Τι είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;

Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στην βάση του λαιμού, μπροστά από την τραχεία και έχει σχήμα πεταλούδας. Οι ορμόνες που παράγει (βασικά η θυροξίνη Τ4 και η τριιωδοθυρονίνη Τ3) παίζουν βασικό ρόλο στην ρύθμιση της λειτουργίας των κυττάρων του σώματος. Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto ή χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα είναι μια αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς αδένα. Αυτό σημαίνει ότι, το ανοσοποιητικό μας σύστημα που φυσιολογικά μας προστατεύει από μικρόβια και ιούς, στην περίπτωση αυτή αρχίζει να παράγει αντισώματα που επιτίθενται στον θυρεοειδή αδένα. Ο «τραυματισμένος» θυρεοειδής δυσκολεύεται στην προσπάθεια του να παράγει τις ορμόνες του και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπολειτουργία του, δηλαδή σε υποθυρεοειδισμό. Υποθυρεοειδισμός συμβαίνει όταν ο θυρεοειδής αδένας δεν μπορεί να παράγει αρκετές ορμόνες ώστε να καλύψει τις ανάγκες του σώματος.

Τι μπορεί να την προκαλέσει;
Η θυρεοειδίτιδα είναι η πιο συχνή αιτία υποθυροειδισμού στις ανεπτυγμένες χώρες. Τα αίτια της δεν είναι γνωστά, αλλά φαίνεται να παίζουν ρόλο τα γονίδια, τα οιστρογόνα (συχνά μπορεί να εμφανιστεί μετά την εγκυμοσύνη), η έκθεση σε παράγοντες περιβαλλοντικούς και κάποια φάρμακα με αυξημένη περιεκτικότητα σε ιώδιο. Υπολογίζεται ότι περίπου 5% του πληθυσμού έχει θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Η συχνότητα είναι ιδιαίτερα αυξημένη στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, σχεδόν στο επταπλάσιο.

Μπορεί να συμβεί στον καθένα, αλλά είναι πιο συχνή:
• σε άτομα που έχουν κάποια αυτοάνοση πάθηση (όπως σακχαρώδης διαβήτης τύπου1, λεύκη, αρθρίτιδα, αυτοάνοση κολίτιδα),
• σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό αυτοάνοσων παθήσεων του θυρεοειδούς,
• σε άτομα που έχουν εκτεθεί σε ακτινοβολία ή ραδιενέργεια αλλά και
• σε μεγαλύτερες ηλικίες, ιδιαίτερα σε γυναίκες μετά τα 40 (έως και 15 % των γυναικών μπορεί να έχουν αυξημένα αντισώματα).
• Τον πρώτο χρόνο μετά από μια εγκυμοσύνη.

Ενώ δεν είναι συχνή στα παιδιά.

Μπορεί η θυρεοειδίτιδα Hashimoto να προκαλέσει συμπτώματα;
Τα αντισώματα που προκαλούν την θυρεοειδίτιδα Hashimoto μπορεί επηρεάσουν την σωστή λειτουργία του αδένα και να μειώσουν την παραγωγή ορμονών. Η διαδικασία αυτή είναι συνήθως πολύ αργή και μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό σιγά- σιγά, πολλές φορές μετά από χρόνια. Τα αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα δεν προκαλούν συμπτώματα, αλλά σχετίζονται με:

• Διόγκωση του μεγέθους του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη),
• Υπογονιμότητα ή συχνές αποβολές,
• Τριχόπτωση,
• Αλλαγή στην ποιότητα του δέρματος.

Κάποια άτομα αναφέρουν συμπτώματα έντονου stress, κόπωσης, αλλαγής στη διάθεση, διαταραχή στον ύπνο, πόνο στις αρθρώσει, ήπιο πόνο στον θυρεοειδή,ταχυκαρδία όταν ξεκινά η διαταραχή και τα αντισώματα εναντίον του θυρεοειδούς αυξάνονται. Σταδιακά η θυρεοειδίτιδα Hashimoto μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό και συμπτώματα όπως κόπωση, μικρή αύξηση στο βάρος ή δυσκολία στην απώλεια βάρους, δυσκοιλιότητα, δυσανεξία στο κρύο, διαταραχή στη μνήμη και την συγκέντρωση, πόνο στους μυς και τις αρθρώσεις, κράμπες, διαταραχή στην περίοδο και την γονιμότητα.

Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται με εξετάσεις αίματος. Εκτός από τις ορμόνες του θυρεοειδούς, θα πρέπει να γίνει έλεγχος για αντισώματα εναντίον του θυρεοειδούς, τα οποία θα πρέπει να είναι σημαντικά αυξημένα (αρκετά πάνω από το φυσιολογικό). Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto χαρακτηρίζεται από την μεγάλη αύξηση των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (antiTPO). Ο υπέρηχος θυρεοειδούς δεν είναι απαραίτητος για να γίνει η διάγνωση, αλλά τυπικά δείχνει έντονη ανομοιογένεια και περιοχές με χαμηλή ηχογένεια.

Υπάρχει θεραπεία για την θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
Η παρουσία και μόνο αυξημένων αντισωμάτων στο αίμα, με φυσιολογικές τιμές ορμονών, δεν χρειάζεται θεραπεία υποκατάστασης με ορμόνη θυρεοειδούς. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται παρακολούθηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς σε τακτά διαστήματα, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο καθώς υποθυρεοειδισμός μπορεί να αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου..

Εξαίρεση αποτελούν οι γυναίκες σε ηλικία αναπαραγωγής που εμφανίζουν τιμές θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH 2.5 IU/ ml και οι γυναίκες σε εγκυμοσύνη. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να χρειαστεί η έναρξη θεραπείας με θυροξίνη ακόμα και αν οι τιμές των ορμονών είναι φαινομενικά φυσιολογικές.

Ο ιατρός σας μπορεί αν σας συστήσει κάποια συμπληρώματα διατροφής, όπως το σελήνιο. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόσληψη μικρής δόσης σεληνίου καθημερινά (200 mcg την ημέρα) μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των αντισωμάτων, βελτίωση των επιπέδων των ορμονών του θυρεοειδούς και πιθανόν, καθυστέρηση στην εξέλιξη της θυρεοειδίτιδας. 

Αν έχετε υποθυρεοειδισμό λόγω της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, θα πρέπει να πάρετε θεραπεία υποκατάστασης με ορμόνη θυρεοειδούς (θυροξίνη ή Τ4) γιατί, χωρίς θεραπεία, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην υγεία όπως: 



Η συνθετική θυροξίνη είναι ίδια με αυτή που παράγει ο θυρεοειδής. Παίρνοντας ένα χάπι κάθε πρωί μπορούμε να αποκαταστήσουμε τα φυσιολογικά επίπεδα ορμονών στο αίμα. Η θεραπεία αυτή συνήθως χρειάζεται για το υπόλοιπο της ζωής αλλά μπορεί η δοσολογία να αλλάξει κατά διαστήματα, ιδιαίτερα σε περίοδο εγκυμοσύνης. Δεν θα πρέπει να σταματήσετε το χάπι ή να αλλάξετε τη δόση ή τον τύπο του χαπιού αν δεν σας το συστήσει ο ιατρός σας.

Τι ερωτήσεις να κάνετε στον ιατρό σας;
Αν έχετε ιστορικό αυξημένων αντισωμάτων εναντίον του θυρεοειδούς ή οικογενειακό ιστορικό, ρωτήστε τον ιατρό σας πως τα αυξημένα αντισώματα μπορούν να επηρεάσουν την υγεία σας, αν έχετε υποθυρεοειδισμό, αν χρειάζεται να ξεκινήσετε κάποια θεραπεία, πόσο συχνά θα πρέπει να ελέγχετε την λειτουργία του θυρεοειδούς σας και τι θα πρέπει να κάνετε αν επιθυμείτε εγκυμοσύνη.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την:

Μεντζελοπούλου Παρασκευή – Ενδοκρινολόγος Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, τηλ: 210 7488801, 6932402484 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.endodiabetes.gr