Μύθοι και Αλήθειες για την Εξωσωματική Γονιμοποίηση

Όπως μας αναλύει ο γυναικολόγος κος Βασίλειος Αθανασίου, όταν ο πελαργός δεν έρχεται φυσιολογικά και το ζευγάρι οδηγείται στην εξωσωματική γονιμοποίηση, ένας νέος κόσμος τεχνολογίας εισβάλλει ξαφνικά στη ζωή του. Αναπόφευκτα επηρεάζεται η σεξουαλική, οικογενειακή και κοινωνική του ζωή και αρχίζουν φοβίες και αμφιβολίες που συχνά συνοδεύονται από διάφορους μύθους.

Πολλές γυναίκες, για παράδειγμα, φοβούνται ότι η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι επώδυνη. Η αλήθεια είναι ότι η διαδικασία δεν είναι επώδυνη, αλλά δημιουργεί μία φορτισμένη συναισθηματικά κατάσταση. Τέτοιοι μύθοι, όμως, μπορεί να αποπροσανατολίσουν ένα ζευγάρι και να το εμποδίσουν από την αναζήτηση της σωστής λύσης ή να το οδηγήσουν σε συνεχείς αναβολές που μπορεί να δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα στο μέλλον. Ας αναλύσουμε μέσα από την ματιά του κυρίου Βασίλη Αθανασίου, Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών ( www.ivfathenscenter.gr), τους πιο συχνούς μύθους και ας δούμε τις αλήθειες που θα οδηγήσουν τα ζευγάρια με ασφάλεια και υπευθυνότητα στη γέννηση του παιδιού τους.

Η πρώτη προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν είναι ποτέ επιτυχής;
Μύθος. Ίσως ένας από τους μεγαλύτερους μύθους της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Πολλές γυναίκες έχουν γίνει μητέρες με την πρώτη προσπάθεια. Το Κέντρο μας, για παράδειγμα, περήφανο για τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας εξωσωματικής γονιμοποίησης του, έχει να επιδείξει εκατοντάδες περιστατικά επιτυχημένων προσπαθειών από τον πρώτο κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε γυναίκες κάτω των 35 ετών τα ποσοστά επιτυχίας μας ξεπερνούν το 70% ενώ πλέον του 55% από αυτές γίνονται μητέρες με την πρώτη προσπάθεια.

Τα παιδιά που έχουν γεννηθεί με τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης παρουσιάζουν προβλήματα υγείας;
Μύθος. Πληθώρα μελετών αποδεικνύουν φυσιολογική ανάπτυξη των παιδιών που έχουν γεννηθεί ως αποτέλεσμα των διάφορων τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Άλλωστε, ας μη ξεχνάμε ότι η Louise Brown, το πρώτο παιδί που γεννήθηκε από εξωσωματική στον κόσμο, είναι σήμερα 35 ετών και έχει ήδη γίνει μητέρα.

Υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των φαρμάκων γονιμότητας και του καρκίνου;
Μύθος . Η συσχέτιση των φαρμάκων της εξωσωματικής με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου αποτελεί τη μεγαλύτερη ανησυχία των γυναικών που ακολουθούν οποιοδήποτε πρόγραμμα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Όμως πληθώρα βιβλιογραφικών αναφορών που συγκεντρώθηκαν από αξιόπιστες επιστημονικές μελέτες και δημοσιεύθηκαν σε έγκυρα ιατρικά περιοδικά παγκοσμίως είναι καθησυχαστικές και δεν επιβεβαιώνουν αυτή την ανησυχία.

Το σώμα μου θα επηρεασθεί από τη λήψη των ορμονών;
Μύθος. Στην πλειονότητα των γυναικών που λαμβάνουν φαρμακευτική διέγερση για προσπάθεια IVF η λήψη των ορμονών δεν προκαλεί κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Σε μικρό ποσοστό παρουσιάζονται ελαφριά οιδήματα ή μικρή κατακράτηση, συμπτώματα όμως που είναι εύκολα ανεκτά και χωρίς ιδιαίτερη ιατρική αξιολόγηση.

Όσα περισσότερα έμβρυα μεταφερθούν κατά την εμβρυομεταφορά τόσο περισσότερες πιθανότητες έχω να μείνω έγκυος;
Μύθος. Ευτυχώς ο νόμος για την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή ορίζει ο μέγιστος αριθμός εμβρύων κατά την εμβρυομεταφορά να μην ξεπερνά τα 3 ή 4 ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας. Σε αυτό συμφωνούμε απόλυτα, καθώς πιστεύουμε ότι 2 με 3 καλά μορφολογικά έμβρυα είναι υπεραρκετά για επίτευξη κύησης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η σωστή αξιολόγηση και επιλογή των εμβρύων. Στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών η εγκατάσταση συστήματος συνεχούς παρακολούθησης των εμβρύων (time lapse) μας δίνει τη δυνατότητα συσχέτισης των μορφολογικών κριτηρίων με τους χρόνους των κυτταρικών διαιρέσεων για κάθε έμβρυο ξεχωριστά. Έτσι, γίνεται πληρέστερη αξιολόγηση και υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του αριθμού των εμβρύων που μεταφέρονται, ενώ υπάρχει αύξηση των ποσοστών κύησης κατά 20%.

