5 έργα του Charles Dickens που διαβάζουμε ξανά και ξανά στην ενήλικη ζωή μας

ΝΑΤΑΣΣΑ ΣΧΟΙΝΑ

Ανανεώθηκε: 07 Φεβρουαρίου 2022

5 έργα του Charles Dickens που διαβάζουμε ξανά και ξανά στην ενήλικη ζωή μας

Σαν σήμερα τα γενέθλια του εμβληματικού συγγραφέα των φτωχών. Ώρα να ανατρέξουμε για μία ακόμη φορά στα πιο διαχρονικά του βιβλία.

«Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτόν τον κόσμο τόσο ακαταμάχητα μεταδοτικό από το γέλιο και το καλό χιούμορ», έγραφε ο Charles Dickens στο «A Christmas Carol», ένα από τα βιβλία που έμελλαν να γίνουν «σταθμός» της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας που, σε αντίθεση με άλλους ιστορικά, καταξιώθηκε όχι μόνο μετά θάνατον αλλά και εν ζωή και τιμήθηκε επανειλημμένα για τα μυθιστορήματα και τις σύντομες ιστορίες του από τη στιγμή που εκδόθηκαν στη Βικτωριανή εποχή μέχρι σήμερα.

Ο Dickens είχε φανερή επίδραση στον λαό και εκεί ακριβώς είναι που πέτυχε. Μιλούσε στη μάζα. Απευθυνόταν στους καθημερινούς της προβληματισμούς. Έψεγε τα κακώς κείμενα της κοινωνίας του τότε -πολλά από τα οποία συνεχίζουν να μαστίζουν τη νεότερη πραγματικότητα με τον ίδιο ή με έναν πιο προσαρμοσμένο στο σήμερα τρόπο-. Τα έβαζε με το εκπαιδευτικό σύστημα, με τη δομή της κοινωνίας. Χλεύαζε τους αδαείς για τη μέση πραγματικότητα και άκαρδους πλούσιους και επιφανείς.

Το «πολύ μικρό και όχι ιδιαίτερα φροντισμένο αγόρι», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του, από το Hampshire, το δεύτερο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας της Elizabeth και του John Dickens, κατάφερε γρήγορα να γίνει ο σπουδαίος συγγραφέας με τον οποίο μεγάλωσαν -και θα συνεχίσουν να μεγαλώνουν- γενιές ανθρώπων. Αναγνώστες που στα έργα του βρίσκουν εκείνη την ξεχασμένη θαλπωρή, την εστίαση στα πραγματικά ουσιώδη που κάπου στην ταχύτητα της εξέλιξης και της επιβίωσης του σύγχρονου κόσμου αφέθηκαν στο παρασκήνιο. Ο Dickens είναι ο δημιουργός στον οποίο ανατρέχουμε σε κάθε ηλικία, γι’ αυτό και μια μέρα, όπως η σημερινή, ανήμερα των γενεθλίων του, είναι η ιδανική ευκαιρία για να θυμηθούμε πέντε βιβλία του που ξαναδιαβαζουμε με ευχαρίστηση.

A Christmas Carol (1843)

A Christmas Carol, BBC limited series (2019)

Μπορεί να αποτελεί πια το πιο κλισέ βιβλίο του, όμως, έγινε κλισέ για κάποιον λόγο. Πρόκειται για ένα δημιούργημα του Dickens που μπορεί να «μιλήσει» σε μικρούς και μεγάλους. Ο Ebenezer Scrooge και το ταξίδι του προς τη συνειδητοποίηση όλων των λαθών που τελικά έχουν οδηγήσει όχι μόνο στη δυστυχία όσων έρχονται σε επαφή μαζί του αλλά και στην προσωπική του μιζέρια, αποτελεί το ιδανικό παράδειγμα διδαχής της καλοσύνης και της σημασίας της. Το πέρασμα από το παρελθόν στο παρόν και μετά στο μέλλον δημιουργεί μία νοητή γραμμή σύνδεσης μεταξύ τους δείχνοντας την άμεση και έμμεση επιρροή που φέρνει σαν αλυσίδα το ένα στο άλλο. Και, ναι, προσφέρει το happy ending που όλοι έχουμε ανάγκη να δούμε, ειδικά όταν αυτό μπορεί πράγματι να υπάρξει μετά από τη μετάνοια ακόμα και των πιο κακών ανθρώπων. Η σημασία του «Ποτέ δεν είναι αργά».

