Πάσχα στα Κύθηρα: Έθιμα και παραδόσεις στο νησί του έρωτα

Ειδικά φέτος που ήμουν εκεί όλη τη Μεγάλη Βδομάδα, ξανα έζησα τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας μαζί με την ανάταση της φύσης όπως τότε που ήμουν παιδί. Και αφέθηκα στα έθιμα και τις παραδόσεις του, όπως το πλέξιμο και μοίρασμα των «βαγιών» τη Κυριακή των Βαΐων που περιέγραψα τη περασμένη βδομάδα.

Τα Κύθηρα, σταυροδρόμι πολιτισμών ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, ήταν ανέκαθεν μαγικά. Φρόντισαν γι’ αυτό η φύση που τα προίκισε απλόχερα, οι Γάλλοι ρομαντικοί που τα ταύτισαν με το ταξίδι στο άπιαστο όνειρο, αλλά και οι ντόπιοι, που κρατούν τις παραδόσεις τους και αντιστέκονται με

Και φυσικά τα τοπία ήταν μαγικά χωρίς τη «βαβούρα» του καλοκαιριού. Με τις παραλίες να φαντάζουν σχεδόν εξωπραγματικές κάτω από το τρυφερό ανοιξιάτικο φως

Όπως ανέφερε και μια καλή φίλη που ήλθε μετά από 20 χρόνια στο νησί, έχει κρατήσει– με τη καλή έννοια- ένα χαρακτήρα 70’ς.

Στα όμορφα γραφικά ξωκλήσια αλλά και στους μεγαλύτερους ναούς στα χωριά του νησιού μπορεί να χαθεί κανείς την ιερή μυσταγωγία με τους ύμνους των ημερών .

Και να ξελογιαστεί με την πανδαισία από πανέμορφα λουλούδια: ταπεινές μαργαρίτες, αγριοβιολέτες, υπέροχες κάλες, άγριες ορχιδέες και τη σπάνια περίφημη τουλίπα Γουλιμή με τα οποία στολίζουν τον Εσταυρωμένο και τον Επιτάφιο.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Φέτος ξεκίνησα τη μέρα μου πρωί πρωί στη Χώρα ,όπου παρακολούθησα το στολισμό του Επιτάφιου. Και μάλιστα έβαλα κι εγώ ένα χεράκι, περνώντας προσεκτικά λουλούδια με μια βελόνα σε μια λεπτή κλωστή.

Με συγκίνησε η εικόνα του Εσταυρωμένου, στεφανωμένου από ταπεινά λουλούδια φασκομηλιάς και αρμπαρόριζας στην ομώνυμη εκκλησία, τη μητρόπολη του νησιού .

Ήταν ακόμη εκεί και η διάσημη χρυσοστόλιστη -με όλη την ιστορία των Κυθήρων επάνω της -εικόνα της μπαρουτοκαπνισμένης Μυρτιδιώτισας. Βλέπετε φιλοξενείται στη μητρόπολη για 40 μέρες, από την Κυριακή της Ορθοδοξίας μέχρι την Δεύτερη μέρα του Πάσχα, οπότε και ξεκινάει η γύρα για την επιστροφή της στη βάση της στο ομώνυμο μοναστήρι της στο κέντρο του νησιού.

Στην συνέχεια πέρασα όπως συνήθιζα σαν παιδί με τη γιαγιά μου από τους επιτάφιους σε αλλά χωριά, στο Μυλοπόταμο στο Ποταμό στην Αγία Πελαγίας και στο Καραβά και θαύμασα τους περίτεχνους στολισμούς τους που συναγωνίζονται σε τέχνη και δημιουργικότητα.

Οι τυχεροί που βρίσκονται το Πάσχα στο νησί δε ξέρουν πραγματικά που να παρακολουθήσουν τη περιφορά του Επιταφίου. Το πένθιμο σκηνικό αποκτά κάτι το ανέλπιστα εντυπωσιακό σε διάφορα χωριά που συναγωνίζονται σε εφευρετικότητα.

Στα στενά σοκάκια της Χώρας μας τα αρώματα από τις ολάνθιστες αυλές κατακλύζουν το χώρο και σε ακολουθούν σε όλη τη διαδρομή

Κάτοικοι και μαγαζάτορες έχουν ανοιχτές πόρτες και παράθυρα με μία εικόνα, ένα βάζο με λουλούδια και ένα θυμιατό για να πάρουν την ευλογία κατά το πέρασμα του Επιτάφιου.

Μικρά κορίτσια ντυμένα στα λευκά ως μυροφόρες ρίχνουν πέταλα από λουλούδια σε κάθε πόρτα που είναι ανοιχτή και για λίγες στιγμές έχουν όλοι την ευκαιρία να ρίξουν μια κλεφτή ματιά στο εσωτερικό των παραδοσιακών σπιτιών και αρχοντικών.

