Αστυπάλαια, η πεταλούδα του Αιγαίου

Η Αστυπάλαια είναι ένα νησί που σε κάθε γωνιά μπορεί να συναντήσεις την “ευτυχία”. Δεν την λένε τυχαία πεταλούδα του Αιγαίου. Δεν είναι όμως μόνο για το σχήμα της πιστεύω, αλλά για όλη την «ανάλαφρη» ενέργεια που εκπέμπει. Γιατί αν το σκεφτείς, η Αστροπαλιά, όπως τη λένε οι ντόπιοι- όπως όλα τα απομακρυσμένα νησιά του Αιγαίου – περνά σχεδόν όλο το χρόνο κλεισμένη στον εαυτό της. Και ξαφνικά, μόλις ζεστάνει ο καιρός, σπάει το κουκούλι της και μεταμορφώνεται. Και σε μαγεύει με την τρυφερή ομορφιά της και το ιδιαίτερο πολιτιστικό της αποτύπωμα.

Οι αρχαίοι την αποκαλούσαν «Τράπεζα των Θεών». Πλούσια σε μορφολογική ιδιαιτερότητα, γαστρονομικές εκφράσεις, ιστορικές μνήμες, παραδόσεις, και ευγενικά αισθήματα των κατοίκων της, η Αστυπάλαια είναι ένα αξιολάτρευτο νησί. Είναι τυλιγμένη στους θρύλους για το πολυτραγουδισμένο κάστρο της που στεφανώνει τη γεμάτη ζωντάνια «δαντελωτή» της Χώρα. Ταυτόχρονα είναι νησί προηγμένο και τεχνολογικά. Διαθέτει 16 φορτιστές για ηλεκτρικά αυτοκίνητα (με δωρεάν φόρτιση) και αστική συγκοινωνία με 6 ηλεκτρικά Άστυ-bus.

Το νησί βρίσκεται με το ένα “πόδι (ή μάλλον φτερό;)” στα Δωδεκάνησα και με το άλλο στις Κυκλάδες! Είναι λοιπόν ένα μαγευτικό κράμα Κυκλαδίτικης απλότητας και Δωδεκανήσιας φινέτσας με τα ξύλινα μπαλκόνια και τα χρωματιστά παραθυρόφυλλα να κοσμούν τα χαρακτηριστικά πάλλευκα σπίτια. Στο έμπα της Χώρας σε καλωσορίζουν οι 8 εμβληματικοί Μύλοι που μοιάζει να είναι τοποθετημένοι από θεϊκό χέρι, απλωμένοι νωχελικά στη ραχοκοκαλιά της. Είναι εξαιρετικά διατηρημένοι και φωτισμένοι και μάλιστα ένας από αυτούς έχει μετατραπεί από τη Κυρία Στέλλα σε υπέροχη δανειστική βιβλιοθήκη.

Και η Παναγία η Πορταΐτισσα με τη φανταστική θέα της είναι μια από τις ομορφότερες εκκλησίες στα Δωδεκάνησα. με τον εντυπωσιακό τρούλο της να κοντράρει μαγικά με το χρώμα τ’ ουρανού. Αν είστε δε Instagram addicted, τα καλύτερα σημεία του νησιού για φωτογραφίες είναι ο Προφήτης Ηλίας και ο Παλιόμυλος, ανεμοδαρμένα αλλά υπέροχα…

Έξω από τη Χώρα και το Λιβάδι, το νησί είναι σχεδόν ακατοίκητο με δυο οικισμούς την Μαλτεζάνα και το Βαθύ που δεν προλάβαμε να επισκεφτούμε . Στο φαινομενικά άγονο αυτό τόπο φυτρώνει όλως περιέργως η ζαφορά – το γνωστό μας σαφράν ή κρόκος – αλλά και θυμάρι υπέροχα ανθισμένο τώρα τον Ιούνιο , φασκόμηλο και σκίνο, φυτά που «εμπλούτισαν» τις διαδρομές μας με ξεχωριστά αρώματα. Πολλές κι εδώ οι βουκαμβίλιες και οι πικροδάφνες που φυτρώνουν απρόσμενα μέσα στα λαγκάδια και αμέτρητες οι ευτυχισμένες γάτες που πάντα βρίσκουν τη καλλίτερη σκιά να δροσιστούν. Το νησί είναι επίσης γεμάτο από νεροφαγωμένους κάβους, αμμουδερούς όρμους και χαμηλά βουνά, διάσπαρτα με 365 γραφικές εκκλησίες και ξωκλήσια, ένα για κάθε μέρα του χρόνου.

Ο τόπος μας δεν έχει μυστικά, στα προσφέρει απλόχερα”, ισχυρίζονται οι κάτοικοι του νησιού, άνθρωποι που διακρίνονται για την ευστροφία και τη γλυκύτητα τους. Όμως εγώ έψαξα και βρήκα κάποια μυστικά που δεν είναι τόσο γνωστά στο ευρύ κοινό.

