Παχυσαρκία... αντιμετωπίστε τη!

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα σύγχρονο ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα. Το πρόβλημα δεν προσεγγίζεται μόνο απο αισθητική άποψη, αλλά η επιπλέον αύξηση του βάρους κατα 20% άνω του συνιστώμενου ενέχει κινδύνους για την υγεία. Οι σοβαρότερες επιπτώσεις της παχυσαρκίας ειναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η στεφανιαία νόσος, η αρτηριακή υπέρταση και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Παρατηρείται συχνά δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας είτε λόγω υπέρτασης, είτε λόγω υπερογκαιμίας. Σοβαρά είναι επίσης τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παχύσαρκοι από το αναπνευστικό σύστημα, όπως η αποφρακτική άπνοια και τον υποαερισμό κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Συχνά παρατηρείται στους παχύσαρκους αυξημένη έκκριση ινσουλίνης και η ανθεκτικότητα σε αυτήν όπου συμβάλλει στην ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη. Οι παχύσαρκοι έχουν αυξημένο κίνδυνο χολολιθίασης, οστεοαθρίτιδας, κήλης, θρομβοεμβολικών επεισοδίων και αρκετών κακοηθειών όπως του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, του μαστού και του ενδομητρίου. Η παχυσαρκία έχει και σοβαρές ψυχοκοινωνικές συνέπειες, καθώς επηρεάζεται αρνητικά η αυτοεκτίμηση του ατόμου, αυξάνει το αίσθημα της κατάθλιψης και τέλος υπάρχει περιορισμός των ψυχαγωγικών και εργασιακών δραστηριοτήτων του ατόμου αλλά και η κοινωνική απομόνωση. Η σωματική δραστηριότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την πρόληψη της παχυσαρκίας και για τη θεραπευτική αντιμετώπιση αυτής και των επιπτώσεων της.

Βέβαια για να είναι αποτελεσματική η άσκηση θα πρέπει να γίνεται σε τακτική βάση και τα προγράμματα άσκησης να ειναι κατάλληλα διαμορφωμένα ώστε να είναι ωφέλιμα και φυσικά ακίνδυνα. Η άσκηση πρέπει να έχει συγκεκριμένη ένταση, συχνότητα και διάρκεια ώστε η απώλεια βάρους να ειναι 100-2000 kcal εβδομαδιαίως. Η συχνότητα συνιστάται να είναι καθημερινή ή το λιγότερο 3 φορές την εβδομάδα και η διάρκεια κάθε συνεδρίας 30-60 λεπτά διαλειμματικής άσκησης. Οι ασκήσεις συνιστάται να έχουν κυρίως αεροβικό χαρακτήρα όπως είναι το βάδισμα, ο χορός, το ελαφρύ τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση. Τέλος, η ένταση και η διάρκεια των ασκήσεων πρέπει να αυξάνεται σταδιακά, βάσει της δοκιμασίας κόπωσης ή του εργοσπιρομετρικού ελέγχου που προηγείται σε τακτά διαστήματα.

Οι αιτιολογικοί παράγοντες που εμπλέκονται στην εμφάνιση παχυσαρκίας κατατάσσονται στις ακόλουθες κατηγορίες:
1.Γενετικοί
2.Οικογενειακοί
3.ψυχοσωματικοί
4.Ενδοκρινικοί
5.Μεταβολικοί

Η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι αιτιολογική όταν εντοπίζεται η αιτία, διαιτητική σε συνδυασμό με σωματική δραστηριότητα, φαρμακευτική σε λίγες περιπτώσεις και χειρουργική σε αυστηρά επιλεγμένες περιπτώσεις.

