«Η ελευθερία είναι το οξυγόνο της ψυχής»: 3 χρόνια χωρίς την επαναστατική φωνή του Μίκη Θεοδωράκη

Ανθή Μιμηγιάννη
«Η ελευθερία είναι το οξυγόνο της ψυχής»: 3 χρόνια χωρίς την επαναστατική φωνή του Μίκη Θεοδωράκη
(GERMANY OUT) Theodorakis, Mikis *29.07.1925-Musiker, Politiker, Griechenland- Portrait, beim Dirigieren- 1975 (Photo by Sticha/ullstein bild via Getty Images)

Το μελάνι που έχει χυθεί για εκείνον και τα έργα του, θα έφτανε για ζωγραφίζεται ένας ήλιος νοητός της δικαιοσύνης κάθε λεπτό που περνά. Μοιάζει επιβεβλημένο να γνωρίζει κανείς τη σπουδαία πορεία του ακόμη και αν δεν είναι Έλληνας, πόσω μάλλον όταν είναι. Ήταν 2 Σεπτεμβρίου του 2021 όταν «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών. Ας θυμηθούμε 20 αποφθέγματα του «παγκόσμιου Έλληνα». Του «Ζορμπά».  

Τρία χρόνια μετά την απώλειά του, η ηχώ της απουσίας του Μίκη Θεοδωράκη παραμένει εκκωφαντική. Μια μορφή που ορίζεται από την επαναστατικότητα, ένας χαρακτήρας ρηξικέλευθος, ένας άνδρας με ακλόνητο σθένος. Ο Θεοδωράκης, αναμφισβήτητα ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες που γνώρισε ποτέ η Ελλάδα, άφησε το στίγμα του όχι μόνο στη μουσική, αλλά και στην πολιτική και τη συγγραφή, καθιστώντας τον μια από τις πιο εμβληματικές και πολυσυζητημένες προσωπικότητες της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

AP100819038066.jpgΌλη η ζωή του -στα 96 χρόνια που υπήρξε σε αυτή, χαρακτηρίστηκε από μια ακατάπαυστη δίψα για δημιουργία και αγώνα, τόσο στην τέχνη όσο και στην πολιτική. Η -γεμάτη πάθος και λυρισμό- μουσική του, αντικατοπτρίζει στον απόλυτο βαθμό τον σεβασμό και τη βαθιά αγάπη του για την Ελλάδα, ενώ η πολιτική του δράση, συχνά αμφιλεγόμενη, μαρτυρά ένα βαθιά ριζωμένο αίσθημα δικαιοσύνης και την ακλόνητη πίστη του στην ελευθερία και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.

Διάβασε το αφιέρωμα για τον Μίκη Θεοδωράκη εδώ: 365 μέρες ελαφρύ το χώμα που σκεπάζει τον Μίκη Θεοδωράκη- «Δεν είμαι ήρωας. Οι ήρωες πεθαίνουν νέοι»

Μίκης = Φωνή αντίστασης και «παγκόσμιος Έλληνας»

Ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε μια ηχηρή φωνή αντίστασης κατά της Χούντας των Συνταγματαρχών, μια στάση που οδήγησε στη φυλάκισή του και την απαγόρευση των τραγουδιών του. Παράλληλα, η βαθιά του αγάπη για την Ελλάδα συνυπήρχε αρμονικά με την παγκόσμια οπτική του, καθιστώντας τον έναν πραγματικά «παγκόσμιο Έλληνα».

Η ενεργός συμμετοχή του στην πολιτική σκηνή της Μεταπολίτευσης, με το περίφημο δίλημμα «Καραμανλής ή τανκς», καθώς και η πολυετής του κοινοβουλευτική πορεία, αντικατοπτρίζουν το αδιάκοπο ενδιαφέρον του για τα κοινά.

Παράλληλα, η μουσική του δημιουργία υπήρξε αστείρευτη, με πάνω από 1.000 τραγούδια, συμφωνικά έργα, καντάτες, ορατόρια, μουσική για θέατρο, κινηματογράφο και όπερα να αποτελούν μέρος της τεράστιας παρακαταθήκης του. Έργα όπως το «Άξιον Εστί», το «Αρχιπέλαγος», η «Πολιτεία», η «Επιφάνεια», το «Μαουτχάουζεν» σφράγισαν την ελληνική και διεθνή μουσική σκηνή.

Η πορεία του σημαδεύτηκε επίσης για τη μουσική που έγραψε για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Ζορμπάς» (1964) καθώς και για τις δύο θεατρικές παραστάσεις που σημάδεψαν τη δεκαετία του '60, τη «Μαγική Πόλη» και τη «Η γειτονιά των Αγγέλων».

Χωρίς αμφιβολία, η μουσική του Θεοδωράκη ξεπέρασε τα σύνορα της Ελλάδας, συγκινώντας και εμπνέοντας ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Μεγάλες προσωπικότητες όπως οι Beatles, η Shirley Bassey, η Joan Baez και η Edith Piaf ερμήνευσαν τα τραγούδια του, ενώ η μουσική του πλαισίωσε εμβληματικές ταινίες όπως η «Φαίδρα», το «Ζ» και το «Σέρπικο».

