H γυναικεία ψήφος έχει τη δική της ιστορία
Πολύ προτού τα φορέσουν, όμως, τα διαβόητα παντελόνια οι γυναίκες στην Ελλάδα «φόρεσαν» το εκλογικό τους δικαίωμα.
Στις 23 Απριλίου 1944, εν μέσω Κατοχής, οι Ελληνίδες για πρώτη φορά ψήφισαν και ψηφίστηκαν. Βέβαια, η επίσημη καθιέρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών στη χώρα μας, συνέβη μερικά χρόνια αργότερα, το 1952 όταν κατοχυρώθηκε το δικαίωμά τους στο Σύνταγμα. Αλλά η πρώτη ψήφος είχε ήδη ριφθεί!
Η προσπάθεια, όμως, είχε -και εδώ- ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Το 1920 το Σοσιαλεργατικό Κόμμα κατέβηκε στις εκλογές φωνάζοντας, ανάμεσα στα υπόλοιπα προεκλογικά του συνθήματα, «Σφυρί, δρεπάνι και ψήφο στο φουστάνι». Την ίδια περίοδο είχε ξεκινήσει ο οργανωμένος αγώνας για την πολιτική χειραφέτηση της Ελληνίδας και είχε ιδρυθεί ο «Σύνδεσμος για τα δικαιώματα της γυναικός» με πρόεδρο τη Μαρία Νεγρεπόντη και αντιπρόεδρο την Αύρα Θεοδωροπούλου, πρωτοπόρο του γυναικείου κινήματος.
Οι συζητήσεις που έγιναν στη Βουλή από το 1920 δεν είχαν θετικό αποτέλεσμα διότι οι γυναίκες θεωρούνταν ...ανισόρροπες και άρα αναξιόπιστες για να αποφασίσουν για το μέλλον του έθνους.
«...Ορισμένα τινά Ελληνικά θήλεα ζητούν να δοθή ψήφος εις τας γυναίκας. Σχετικώς με το ίδιον τούτο θέμα διαπρεπέστατος επιστήμων είχεν άλλοτε αναπτύξει από του βήματος της Βουλής το επιστημονικώς πασίγνωστον, άλλως τε, γεγονός ότι παν θήλυ διατελεί εις ανισόρροπον και έξαλλον πνευματικήν κατάστασιν ωρισμένας ημέρας εκάστου μηνός... Νεώτεραι και ακριβέστεραι έρευναι καταδείκνυσιν ότι ου μόνον ωρισμένας ημέρας, αλλά δι' όλου του μηνός τελούσιν άπαντα τα θήλεα εις πνευματικήν και συναισθηματικήν ανισορροπίαν... Επειδή εν τούτοις αι ημέραι αύται, δεν συμπίπτουν ως προς όλα τα θήλεα, είναι αδύνατον να ευρεθή ημέρα πνευματικής ισορροπίας και ψυχικής γαλήνης όλων των θηλέων, ώστε την ευτυχή εκείνην ημέραν να ορίζονται αι εκάστοτε εκλογαί. Η γυναικεία συνεπώς ψήφος είναι πράγμα επικίνδυνον, άρα αποκρουστέον» έγραφε η Εφημερίδα «Νέα Ημέρα» στις 20 Μαρτίου του 1928.
To 1934 οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά, σε δημοτικές εκλογές. Το δικαίωμα εκχωρήθηκε μόνο σε εγγράμματες Ελληνίδες άνω των 30 ετών και σε όλη τη χώρα ψήφισαν 240 (...) γυναίκες.
Το 1979 τα Ηνωμένα Έθνη έκαναν ένα συνέδριο στο οποίο συζητήθηκε η απάλειψη κάθε είδους διάκρισης όσον αφορά στο γυναικείο φύλο και οι αποφάσεις τους τέθηκαν σε ισχύ από τις χώρες-μέλη στις 3 Σεπτεμβρίου του 1981. Αλλά η ιστορία της γυναικείας ψήφου είχε ξεκινήσει πολύ πολύ νωρίτερα, από τις σουφραζέτες και δεν ήταν τόσο εύκολο και απλό να την κερδίσουν.