Ξεκινώντας από τη διαμονή μας. Μπαίνοντας στο ξενοδοχείο μας, το Chrysalis Boutique Hotel, ανακαινισμένο υπέροχα από την για χρόνια αντιδήμαρχο Μαρία Καμπούρη μαγευτήκαμε αμέσως όταν αντικρίσαμε τη Χώρα από το μπαλκόνι μας.

Το βραδάκι που είχε και πανσέληνο ένα ιστιοφόρο άραξε κάτω από το μπαλκόνι μας και το διακριτικά φωτισμένο κάστρο και οι φωταγωγημένοι μύλοι μάς πήραν το μυαλό.

Και το πλούσιο πρωινό στη βεράντα μας το άλλο πρωί μας ξετρέλανε ακόμη περισσότερο, με τα καΐκια και τα ιστιοφόρα να περνάνε μπροστά μας. Κι αν απλώνομε τα χέρια μας ήταν σαν να μπορούσαμε να τα αγγίξουμε.

Το ξενοδοχείο το «τρέχουν» μόνο γυναίκες, οι «αμαζόνες» της δυναμικής «Αρτέμιδας», της Μαρίας. Κι όταν μου χάρισαν μια «τσούλα», το παραδοσιακό κόσμημα πλάτης για να το έχω σαν φυλακτό για το κακό το μάτι, ήξερα ότι ενας νέος έρωτας γεννιότανε για τον παράδοξο αυτό τόπο και τους ανθρώπους του.

Μετά από την Αμοργό που με ξελόγιασε με τη πρώτη ματιά, εγώ, η πιστή Κυθήρια πίστεψα ότι δύσκολα θα ένιωθα βαθιά αισθήματα και για άλλο νησί τόσο σύντομα . Όμως φαίνεται ότι το αγαπημένο νησί του Ποσειδώνα και τόπος λατρείας της θεάς μου της Αρτέμιδας (Τυχαίο; Δεν νομίζω) είχε άλλα πλάνα για μένα.

Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι στη θέση Κυλίντρα κοντά στη Χώρα βρέθηκε το 1995 το μοναδικό στον κόσμο νεκροταφείο βρεφών, λαξευμένο σε βράχους. Ένα εύρημα μεγάλης αρχαιολογικής και ανθρωπολογικής αξίας. Μέχρι σήμερα, έχουν έρθει στο φως σχεδόν 3000 ταφές βρεφών μέσα σε πήλινα αγγεία – αμφορείς. Ο συγκεκριμένος τρόπος ενταφιασμού( εγχυτρισμός) συμβολίζει τη μήτρα της μάνας τους και θεωρείται ο πιο συνηθισμένος τρόπος ταφής μωρών στην αρχαιότητα. Εικάζεται ότι γονείς από όλο τον ελλαδικό χώρο αφιέρωναν το μωρό που είχε χαθεί στην Λόχια Αρτέμιδα - προστάτιδα των βρεφών- με την ευχή και την ελπίδα να επιζήσει το επόμενο.

Το νησί είναι σχεδόν σαν δυο ξεχωριστά νησιά που χωρίζονται στο Μέσα και το 'Εξω με το Στενό, μία αμμουδερή λωρίδα γης μήκους 100 μέτρων.

Το Λιβάδι, θέρετρο των ντόπιων είναι από τις πιο γνωστές παραλίες του νησιού κι εκεί που καταφεύγουν όλοι όταν πιάνουν τα μελτέμια. Κτήματα με αμπέλια, μανταρινιές και συκιές συνθέτουν ένα τοπίο γεμάτο ευωδιές και χρώματα και- κυρίως- απανεμιά

Η ταβέρνα Ασπρόπελος που κληρονόμησε η αεικίνητη Μαρία( άλλη Μαρία αυτή) από τους γονείς της και το έχει απογειώσει σε γαστρονομικό παράδεισο, έχει απίθανη θαλασσινά και υπέροχη θέα στο Κάστρο

Πολλοί προτιμούν τις Βάτσες για μπάνιο και άλλοι ισχυρίζονται πως η ωραιότερη αμμουδιά της Αστυπάλαιας είναι τα Καμινάκια, ένα φυσικό λιμανάκι στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού με βαθιά κρυστάλλινα νερά.

Σημαντικός λόγος για να πάει κανείς στα Καμινάκια είναι το ταβερνάκι της Λίντας που μαγειρεύει με τις δικές της πρώτες ύλες πεντανόστιμα μαγειρευτά με τις παραδοσιακές συνταγές του νησιού. Ξετρελαθήκαμε με τα γεμιστά και το ψωμί της ψημένα στο ξυλόφουρνο και τα μικροσκοπικά γιαπράκια σαν τα Κασιώτικα.

