβάλουν στην ανάρρωση του παιδιού τους. Σε πολλές περιπτώσεις, συστήνουμε και οι ίδιοι οι γονείς να αναζητήσουν ψυχοθεραπευτική υποστήριξη για να επεξεργαστούν τον δικό τους ρόλο σε αυτήν τη διαταραχή. Να τονίσουμε όμως ότι οι διαταραχές αυτές είναι πολυπαραγοντικές στην αιτιοπαθογένειά τους και επομένως η οικογένεια αποτελεί μόνο έναν πυλώνα, καθοριστικής όμως σημασίας. Εξίσου σημαντικοί παράγοντες είναι οι βιολογικοί, οι γενετικοί, οι κοινωνιολογικοί και οι περιβαλλοντολογικοί.

Υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στις διαταραχές πρόσληψης τροφής και την κατάθλιψη;

Υπάρχει αρκετά συχνά συννοσηρότητα των διαταραχών πρόσληψης τροφής και άλλων ψυχικών διαταραχών. Οι συναισθηματικές διαταραχές, αλλά και οι αγχώδεις διαταραχές, είναι από τις συχνότερες που παρατηρούνται να συνυπάρχουν με τις διαταραχές πρόσληψης τροφής.

Ποιες είναι οι θεραπείες για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής;

Η θεραπεία για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής απαιτεί μια ομάδα ειδικών που να συνεργάζονται για την ολοκληρωμένη φροντίδα του πάσχοντος, σωματική και ψυχική. Στο ΚΗ ΑΝΑΣΑ είμαστε μια πολυκλαδική ομάδα που αποτελούμαστε από Ψυχιάτρους – Παιδοψυχίατρο, Παθολόγο, Ψυχολόγους και διατροφολόγο. Η κύρια θεραπεία είναι η ψυχοθεραπεία, σε συνδυασμό με την ενίοτε χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Εξίσου πολύ σημαντική είναι η παθολογική παρακολούθηση των προβλημάτων υγείας που προκύπτουν από τη διαταραχή πρόσληψης τροφής και σε βοηθητικό ρόλο έρχεται και η διατροφολογική παρακολούθηση να συνεισφέρει στην ολιστική προσέγγιση της φροντίδας του ασθενούς.

Πόσος χρόνος απαιτείται συνήθως για να ξεπεραστεί η διαταραχή και πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος υποτροπής;

Δυστυχώς πρόκειται για χρόνιες διαταραχές με αρκετά συχνές υποτροπές, όμως ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ασθενών, με έγκαιρη παρέμβαση, θα ξεπεράσουν τη διαταραχή πρόσληψης τροφής. Όσο πιο νωρίς απευθυνθεί κάποιος και ζητήσει βοήθεια, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση της πορείας της νόσου. Ο χρόνος που απαιτείται για την ίαση ή την ύφεση των συμπτωμάτων είναι ένα εξατομικευμένο θέμα του κάθε ασθενούς και δεν μπορεί να μετρηθεί. Στο ΚΗ ΑΝΑΣΑ η θεραπεία διαρκεί γύρω στο 1 έτος, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 2 έτη.

Ραφαέλα Μακρή, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος MSc ΚΗ ΑΝΑΣΑ

Ποια είναι η συμβολή του διατροφολόγου στη θεραπεία ενός ανθρώπου με διαταραχή πρόσληψης τροφής;

Ο διατροφολόγος στη θεραπεία ενός ασθενούς με διαταραχή πρόσληψης τροφής έχει έναν υποστηρικτικό και βοηθητικό ρόλο. Είναι απαραίτητο ο επαγγελματίας διατροφολόγος να είναι ενημερωμένος στην διαχείριση περιστατικών με διαταραχές πρόσληψης τροφής, σε συνεργασία με ολόκληρη την ομάδα (παθολόγο, ψυχίατρο, παιδοψυχίατρο και ψυχολόγο) στο πλαίσιο μιας πολυκλαδικής ομάδας, έτσι ώστε να μπορεί αυτό το άτομο να έχει καλή πρόοδο. Πολλά συμπτώματα των ατόμων με διαταραχές πρόσληψης τροφής (ΔΠΤ) μπορούν να βελτιωθούν με τη διατροφική αποκατάσταση και την καλή θρέψη του ατόμου, ενώ αντίθετα ο υποσιτισμός επιβαρύνει τα ψυχολογικά συμπτώματα των ασθενών.