Σουφραζέτες* ενωμένες, ποτέ ηττημένες
Στη Γαλλία, στα 1780 και στα 1790, ο Antoine Condorcet, φιλόσοφος και πολιτικός επιστήμονας, και η Olympe de Gouges, συγγραφέας, φεμινίστρια και μια από τις πρώτες ακτιβίστριες διεκδίκησαν το δικαίωμα των γυναικών να συμμετάσχουν στο εκλέγειν. Η Γαλλία ήταν μια χώρα στην οποία οι γυναίκες, από το μεσαίωνα ακόμα, συμμετείχαν στα κοινά εκφέροντας επισήμως γνώμη σε θέματα που αφορούσαν στο δήμο και στην πόλη. Το ίδιο και η Σουηδία. Στην Κορσική οι γυναίκες ψήφιζαν από το 1755 για την κυβέρνησή τους που αποτελείτο από κατοίκους άνω των 25 ετών, ανάμεσα στους οποίους και γυναίκες (ανύπανδρες ή χήρες), -αν και αυτή η ελευθερία καταρρίφθηκε το 1769 που η Γαλλία κατέλαβε το νησί.
Το 1756 το πάλλευκο χέρι της Lydia Chaplin Taft έριξε την πρώτη γυναικεία ψήφο στην Αμερική και, συγκεκριμένα, στη Μασσαχουσέτη. Οι γυναίκες του Νιου Τζέρσι, επίσης, είχαν το δικαίωμα να ψηφίζουν, τουλάχιστον ώσπου να παντρευτούν και αφού χηρέψουν, μέχρι το 1807 που το έχασαν μαζί με τους έγχρωμους και το ψηφίζειν έγινε αποκλειστικό προνόμιο των λευκών ανδρών.
Πρωτοπόρες στο θέμα της ψήφου είχαν σταθεί, περισσότερο από μισό αιώνα πριν, οι γυναίκες της βρετανικής αποικίας της Νέας Ζηλανδίας που έγινε η πρώτη χώρα που έδωσε επισήμως το δικαίωμα ψήφου σε όλες τις ενήλικες γυναίκες τo 1893. Στη γειτονική της βρετανική αποικία, τη Νότια Αυστραλία, τα κατάφεραν δύο, μόλις, χρόνια αργότερα και το 1895 βρέθηκαν και εκείνες στα εκλογικά κέντρα της εποχής -αν και χρειάστηκε να περιμένουν ως το 1919 ώσπου να μπορούν να θέσουν και υποψηφιότητα για να κυβερνήσουν το κράτος τους.
Στην -πολιτισμένη κατά τα άλλα- Ευρώπη μέχρι το 1907 καμία χώρα δεν είχε παραχωρήσει εκλογικό δικαίωμα στο ασθενές φύλο και την εκκίνηση έδωσε η Φινλανδία που απέκτησε, επίσης, και 19 γυναίκες στη Βουλή της την ίδια χρονιά. Τα χρόνια που προηγήθηκαν του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ακολούθησαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες: η Νορβηγία το 1913 και η Δανία το 1915 και, κοντά στο τέλος του πολέμου, οι κυρίες του Καναδά, της Σοβιετικής Ρωσίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας συνωστίστηκαν στις κάλπες. Οι Βρετανίδες άνω των 30 ετών απέκτησαν δικαίωμα ψήφου το 1918, οι Ολλανδές το 1919 και οι Αμερικανίδες, μετά από 80 χρόνια προσπάθειας, το 1920. Ακολούθησαν οι γυναίκες στην Τουρκία που βρέθηκαν στις εκλογικές επάλξεις το 1926 ενώ στη Βρετανία, μέχρι το 1928, κατάφερε το ασθενές φύλο να έχει ισάξια δικαιώματα όσον αφορά στο θέμα των εκλογών, με το ισχυρό -δηλαδή δικαίωμα ψήφου για τους ενήλικες άνω των 21 ετών.
Τα Ηνωμένα Έθνη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
Το 1948 τα Ηνωμένα Έθνη έκαναν την πρώτη τους επίσημη κίνηση προς την κατοχύρωση ίσων δικαιωμάτων για όλους τους ανθρώπους και, σύμφωνα με το άρθρο 21 της Διακήρυξης, «όλοι έχουν το δικαίωμα να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση της χώρας τους απ' ευθείας ή μέσω ελεύθερα εκλεγμένων εκπροσώπων. Η θέληση του λαού πρέπει να είναι η βάση της εξουσίας και της κυβέρνησης και αυτή θα εκφράζεται με περιοδικές και αυθεντικές εκλογικές διαδικασίες στις οποίες θα έχουν ισάξιο δικαίωμα μυστικής ή αντίστοιχης ψήφου όλοι οι πολίτες».
Η πιο πρόσφατη χώρα που παραχώρησε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες είναι το Μπουτάν, το 2008.
*σουφραζέτα: από τη γαλλική λέξη suffrage= δικαίωμα ψήφου
Bloggers
