«You are not alone»: Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατά της Βίας δημιουργεί ένα κόσμημα που μιλά για όλες μας

Συζητήσεις επί συζητήσεων, δολοφονίες, κακοποιήσεις και οι «κακές ειδήσεις» που πολλές φορές λέμε ότι έρχονται να μας ταράξουν την καθημερινότητα. Μόνο που η έμφυλη βία είναι μορφή της καθημερινότητάς μας. Ήταν, είναι και προσπαθούμε να μην συνεχίσει νε είναι και για τις επόμενες γενιές γυναικών εκεί έξω. Και για να γίνει αυτό θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που έχουμε για να ακουστεί η φωνή μας. Ένα από αυτά είναι και η μόδα. Ξεκίνησα αυτή τη συνέντευξη θέλοντας να μιλήσω με τις κυρίες Κική Πετρουλάκη και Χριστίνα Παπατόλη σχετικά με το κολιέ «You are not alone, me now, me too» που μπορείτε να βρείτε στο e-shop του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κατά της Βίας, αλλά η ίδια η συζήτηση και το έργο του δικτύου με οδήγησε σε πολύ βαθιά συμπεράσματα για τη θέση της γυναίκας στην Ελλάδα του σήμερα.

SOFFA: Ένα κοινωνικό εργοστάσιο με στόχο να σπάσει την αλυσίδα δουλείας στη βιομηχανία της μόδας

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Για Την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών η πρώτη μου επικοινωνία έγινε με την κυρία Παπατόλη, που μου μίλησε για την έμπνευση και το νόημα πίσω από τον σχεδιασμό του εν λόγω κοσμήματος. Θα ήθελα όμως να ξεκινήσω αντίστροφα, από τα ενδιαφέροντα που μου είπε η κυρία Πετρουλάκη, Ψυχολόγος και Πρόεδρος του ΔΣ του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κατά της Βίας μία Κυριακή πρωί. Και είπαμε πολλά. Για το νέο Υπουργείο Οικογένειας που είδαμε αντί ενός Υπουργείου Ισότητας για παράδειγμα, για το γεγονός ότι τα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν ανήκουν πια στο Υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά εντάχθηκαν στο νέο Υπουργείο Οικογένειας και για την άποψή της ότι η αντιμετώπιση της βίας έχει μπει πια σε δεύτερη μοίρα.

Η νέα τους καμπάνια με τίτλο «Ως πότε χωρίς ταξί;», που έχει ήδη ξεκινήσει το ταξίδι της, θέτει το ζήτημα της άμεσης ευθύνης του κράτους και των αρχών στην αξιολόγηση του κινδύνου κάθε περιστατικού έμφυλης βίας αλλά και της μετέπειτα προστασίας της κάθε γυναίκας από αυτόν. Μόνο που οι καμπάνιες θα πρέπει τώρα πια να έχουν ως τελικό αποδέκτη την πολιτική ηγεσία και όχι στις γυναίκες.

H Κική Πετρουλάκη μας μιλάει για το έργο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κατά της Βίας.

Πείτε μας λίγα λόγια αρχικά για το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας και το έργο του.

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρία που ιδρύθηκε το 2006, μαζί με τον νόμο περί ενδοοικογενειακής βίας. Σήμερα ασχολούμαστε με την καταπολέμηση της βίας ανάμεσα στους συντρόφους αλλά και τη σεξουαλική βία. Ουσιαστικά προσπαθούμε να ασχοληθούμε με όλα τα επίπεδα: από την πρωτογενή πρόληψη μέχρι την υποστήριξη των γυναικών που υφίστανται βία. Μεταγενέστερα αντιληφθήκαμε ότι δεν ήταν τόσο καλυμμένο το κομμάτι της υποστήριξης, οπότε τα τελευταία δέκα χρόνια αρχίσαμε να κάνουμε και τέτοιου είδους υπηρεσίες, μετά από ζήτηση των ίδιων των γυναικών.

Σε τι σημείο πιστεύετε ότι βρίσκεται σήμερα στην Ελλάδα η βία κατά των γυναικών; Τα περιστατικά που ακούμε είναι συχνά σοκαριστικά.