Nicholas Nickleby (1839)

Nicholas Nickleby, ταινία (2002)

Το τρίτο βιβλίο του Dickens εξιστορεί την προσπάθεια ενός γιου να φροντίσει τη μητέρα και την αδερφή του μετά τον θάνατο του πατέρα τους -συνήθης εικόνα-. Ένα νεαρό και ευγενές παιδί που δεν μπορεί να κατανοήσει την κακία της κοινωνίας και, στην προσπάθειά του να «γεμίσει» τα παπούτσια του Nicholas Nickleby Senior, καταλήγει σε ένα παρατημένο από τη μοίρα οικοτροφείο, στο οποίο ο διευθυντής με την οικογένειά του κακοποιούν τα παιδιά. Η αγνότητα και η αίσθηση του δικαίου ενεργοποιούν την καλή και ευαίσθητη φύση του ήρωα για να δράσει, κερδίζοντας μέσα από αυτό και το πιο σημαντικό δώρο, έναν φίλο. Το βιβλίο κοροϊδεύει το σαθρό σύστημα εκπαίδευσης της Αγγλίας στην εποχής του συγγραφέα, με τα προβληματικά του θεμέλια να φτάνουν ακόμα και σχεδόν δύο αιώνες μετά.

Oliver Twist (1837)

Oliver Twist, ταινία (2005)

Υπό το ψευδώνυμο «Boz», ο Dickens εξέδωσε τον «Oliver Twist», ένα βιβλίο που αποτύπωσε με ρεαλισμό και δίχως κανέναν ενδοιασμό τη μεγάλη φτώχεια που επικρατούσε σε μεγάλο μέρος του Λονδίνου τον 19^ο αιώνα. Βασική πεποίθηση του συγγραφέα ήταν η φτώχεια οδηγεί στην εγκληματικότητα -ένα τεράστιο πρόβλημα της εποχής-, αφού ένας άνθρωπος που δεν έχει να φάει, αργά ή γρήγορα θα σκεφτεί να παρανομήσει για τον ίδιο ή για την οικογένειά του. Ο Oliver Twist είναι ορφανός, μεγαλώνει σε ορφανοτροφείο με λιγοστό φαγητό και κακοποιητική συμπεριφορά, ώσπου κάποια στιγμή αποφασίζει να το σκάσει, καταλήγοντας στο σπίτι ενός ανθρώπου με πολλά αγόρια εκπαιδευμένα να κλέβουν από τσέπες περαστικών. Η ιστορία είναι φανερά επηρεασμένη και από τα παιδικά χρόνια του ίδιου του Dickens, που αναγκάστηκε ως παιδί μόλις 12 ετών να γίνει εργάτης όταν ο πατέρας του μπήκε στη φυλακή για χρέη.

Great Expectations (1861)

Great Expectations, ταινία (1998)

Η ιστορία του μικρού Pip και οι χαρακτήρες που την περιβάλλουν ανήκουν στους πιο διάσημους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Αν και η θεματική της φτώχειας έχει φυσικά πρωταγωνιστικό ρόλο για μία ακόμη φορά στο δημιούργημα του Dickens, ο Pip φέρνει στο προσκήνιο και την ελπίδα. Όχι μόνο για τα πολύ απλά, αλλά και για τα «μεγάλα». Ένα ορφανό αγόρι που ονειρεύεται μια μέρα να γίνει ευγενής και που δεν περιμένει όλα όσα η ζωή τού επιφυλάσσει αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα τον πλάσουν. «Ποιο είναι το κακό με το να έχεις ‘μεγάλες προσδοκίες; Προφανώς, όλοι θέλουν να είναι πλούσιοι, διάσημοι, να παντρευτούν την όμορφη γυναίκα με την οποία έχουν τρελαθεί. Προσωπικά, δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάτι κακό με αυτό. Οπότε, ποια είναι η σημασία του τίτλου ‘μεγάλες προσδοκίες’;», αναρωτιέται ο Pip.

A Tale of Two Cities (1859)

A Tale of Two Cities (1935)

Μιλάμε για το πιο γνωστό ιστορικό έργο του Dickens που τοποθετείται χρονικά κατά την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Ο Doctor Manette εκτίει ποινή 18ετούς φυλάκισης στη Βαστίλη και, μετά την αποφυλάκισή του, πηγαίνει να ζήσει με τη Lucie, την κόρη που ποτέ δεν είχε γνωρίσει. Ο Dickens, μέσα σε ένα καθαρά πολιτικά «βαμμένο» περικείμενο, στηλιτεύει με τον δικό του τρόπο την αριστοκρατία εστιάζοντας περισσότερο στο πιο κοινωνικό κομμάτι. Ο κυνισμός των καθημερινών ανθρώπων, οι συμβολισμοί του «σκοταδιού» και του «φωτός» μέσα από τους χαρακτήρες και η κοινωνική δικαιοσύνη απασχολούν τη διήγηση από την πρώτη έως και την τελευταία σελίδα του βιβλίου.