Ένας αζωοσπερμικός άνδρας δεν μπορεί να αποκτήσει παιδιά;
Μύθος. Αν και η απαρχή για εξωσωματική γονιμοποίηση έγινε για γυναίκες με αποφραγμένες σάλπιγγες ραγδαία βρήκε εφαρμογή και στους άνδρες. Άλλωστε, είναι ευρέως γνωστό ότι η αιτία της υπογονιμότητας μπορεί να οφείλεται στον άνδρα, τη γυναίκα ή να είναι συνδυασμός. Άνδρες που εμφανίζουν ελάχιστα σπερματοζωάρια κατά την εκσπερμάτιση μπορούν με τη Μικρογονιμοποίηση (ICSI) πολύ εύκολα να γίνουν γονείς. Αλλά ακόμη και σε αυτούς όπου δεν ανιχνεύονται σπερματοζωάρια αρχικά, με την βιοψία ή την παρακέντηση των όρχεων από ειδικό ουρολόγο (τεχνικές TESE, MESA ή PESA) η ανίχνευση και απομόνωση στο εργαστήριο έστω και ελάχιστων σπερματοζωαρίων είναι αρκετή για να τους δώσει τη χαρά της πατρότητας.

Υπάρχει μία μόνο μέθοδος γονιμοποίησης;
Μύθος. Ανάλογα με το ιστορικό του κάθε ζευγαριού επιλέγουμε εκείνη την τεχνική που πιστεύουμε ότι θα μας δώσει καλύτερα αποτελέσματα και κύηση. Για παράδειγμα μερικές φορές εφαρμόζουμε κλασικές μεθόδους γονιμοποίησης όπως κλασσική IVF & Μικρογονιμοποίηση (ICSI). Σε άλλες περιπτώσεις εφαρμόζουμε βελτιωμένες πιο πρόσφατες τεχνικές μικρογονιμοποίησης όπως PICSI ή IMSI. Και βέβαια επιπρόσθετες τεχνικές όπως Υποβοηθούμενη Εκκόλαψη (Assisted Hatching, AH) και το Σύστημα Μικροσκοπικής Παρακολούθησης των εμβρύων αποτελούν για εμάς σπουδαία όπλα στη φαρέτρα κατά της υπογονιμότητας.

Τα ποσοστά επιτυχίας σε γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερες των 40 ετών είναι πολύ χαμηλά;
Μύθος. Η αλήθεια είναι πως η γονιμοποιητική ικανότητα κυρίως των γυναικών μειώνεται καθώς μεγαλώνουν, και έτσι τα γενικά ποσοστά επιτυχίας είναι μικρότερα από αυτά νεότερων γυναικών (< 35 έτη). Όμως για να υπάρχουν καλύτερα αποτελέσματα πρέπει η φαρμακευτική αγωγή να είναι εξατομικευμένη και να χρησιμοποιούνται κατάλληλα φαρμακευτικά πρωτόκολλα. Επίσης, σε περίπτωση που η ανταπόκριση των ωοθηκών δεν κρίνεται ικανοποιητική πρέπει να τολμούμε την ακύρωση της προσπάθειας, όπως και την ακύρωση της εμβρυομεταφοράς όταν η μορφολογική εικόνα των εμβρύων δεν είναι η κατάλληλη. Όταν υπάρχουν αυτές οι δεσμεύσεις τότε τα ποσοστά επιτυχίας είναι σημαντικά υψηλότερα. Στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών, για παράδειγμα, η επίτευξη κύησης σε γυναίκες ηλικίας 39-44 ετών είναι 20%, όταν το αντίστοιχο διεθνές ποσοστό αγγίζει μόλις το 11%.

Δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί διατήρηση των ωαρίων για το μέλλον;
Μύθος. Η ραγδαία εξέλιξη στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, επιτρέπει πλέον όχι μόνο την συντήρηση του σπέρματος και των εμβρύων αλλά ακόμη και των αγονιμοποίητων ωαρίων. Άλλωστε το Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών, έφερε στη Ελλάδα τα πρώτα παιδιά εφαρμόζοντας την υαλοποίηση βλαστοκύστεων. Επιπλέον, έχουμε επιστημονικά ανακοινώσει σε Ελληνικό Συνέδριο τη γέννηση υγιούς παιδιού μετά από απόψυξη και γονιμοποίηση κρυοσυντηρημένων ωαρίων.

Αν μείνω έγκυος με εξωσωματική δεν μπορώ να γεννήσω φυσιολογικά;
Μύθος. Αν κατά τη διάρκεια της κύησης όλα είναι φυσιολογικά και δεν συντρέχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα (π.χ. ισχιακή προβολή, πολύδυμη κύηση, επιπωματικός πλακούντας κ.α.) η γυναίκα μπορεί άφοβα να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό ανεξάρτητα από τον τρόπο και την τεχνική της σύλληψης.

Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών
www.ivfathenscenter.gr