Η περιφορά προχωράει και φτάνει μέχρι την είσοδο του ενετικού κάστρου που είναι φωταγωγημένο εντυπωσιακά.

Στον Αβλέμονα, όπου πήγα φέτος, ένας φωτεινός Σταύρος δεσπόζει στον εντυπωσιακό κόλπο. Ενώ οι κάτοικοι τοποθετούν φλεγόμενα ντενεκεδάκια, κάτι σαν αυτοσχέδια καντήλια, σε όλους τους βράχους του κόλπου μέχρι το φάρο και πάνω στο κάστρο και τα ανάβουν λίγο πριν περάσει ο επιτάφιος. Έτσι, μέσα σε λίγη ώρα ο κόλπος του Αβλέμονα μοιάζει να “φλέγεται”

Αντίστοιχη περιφορά γίνεται και στην Αγία Πελαγία , τη Πλατεία Άμμο και στο Διακόφτ, όπου μάλιστα ο επιτάφιος μπαίνει και μέσα στο νερό. Ενώ η αντανάκλαση που βγάζουν τα φλεγόμενα τενεκεδάκια που υπάρχουν κατά μήκος της παραλίας στην επιφάνειά της θάλασσας δημιουργούν μια άκρως εντυπωσιακή και υποβλητική ατμόσφαιρα στα παραθαλάσσια χωριά μας

Στο δε Ποταμό, η διάσημη πολυεθνική φιλαρμονική του χωριού δίνει ένα ιδιαίτερο τόνο στη κατανυκτική περιφορά.

Ένα δείγμα της Ιόνιας καταγωγής του νησιού, με τα μέλη της ντυμένα στα κόκκινα, με τα υπέροχα χάλκινα όργανα, με πένθιμο βηματισμό και με τα γνώριμα άσματα (που τα ακούγαμε όλη τη βδομάδα να τα προβάρουν). Έμαθα μάλιστα πως αντάλλαξαν πληροφορίες με την αντίστοιχη φιλαρμονική στο Φάρο στη Πορτογαλία που θα εντάξει το «Αι Γενεαί Πάσαι» στο ρεπερτόριο της …

ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

Εγώ που από μικρή φοβάμαι τις κροτίδες και τα βαρελότα, έμεινα για την Ανάσταση στην μικρή και σχετικά ήσυχη εκκλησία στον όμορφο Καραβά με όλο το σόι μας τριγύρω. Και φάγαμε υπέροχη σπιτική μαγειρίτσα στη Γεωργία στο γειτονικό Λεμονόκηπο

Για όσους ενδιαφέρονται για κάτι πιο εντυπωσιακό , πολύ κόσμο και πυροτεχνήματα πρέπει να πάνε στη Χώρα. Μοναδική εμπειρία κατάνυξης αποτελεί όμως η Ιερά Μονή Μυρτιδίων υπό τους ήχους της μαγευτική βυζαντινής μουσικής.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Το νησί γιορτάζει την Ανάσταση με παραδοσιακά γλέντια, τραγούδι κέφι και πολύ φαγητό.

Αναμφισβήτητα, η Αγία Πελαγία είναι ο πιο must προορισμός αφού διοργανώνεται το πιο εντυπωσιακό γλέντι.

Σούβλισμα αρνιών στην παραλία, παραδοσιακές λιχουδιές, μουσική και χορός μέχρι τελικής πτώσης.

Φυσικά και ήμασταν εκεί και μετά επισκεφτήκαμε συγγενείς και φίλους σε σπίτια για γλυκό και καφέ

Και το βράδυ στα decks στο ΑΣΤΙΚΟΝ στο Ποταμό ο Καραβίτης Λάμπης Κουντουρογιαννης των Ιμάμ Μπαϊλντί και ο Παύλος Κορωναίος του θρυλικού φούρνου του Καραβά έστησαν ένα απίστευτο πάρτι μέχρι το πρωί. .

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΜΥΡΙΔΙΩΤΙΣΣΑΣ

Τη Νέα Δευτέρα με πασχαλινές δοξολογίες και ικεσίες ξεκινά από τον Μητροπολιτικό Ναό του Εσταυρωμένου στη Χώρα η λιτάνευση (η παραδοσιακή "Γύρα" όπως τη λέμε στα Κύθηρα) της εικόνας της Μυρτιδιώτισσας στα χωριά του νησιού.

Όσοι έχουν τη μοναδική ευκαιρία, να γίνουν κοινωνοί της υπέροχης αυτής παράδοσης νομίζω είναι τυχεροί. Ένα ξεχωριστό οδοιπορικό, σε ένα άκρως ατμοσφαιρικό σκηνικό, είναι μια εμπειρία που με ανεξίτηλα γράμματα καταγράφεται στη μνήμη σου.

Αχ νησάκι μου. Πόσο όμορφα περάσαμε και φέτος Και του χρόνου!