α) Στην αιτιολογική θεραπεία ανήκει και η αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών που παρατηρούνται στους παχύσαρκους όπως η ψυχονεύρωση και η κατάθλιψη. Οι παχύσαρκοι έχουν συνήθως μικρά η μεγάλα ψυχολογικά προβλήματα που εκδηλώνονται με συγκεκριμένη συμπεριφορά. Η τροποποίηση της συμπεριφοράς αυτής και η ψυχοθεραπεία αποτελούν βασική προϋπόθεση της επιτυχίας της δίαιτας. Το διαιτολόγιο που εφαρμόζεται στην παχυσαρκία είναι υποθερμιδικό και ο περιορισμός των θερμίδων είναι ανάλογος του βαθμού και του ρυθμού απώλειας του σωματικού βάρους που πρέπει να κυμαίνεται από μισό έως ένα κιλό την εβδομάδα. Ταχύτερη απώλεια βάρους οδηγεί σε μεταβολικές και λειτουργικές διαταραχές που εκδηλώνονται με καταβολή δυνάμεων και αδιαθεσία, συμπτώματα που εμποδίζουν την παράταση της δίαιτας. Οι μειωμένες ενεργειακές ανάγκες ενός παχύσαρκου, καλύπτονται κατά προτίμηση απο υδατάνθρακες και πρωτεΐνες και από λιπίδια που λόγω σύνθεσης ή παρασκευής της τροφής δεν μπορούν να αποφευχθούν. Ειδικές δίαιτες όπως υπερ-πρωτεϊνικές, οι φρουτοδίαιτες ή οι μονότονες δίαιτες από δύο-τρεις τροφές πρέπει να αποφεύγονται γιατί είναι διατροφικά ανεπαρκείς και οδηγούν σε κακή θρέψη, ενώ είναι ακατάλληλες για μακρόχρονη χρήση. Η διακοπή των διαιτών αυτών οδηγεί σε ταχεία επανάκτηση του βάρους και απογοήτευση. Τα ειδικά διαιτητικά σκευάσματα του εμπορίου για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και φτωχά σε λιπίδια. Δεν συνιστώνται για μονοθεραπεία αλλά για αντικατάσταση ενός η δύο γευμάτων.

β) Η φαρμακευτική αγωγή χρησιμοποιείται σήμερα σε ορισμένες περιπτώσεις παχυσαρκίας πάντοτε σε συνδυασμό με τη δίαιτα και την άσκηση και περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες φαρμακευτικών ουσιών:
1.Τα ανορεξιογόνα τύπου αμφεταμίνης που μειώνουν την όρεξη με δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η χρήση τους περιορίζεται στην πρώτη εβδομάδα της διαιτητικής αγωγής λόγω αρκετών παρενεργειών.
2.Τα διογκωτικά τύπου μεθυλοκυτταρίνης που προκαλούν αίσθημα πληρότητας χωρίς να μειώνουν την όρεξη και με ασαφή αποτελέσματα.
3.Φαρμακευτικές ουσίες που εμποδίζουν την απορρόφηση υδατανθράκων στο έντερο, όπως η ακαρβόζη ή την απορρόφηση λιπιδίων, όπως οι αναστολείς της παγκρεατικής λιπάσης.
4.Φαρμακευτικές ουσίες που τροποποιούν τις διατροφικές συνήθειες όπως η δεξφενφλουραμίνη.
5.Φαρμακευτικές ουσίες όπως η θυροξίνη, η γοναδοτροπίνη, τα διουρητικά και τα καθαρτικά των οποίων η χρήση εγκαταλείπεται.

γ) Aν οι προληπτικές μέθοδοι και οι συντηρητικές θεραπείες δεν αποδώσουν και το βάρος του ατόμου διπλασιαστεί σε σχέση με το φυσιολογικό- ή ακόμη περισσότερο, τότε ελιναι αναγκαίο για την βελτίωση της υγείας του την οποία το σωματικό βάρος επιβαρύνει σημαντικά, να προχωρήσουμε σε χειρουργική θεραπεία.

1. Τη γαστροπλαστική που περιορίζει τη χωρητικότητα του στομάχου και προκαλεί εύκολο κορεσμό
2.Τη γαστρική παράκαμψη που αποκλείει το στόμαχο και η τροφή διοχετεύεται κατευθείαν στο έντερο με αποτέλεσμα εύκολο κορεσμό.
3.Την τοποθέτηση ειδικού πλαστικού μπαλονιού στο στόμαχο που προκαλεί αίσθημα πληρότητας και κορεσμό.
4.Τη γναθόδεση με την οποία χορηγείται υδαρής η ρευστή τροφή
5.Την εντερική παράκαμψη που μειώνει το μήκος του λειτουργούντος λεπτού εντέρου και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών.
Συμπερασματικά η χειρουργική θεραπεία της παχυσαρκίας έχει καλά αποτελέσματα αλλά εμφανίζει σοβαρές επιπλοκές που αυξάνουν τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα.

Πάντα θα πρέπει να απευθυνόμαστε σε γιατρό, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την παχυσαρκία από τη στιγμή που θα εγκατασταθεί σαν νόσος και να μην προβαίνουμε σε αυθαίρετες δράσεις μόνοι μας, πέραν των προληπτικών.