Ο διατροφολόγος στοχεύει στην αποκατάσταση του βάρους σε υγιή επίπεδα, τη μείωση συμπεριφορών που σχετίζονται με την απώλεια βάρους, τη διατροφική επανεκπαίδευση και τη διόρθωση διαστρεβλωμένων πεποιθήσεων σχετικά με την πρόσληψη βάρους, όπως η θερμιδομέτρηση και η ύπαρξη απαγορευμένων τροφών, ο αποκλεισμός τροφών ή ολόκληρων ομάδων τροφίμων (υδατάνθρακες/λιπαρά).

Από τη στιγμή, δηλαδή, που αναλαμβάνετε κάποιον, δημιουργείτε μια εξειδικευμένη διατροφή;

Όσον αφορά στο διατροφικό πλάνο, κατά την πρώτη φάση της θεραπείας, δεν είναι απαραίτητο το άτομο να ακολουθεί συγκεκριμένη διατροφή με τη μορφή συγκεκριμένου διαιτολογίου. Αναμφισβήτητα, μέσω ενός δομημένου διατροφικού πλάνου, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι το άτομο λαμβάνει τις απαραίτητες ποσότητες θρεπτικών συστατικών και να αποκαταστήσουμε διατροφικές ελλείψεις, από τον υποσιτισμό.

Όμως, ένας από τους στόχους της διατροφικής εκπαίδευσης, κατά τη διάρκεια της θεραπείας, εκτός από την επαρκή κατανάλωση τροφής και πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, είναι να εστιάζουμε στην αποκατάσταση των διαστρεβλωμένων απόψεων σχετικά με τα θρεπτικά συστατικά και το φαγητό και την κατάρριψη των λανθασμένων πεποιθήσεων για τις «απαγορευμένες» τροφές, τη μέτρηση θερμίδων ή την εμμονή στη ζύγιση. Στη συνέχεια, εστιάζουμε σε μια επανεκπαίδευση του ατόμου, όσον αφορά στη σύνθεση τροφίμων, τις ομάδες τροφίμων και τους σωστούς συνδυασμούς.

Μέσα σε πόσο χρονικό διάστημα πρέπει να έχει αποτέλεσμα η εκάστοτε διατροφή και τι περιλαμβάνει αυτή η διατροφή συνήθως;

Η διατροφική συμβουλευτική ακολουθεί τον ρυθμό και την πορεία της συνολικής θεραπείας. Κάθε περιστατικό είναι μοναδικό. Η παραπομπή στον διατροφολόγο δεν είναι απλή υπόθεση, αναδύει αμφιθυμία, γιατί φέρνει τον ασθενή πιο κοντά στο σύμπτωμα. Η διαδικασία αυτή γίνεται αργά και σταθερά και πάντοτε προχωράμε με τον ρυθμό του ασθενούς.

Όσον αφορά το διατροφικό πλάνο, κατά την πρώτη φάση της θεραπείας τίθενται στόχοι, όπως η καθημερινή κατανάλωση πρωινού, η κατανάλωση συχνών γευμάτων μέσα στην ημέρα και οι σωστοί συνδυασμοί γευμάτων.

Ο άνθρωπος με τη διαταραχή παρακολουθείται πάντα παράλληλα από διατροφολόγο και ψυχοθεραπευτή ή αυτό εξαρτάται από την περίπτωση;

Η θεραπεία των διαταραχών πρόσληψης τροφής απαιτεί χρόνο, στηρίζεται κατά βάση στην ψυχοθεραπεία και έχει πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα για τη μεγάλη πλειοψηφία όσων την ολοκληρώνουν. Η διατροφική αποκατάσταση και η παρακολούθηση από τον διατροφολόγο είναι υποστηρικτική για τη θεραπεία ενός ατόμου με ΔΠΤ, όπου ανάλογα την περίπτωση, συστήνεται από την αρχή ή καθώς προχωράει η ψυχοθεραπεία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

5 εύκολοι και νόστιμοι τρόποι να τρως περισσότερα λαχανικά

Βρήκαμε πώς θα φτιάξεις το πιο υγιεινό και νόστιμο club sandwich