5 τρόποι για να μάθεις να λες «όχι» στους άλλους!

Έχεις μόλις παραδώσει το μεγάλο project στη δουλειά για το οποίο ξενύχτησες τις τελευταίες δύο εβδομάδες και ανυπομονείς να γυρίσεις στο σπίτι, να βάλεις ένα ποτήρι κρασί και να καθίσεις στον καναπέ να δεις ταινία, αγκαλιά με ένα μισόκιλο παγωτό. Όταν όμως το τηλέφωνο χτυπάει και είναι η κολλητή σου που σε παρακαλεί να πας μαζί της στο reunion της σχολής, ξεχνάς αυτόματα το μικρό δώρο που ήθελες να κάνεις στον εαυτό σου και της απαντάς χωρίς δεύτερη σκέψη: «Ναι, αμέ, θα είμαι έτοιμη σε μία ώρα». Την επόμενη μέρα ξυπνάς (πάλι) κουρασμένη και θυμωμένη με τον εαυτό σου που δεν μπόρεσες να πεις αυτή τη μία λεξούλα που θα είχε κάνει όλη τη διαφορά, το «όχι».

Κι αν δυσκολεύεσαι να πεις «όχι» σ' αυτούς που αγαπάς, το πιθανότερο είναι να συνηθίζεις να λες «ναι» σχεδόν σε κάθε περίπτωση. Αν τα πράγματα μένουν στα απλά («εντάξει, θα ποτίσω τα φυτά της αντιπαθητικής γειτόνισσας δυο φορές, όσο θα λείπει διακοπές, δεν έγινε και τίποτα», «αφού όλοι προτιμούν το κόκκινο κρασί απόψε, θα πιω άλλη μέρα το αγαπημένο μου λευκό»), οκ. Σπάνια όμως μένουν εκεί. Γιατί σύντομα βρίσκεσαι να αναλαμβάνεις αμέτρητα tasks στη δουλειά και περισσότερες ευθύνες στο σπίτι από ό,τι ο σύντροφός σου και από όσες αντέχεις, να δυσκολεύεσαι να βάλεις όρια στο τρίχρονο που απαιτεί κάθε βράδυ η διαδικασία του ύπνου να κρατάει ένα... δίωρο, ακόμα και να αδυνατείς να πεις «όχι» στους γονείς σου κι ας έχεις πατήσει τα τριάντα. Με δυο λόγια, έχεις βάλει τον εαυτό σου σε δεύτερη μοίρα. Για να ικανοποιήσεις τους άλλους, βάζεις στην άκρη τα δικά σου «θέλω» και «μπορώ», ή ακόμα χειρότερα, κλείνεις τα αφτιά σου αρνούμενη να ακούσεις τι επιθυμείς εσύ.

Αν πω «όχι», τότε...
Σε γενικές γραμμές, όπως εξηγεί ο Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας κ. Δημήτρης Πορτοκάλης, η συμπεριφορά αυτή γεννιέται αρχικά μέσα στην οικογένεια και συνεχίζεται στη μετέπειτα κοινωνική ζωή του ατόμου. Αν ένα παιδί, για παράδειγμα, μάθει από τους πρώτους «σημαντικούς άλλους» της ζωής του, τους γονείς του, ότι όταν δεν συμμορφώνεται , τότε φοράει την ταμπέλα του «κακού παιδιού» και εισπράττει απόρριψη, τότε το ίδιο μοτίβο θα επαναλαμβάνει και στην ενήλικη ζωή του. Έτσι, καταλήγουμε να λέμε «ναι» ενώ βαθιά μέσα μας δεν το θέλουμε, επειδή υποσυνείδητα:
- νομίζουμε ότι διαφωνώντας με τον άλλο θα χάσουμε και την αποδοχή/αγάπη του («αν αρνηθώ στην κολλητή μου να πάω μαζί της στο reunion δεν θα της έχω δείξει ότι είμαι πράγματι δίπλα της όταν με χρειάζεται»),
- προσπαθούμε να αποφύγουμε τις συγκρούσεις («θα καταλήξω να τσακώνομαι με τον πατέρα μου αν του πω ότι δεν θα φάω μαζί τους την Κυριακή για να πάω για μπάνιο»), και
- φοβόμαστε ότι η «ευκαιρία» που μας παρουσιάζεται δεν θα ξανάρθει αν δεν την αρπάξουμε («είχα αποφασίσει ότι χρειάζομαι περισσότερο ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό μου, αλλά τώρα μου πρότειναν την προαγωγή»).

Έξυπνα tips για να μάθεις να λες τη μαγική λέξη

Μαθαίνοντας να λες «όχι», θα μπορέσεις να μείνεις επικεντρωμένη στους στόχους που εσύ έχεις θέσει χωρίς να χάνεις πολύτιμο χρόνο και ενέργεια και, το πιο σημαντικό, θα αρχίσεις να ακούς τι θέλεις εσύ πραγματικά. Αν νιώθεις ότι ήρθε ο καιρός να εμπλουτίσεις το λεξιλόγιό σου και με αυτή την μικρή αλλά παντοδύναμη λέξη, χρειάζεται να κάνεις 5 απλές αλλά πολύ αποτελεσματικές κινήσεις:

1. Βρες μια φράση-κλειδί για να απαντάς όταν σου ζητούν κάτι, η οποία θα σου δίνει έξτρα χρόνο ώστε να σκεφτείς αν πραγματικά θέλεις και μπορείς να το κάνεις. Για παράδειγμα, «επειδή πρέπει να τελειώσω κάτι άμεσα, να σου απαντήσω σε λίγο;».
2. Μέχρι να αποφασίσεις τι θα απαντήσεις, σκέψου πώς θα νιώσεις. Εικονοποίησε το «μετά». Θα νιώσεις καλά ή θα φορτωθείς με πράγματα που δεν μπορείς να αντέξεις; Μήπως τελικά τα βάλεις με τον εαυτό σου που δεν έδωσες προτεραιότητα σε εκείνο το οποίο εσύ ήθελες πραγματικά..;
3. Αντιπρότεινε μια εναλλακτική. «Δεν μπορώ να το αναλάβω αυτό, αλλά πιστεύω ότι μπορεί να σε βοηθήσει ο τάδε συνάδελφος» ή «τώρα δεν έχω χρόνο, αλλά θα μπορώ την άλλη εβδομάδα».
4. Σκέψου μήπως το «όχι» σου βοηθήσει περισσότερο τον άλλο. Θέλεις να βοηθήσεις την αδερφή σου να ετοιμαστεί για τη συνέντευξη για δουλειά, αλλά, αναρωτήσου, μήπως ήρθε η ώρα να αναλάβει η ίδια τις ευθύνες της; Γράφοντας σε ένα χαρτί τα οφέλη που θα έχει ο άλλος αν εσύ δεν τρέξεις να τον βοηθήσεις, θα δεις ότι σίγουρα υπάρχουν οφέλη και για τις δύο πλευρές.
5. Να είσαι σαφής στις απαντήσεις σου. Αν αφήσεις περιθώρια τύπου «δεν ξέρω, ίσως αν... θα μπορούσα να...», ο άλλος πιθανότατα θα προσπαθήσει να βρει μια λύση ώστε να ικανοποιήσει το αίτημά του. Αντίθετα, αν δηλώσεις τη θέση σου με σαφήνεια, τα περιθώρια να επιμείνει στενεύουν. Τα περιθώρια όμως να είσαι εσύ καλά αυξάνονται κατακόρυφα!