Όπως κάθε ελληνικό νησί που σέβεται τον εαυτό του, έτσι και η Αστυπάλαια περιτριγυρίζεται από άλλα μικρότερα νησιά, τα οποία φημίζονται για τα γαλαζοπράσινα νερά τους. Κάθε πρωί φεύγουν καραβάκια από το Πέρα Γιαλό προς τα νησάκια που βρίσκονται ακριβώς κάτω από τα «φτερά» της πεταλούδας. Ένα τέτοιο πήραμε κι εμείς, την ξύλινη Πέρλα του Ηλία που μας ξενάγησε όπως μόνο οι ντόπιοι ξέρουν. Και ναι, εκεί στα νησάκια τα νερά είναι ακόμα πιο κρυστάλλινα και μαγικά Πρώτη στάση οι Κούνουποι, δύο νησιά ενωμένα με μια στενή λωρίδα άμμου. Αυτός ο σχηματισμός κάνει μοναδικό αυτό το «διπλής όψης» τοπίο, όπου δε θα βρεις τίποτα πέρα από μια καντίνα που την τρέχουν κάτι απίθανοι τύποι , ο Δημήτρης και η παρέα του που σαν αληθινοί survivor είναι οι μόνοι κάτοικοι του τόπου όλο το καλοκαίρι.

Στη συνέχεια φθάσαμε στη παραλία του Κουτσομύτη με τα υπέροχα γαλαζοπράσινα νερά και τέλος θαυμάσαμε τον εντυπωσιακό Κόκκινο Γκρεμό με τη κρυφή παραλία. Και το δροσερό καρπούζι που μας κεράσανε τα παιδιά στο τρεχαντήρι ήταν η επιτομή της ελληνικής φιλοξενίας.

Η Αστυπάλαια είναι επίσης ένας γαστρονομικός παράδεισος. Με τα ψάρια να αφθονούν. Μπαρμπούνια, σαργοί, ροφοί, χειλούδες, σκάροι και χταπόδια σας περιμένουν. Μη ξεχνάτε ότι στα Ομηρικά έπη ονομαζόταν Ιχθυόεσσσα. Το νησί έχει όμως και τα δικά του χειροποίητα ζυμαρικά, τις μακαρούνες, ενώ οι Αστυπαλίτες παράγουν εξαιρετικό, κεχριμπαρένιο, θυμαρίσιο μέλι (αν και το δικό μας το Κυθηριώτικο είναι ασύγκριτο) καθώς και μοναδικά τυροκομικά προϊόντα, όπως η χλωρή. Και με όλα αυτά τα καλούδια ζυμώνουν πεντανόστιμες λαμπρόπιτες, πουγκιά, ξηροτήγανα και κιτρινοκούλουρα, που οφείλουν το χρώμα τους στο σαφράν Έχουν όμως και ιδιαίτερα ντόπια πιάτα, όπως το λαμπριανό (γεμιστό,ψητό κατσίκι), τα ραντιστά (φακές «παντρεμένες» με ένα είδος τραχανά) τα πουγκιά με χλωρή και σκάρο πλακί με κρεμμυδάκι.

Πολύ ωραία μαγειρευτά σερβίρει η Ακτή αλλά μάθαμε και για τη Καντίνα στο Στενό και μάλιστα πάνω στην παραλία. Η Αργώ στον Πέρα Γυαλό με ενδεχομένως τα καλύτερα πουγκιά του νησιού, σερβίρει και υπέροχη ρακί και ρακόμελο, ενώ διοργανώνει και ρεμπέτικες βραδιές.

Όμως για χειροποίητες πλαστές μακαρούνες και μεγάλη ποικιλία σε ψαγμένα και παραδοσιακά Αστυπαλίτικα πιάτα ( η καπνιστή μελιτζάνα ήταν κορυφαία), το εστιατόριο Άγονη Γραμμή απέναντι από τους Μύλους είναι κλασική αξία. Η Μαρούλα Κουσουλίνη μας έβαλε να δοκιμάσουμε τα πιταράκια που έφτιαξε για πρώτη φορά με τη συνταγή της θρυλικής Βαρβάρας που είχε το μαγαζί παλιότερα και τελειώσαμε το δείπνο με ένα γαλακτομπούρεκο όνειρο…

Στην Αστυπάλαια δεν θα πας για ξενύχτια, αφού πρόκειται για ένα νησί χαλαρό. Τα περισσότερα μπαρ., όπως η Θέα και η Άρτεμις ήταν ακόμη κλειστά Παρόλα αυτά, αν θες να πιείς ιδιαίτερα ποτά και να ακούσεις χαλαρή μουσική μπορείς να ανέβεις όπως εμείς ψηλά και να επισκεφτείς το μπαρ Κάστρο στην ρίζα του κάστρου και να ξανά ερωτευτείς τον αγαπημένο σου από την αρχή.

«Δυο μάτια μελαγχολικά, με σημαδέψαν στην καρδιά, μια νύχτα στην Αστροπαλιά»

Μείναμε σχετικά λίγο στο νησί και δεν το χαρήκαμε όσο θα ήθελα, αλλά έκανα καινούριους φίλους και όλες μου οι αισθήσεις γέμισαν με αξέχαστα ερεθίσματα. Και οι μνήμες μου θα είναι πλούσιες από μικρές στιγμές ευτυχίας. Και ας μην συνάντησα καμία καλοκαιρινή πεταλούδα...

Αστυπάλαια θα σου ξανάλθω , το υπόσχομαι