Το 1970, για τη μουσική στη ταινία «Ζ», του απονεμήθηκε το βραβείο BAFTA για πρωτότυπη μουσική, ενώ ήταν υποψήφιος στην ίδια κατηγορία του 1974, για την ταινία «State of Siege», και το 1975, για το «Σέρπικο». Υπήρξε υποψήφιος για Grammy το 1966 και το 1975 για το μουσικό θέμα των ταινιών Ζορμπάς και Σέρπικο αντίστοιχα.

Η μελοποίηση της ποίησης, με στίχους από κορυφαίους ποιητές όπως ο Ρίτσος, ο Βάρναλης, ο Σεφέρης, ο Νερούδα και ο Ελύτης, αποτελεί ίσως το σημαντικότερο κεφάλαιο της μουσικής του διαδρομής, συνδέοντας τη μουσική με την υψηλή τέχνη του λόγου.

AP20339707634440.jpgΤο 1953 θα νυμφευθεί τη γιατρό Μυρτώ Αλτίνογλου με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Γιώργο και τη Μαργαρίτα. Με τη σύζυγό του παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του μαζί.

Από τη Χίο όπου γεννήθηκε το 1925 μέχρι την Αθήνα όπου έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε ένας ακούραστος δημιουργός και αγωνιστής. Η μουσική του, η πολιτική του δράση και η προσωπικότητά του άφησαν ένα ανεξίτηλο αποτύπωμα στην Ελλάδα και τον κόσμο. Τρία χρόνια μετά τον θάνατό του, η κληρονομιά του συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί, υπενθυμίζοντάς μας τη δύναμη της τέχνης, την αξία της ελευθερίας και την ομορφιά του αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο.

Το μελάνι που έχει χυθεί για εκείνον και τα έργα του, θα έφτανε για ζωγραφίζεται ένας ήλιος νοητός της δικαιοσύνης κάθε λεπτό που περνά. Μοιάζει επιβεβλημένο να γνωρίζει κανείς τη σπουδαία πορεία του ακόμη και αν δεν είναι Έλληνας, πόσω μάλλον όταν είναι. Ήταν 2 Σεπτεμβρίου του 2021 όταν «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών.

Διάβασε το αφιέρωμα για τον Μίκη Θεοδωράκη εδώ: 365 μέρες ελαφρύ το χώμα που σκεπάζει τον Μίκη Θεοδωράκη- «Δεν είμαι ήρωας. Οι ήρωες πεθαίνουν νέοι»

Ο Μίκης Θεοδωράκης, πέρα από την ανεκτίμητη μουσική του κληρονομιά, άφησε πίσω του μια σειρά από αποφθέγματα που αποπνέουν επαναστατικό πνεύμα, αγάπη για την Ελλάδα και βαθιά ανθρωπιστικά ιδανικά. Ακολουθούν 20 από αυτά:

«Η μουσική είναι η πιο παλιά, η πιο βαθιά και η πιο παγκόσμια από όλες τις τέχνες. Είναι η κοινή γλώσσα της ανθρωπότητας».

«Η Ελλάδα είναι η πατρίδα μου, αλλά η ανθρωπότητα είναι η οικογένειά μου».

«Η ελευθερία είναι το οξυγόνο της ψυχής».

«Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη».

«Ο αγώνας για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη είναι ένας αγώνας που δεν τελειώνει ποτέ».

«Η μουσική είναι η φωνή της ψυχής, η έκφραση των συναισθημάτων μας».

«Η Ελλάδα είναι μια χώρα με πλούσια ιστορία και πολιτισμό, αλλά και με ένα λαό που έχει υποφέρει πολλά».

«Η ειρήνη είναι ο μόνος δρόμος για ένα καλύτερο μέλλον».

«Η αλληλεγγύη είναι η δύναμη των αδυνάτων».

«Η παιδεία είναι το κλειδί για την πρόοδο και την ευημερία».

«Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα που σέβεται την αξιοπρέπεια του ανθρώπου».

«Η αγάπη είναι η κινητήριος δύναμη του κόσμου».

«Η μουσική μπορεί να αλλάξει τον κόσμο».

«Η Ελλάδα είναι μια χώρα που αξίζει να αγωνίζεσαι γι' αυτήν».

«Η ελπίδα είναι το φως που μας οδηγεί στο μέλλον».

«Η δικαιοσύνη είναι το θεμέλιο μιας δίκαιης κοινωνίας».

«Η αλήθεια είναι το πιο ισχυρό όπλο».

«Η ζωή είναι ένα ταξίδι, όχι ένας προορισμός».

«Η μουσική είναι η παρηγοριά της ψυχής».

«Η Ελλάδα θα ζήσει για πάντα».

«Ο πολιτισμός είναι η ψυχή ενός έθνους».

«Η αντίσταση στην τυραννία είναι καθήκον κάθε ελεύθερου ανθρώπου».

«Η φιλία είναι ένας θησαυρός που πρέπει να φυλάμε σαν κόρη οφθαλμού».

«Η φύση είναι η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης».

«Η γνώση είναι δύναμη».

«Η ταπεινότητα είναι η αρετή των μεγάλων».

«Η αισιοδοξία είναι το καύσιμο της ζωής».

«Η δημιουργικότητα είναι η έκφραση της ελευθερίας».

«Η ενότητα είναι η δύναμη ενός λαού».

«Η αγάπη για την πατρίδα είναι η πιο αγνή μορφή αγάπης».