Το γεγονός ότι τα βλέπουμε συχνότερα δεν σημαίνει ότι αυξήθηκαν απαραίτητα. Γιατί αν δείτε τις καταγγελίες, οι γυναίκες καταγγέλλουν παρελθόντα περιστατικά. Για να είμαστε σε θέση να πούμε τέτοιου είδους πράγματα θα έπρεπε ανά πέντε χρόνια να κάνουμε μία επιδημιολογική μελέτη. Ακόμα και όταν αλλάζεις κάτι προς το καλύτερο, ο αριθμός αυξάνεται. Για παράδειγμα μετά τη δολοφονία της Κυριακής Γρίβα μέσα στο Αστυνομικό Τμήμα Αγίων Αναργύρων η αστυνομία άλλαξε τον τρόπο που διαχειρίζεται τα περιστατικά. Τώρα σε κάθε καταγγελία σχηματίζεται δικογραφία. Μέσα σε έξι μήνες είχαμε τον αριθμό των καταγγελιών όλου του προηγούμενου έτους. Αυτό σημαίνει ότι προφανώς και πέρυσι ο ίδιος αριθμός γυναικών είχε προσφύγει στο Αστυνομικό Τμήμα, απλώς τα περιστατικά δεν είχαν καταγραφεί ως ενδοοικογενειακή βία. Αν κάνουμε αυτή τη στιγμή όσα μας ζητάει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, αν ποινικοποιήσουμε δηλαδή όλες τις μορφές βίας, τα νούμερα θα ήταν πολύ μεγαλύτερα. Το τι μετράμε, λοιπόν, καθορίζει και το μέγεθος.

Πιστεύετε ότι πλέον οι γυναίκες που υφίστανται βία είναι επαρκώς ενημερωμένες και είναι κυρίως ψυχολογικοί οι λόγοι που τις κρατάνε συχνά δίπλα στον κακοποιητή τους;

Καθόλου δεν το πιστεύω αυτό. Οι γυναίκες πάντα μίλαγαν και αν πραγματικά υπήρχαν τα εργαλεία για να τις κρατήσουμε ασφαλείς, καμία δεν θα έμενε με τον κακοποιητή της. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και αυτές που φεύγουν, επειδή δεν βρίσκουν αυτό που χρειάζονται οι ίδιες και σε πολλές περιπτώσεις και τα παιδιά τους αναγκάζονται να επιστρέψουν ή να μη φύγουν εξαρχής. Οι καμπάνιες «μίλα, μην φοβάσαι» δεν έχουν ιδιαίτερο νόημα. Οι καμπάνιες θα πρέπει να παλεύουν να αλλάξουν τα όσα παρέχουμε ως υποστήριξη.

H νέα γενιά γυναικών δείχνει μικρότερη ανοχή στα φαινόμενα βίας; Είστε αισιόδοξη ότι θα καταφέρουμε να σπάσουμε τον κύκλο της;

Προσωπικά βλέπω και τις μεγαλύτερες γυναίκες έτοιμες, παρόλο που έχουν μεγαλώσει με στερεότυπα. Όταν, όμως, βλέπεις τις δολοφονίες γυναικών να γίνονται από 30χρονα παιδιά, δεν μπορείς να διατηρήσεις μεγάλη αισιοδοξία. Γιατί στην πραγματικότητα είναι σαν η μεγάλη διεκδίκηση της ισότητας να κάνει τους άνδρες να αισθάνονται ότι τους αφαιρούνται τα προνόμιά τους. Και έτσι αντεπιτίθενται.

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να μεταδώσει η κάθε γυναίκα που θα φορέσει το συγκεκριμένο κολιέ «You are not alone- Me now, me too» στο λαιμό της;

Η αλήθεια είναι ότι η καθεμία φτιάνει μόνη της το μήνυμά της. Χρειάζεται να είμαστε αλληλέγγυες, αλλά αυτό δεν αφορά μόνο τη γυναίκα. Υπάρχουν και πολλοί άνδρες που είναι αλληλέγγυοι με τις γυναίκες και είναι από τη σωστή πλευρά της ιστορίας. Το μήνυμα είναι ότι όλες μαζί είμαστε πιο δυνατές, επειδή η αλλαγή δεν πρόκειται να έρθει από πάνω προς τα κάτω αλλά από κάτω προς τα πάνω.

H σχεδιάστρια κοσμημάτων Χριστίνα Παπατόλη στο Queen.gr.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα αυτού του κοσμήματος; Πείτε μας λίγα λόγια πίσω από την έμπνευση του σχεδιασμού του «You are not alone- Me now, me too» κολιέ.

Ήταν μία πολύ κακή φάση, είχαν γίνει πολλές δολοφονίες γυναικών. Είναι μία συζήτηση που έχουμε συνέχεια και ήθελα αυτό το κόσμημα να είναι μια δήλωση συμπαράστασης σε όλες τις γυναίκες που υφίστανται κάποια μορφή βίας ή κακοποίησης. Ήθελα να δημιουργήσω ένα κόσμημα σαν φυλαχτό, ένα σύμβολο γυναικείας ενδυνάμωσης.

Βλέπουμε πολλές μικρές γυναικείες φιγούρες να στέκονται η μία δίπλα στην άλλη. Τι συμβολίζει αυτό για εσάς;

Διαπίστωσα ότι η γυναικεία αλληλεγγύη είναι πολύ πιο δυνατή από όταν ήμουν εγώ μικρή, στον οικογενειακό, επαγγελματικό και κοινωνικό μου κύκλο. Θεωρώ ότι είναι ένα πρώτο βήμα το να μην νιώθει καμία μόνη, γιατί στην πραγματικότητα δεν είναι.

Ως δημιουργός, πόσο σας ευαισθητοποίησε το συγκεκριμένο project; Θα θέλατε να κάνετε κάτι αντίστοιχο και στο μέλλον;

Δεν θα μπορούσα να μην είμαι ευαισθητοποιημενη πάνω σε αυτό το θέμα, όμως ήταν μια αφορμή για παραπάνω ενημέρωση, όπως για παράδειγμα για τον νόμο της συνεπιμέλειας και μία αφορμή για συζήτηση με γυναίκες που μέχρι τότε γνώριζα απλά σαν πελάτισσες ή που δεν γνώριζα και καθόλου. Όπως η Αμαλία Καβάλη, η οποία έμαθε για το κόσμημα και το επέλεξε για την εμφάνιση στη βράβευση της με το βραβείο Μελίνα Μερκούρη. Κάθε χρονιά είμαστε πλέον σε διαδικασία να φτιάχνουμε ένα γούρι ή κάτι άλλο, γιατί θαυμάζω πολύ τη δουλειά που γίνεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατά της Βίας.

Ακολουθήσαμε μία «αόρατη διαδρομή» μαζί με τη Σχεδία στις αθέατες πλευρές της Αθήνας

Τι θα θέλατε να πείτε σε κάθε μία γυναίκα εκεί έξω που ίσως έχει ανάγκη να δει ή και να φορέσει ένα τέτοιο κόσμημα;

Το κύριο μήνυμα είναι ότι καμία δεν είναι μόνη, γιατί όλες έχουμε βρεθεί κάποια στιγμή αντιμέτωποι με κακοποιητικές συμπεριφορές και νιώθουμε ότι φταίγαμε. Σπάζοντας αυτόν τον κύκλο της σιωπής και της ενοχής, βρισκόμαστε αυτόματα σε έναν καλύτερο κόσμο.

Πιστεύετε ότι η μόδα είναι ένα μέσο που μπορεί να ευαισθητοποιήσει γύρω από τα φαινόμενα βίας κατά των γυναικών;

Θεωρώ ότι είναι ένα μέσο με μεγάλη δύναμη και μέσω της μόδας μπορεί να ακουστεί εκκωφαντικά κάτι. Η μόδα έχει το στοιχείο της ανατροπής που είναι εξίσου σημαντικό. Για να έρθει κάτι καινούργιο, πρέπει να εγκαταλείψουμε τις παραδοσιακές νόρμες.

Βρείτε τις δημιουργίες της Χριστίνας Παπατόλη στο papatolis_jewellery

Διαβάστε όλο το αφιέρωμα εδώ.