Η Βερονίκη Κυριακοπούλου μιλάει στην ψυχή των παιδιών μέσα από το θεατρικό παιχνίδι

Η Βερονίκη Κυριακοπούλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μετακόμισε στην Αγγλία όπου και έζησε για 8,5 χρόνια. Εκεί σπούδασε Θεατρολογία στο University of Exeter (BA Honours Drama), πήρε ειδικότητα στο Εφαρμοσμένο Θέατρο (MA Applied Drama) από το Royal Holloway - University of London και έπειτα ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη δραματική σχολή Drama Studio London του Λονδίνου έχοντας εκπαιδευτεί και ως ηθοποιός.

Στην Βρετανία εργάστηκε ως ηθοποιός σε σύγχρονα έργα, κλασικό ρεπερτόριο και περιοδεύουσες παραστάσεις, roleplay καθώς και σε ραδιοφωνικά έργα ενώ έχει εργαστεί ως δασκάλα θεατρικού παιχνιδιού σε σχολεία του Λονδίνου και ως εμψυχώτρια στην τελετή έναρξης των Special Olympics δουλεύοντας με συμπεριληπτικές ομάδες. Στην Ελλάδα έχει συνεργαστεί με σχολεία και κέντρα απασχόλησης ως θεατροπαιδαγωγός και εννοείται πως από αυτό και μόνο το σύντομο cv καταλαβαίνεις πως είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να μας εξηγήσει πόσο σημαντικό είναι το θεατρικό παιχνίδι για τα παιδιά, πώς θα το φέρουμε στη ζωή τους και ποια τα οφέλη.

Αθήνα-Λονδίνο: Ποιες διαφορές παρατηρείς στην ανατροφή των παιδιών και στη λειτουργία των σχολείων.

«Ως εξωτερική συνεργάτιδα σε δημόσια νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία του Λονδίνου, θυμάμαι ότι το πρώτο πράγμα που μου έκανε εντύπωση ήταν οι διεξοδικές συνεντεύξεις και το λεγόμενο background check που κάνουν τα σχολεία πριν ξεκινήσουν μία νέα συνεργασία. Ψυχολογικά test, έλεγχος των πτυχίων, αμειβόμενα δοκιμαστικά μαθήματα, στήριξη και καθοδήγηση σε όλη τη διάρκεια της συνεργασίας και αυστηρά μέτρα προστασίας. Ήμουν υποχρεωμένη να έχω αντίγραφο του αντίστοιχου ποινικού μητρώου και του διαβατηρίου μου, κάθε φορά που έμπαινα στο σχολείο για μάθημα. Όσον αφορά στα παιδιά, στην πλειοψηφία τους, ήταν αρκετά ανεξάρτητα και συναισθηματικά αναπτυγμένα για την ηλικία τους. Είχαν την αίσθηση του χώρου στον οποίο βρίσκονταν, ακολουθούσαν τους κανόνες και τις οδηγίες πολύ πιο εύκολα και το σημαντικότερο για εμένα, είχαν αρκετά ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση και αντίληψη της δράσης στην οποία συμμετείχαν. Οι γονείς και το σχολείο είχαν ενθουσιασμό, στήριζαν απόλυτα τα μαθήματα καθώς αναγνώριζαν τα οφέλη της εξωσχολικής δραστηριότητας και δεν την αντιμετώπιζαν σαν “parking” παιδιών, γεγονός που φυσικά μόνο θετική επίδραση είχε και στη συνεργασία με τα παιδιά».

Από ποια ηλικία έχει ουσία το θεατρικό παιχνίδι στα παιδιά; Μιλάμε για μια μόδα ή για μια ενασχόληση με περισσότερα οφέλη για τα μικρότερα και μεγαλύτερα παιδιά;

«Σε μεγάλο βαθμό έχει να κάνει με την προσέγγιση και την κατάρτιση του ανθρώπου που είναι υπεύθυνος για μία τέτοια δράση, καθώς και τις προσδοκίες των γονέων/συμμετεχόντων. Το ζητούμενο θα πρέπει να είναι η καλλιέργεια των συμμετεχόντων και όχι η ανάδειξη «ταλέντων» και η προετοιμασία μιας παράστασης – αν αυτά προκύψουν, είναι καλοδεχούμενα, αλλά δεν θα πρέπει να είναι αυτοσκοπός.

Τα παιδιά έχουν ιδιαίτερα αναπτυγμένη την ανάγκη για συναναστροφή, την ικανότητα της μίμησης και της αντίληψης ενός παιχνιδιού, ήδη από τα 2, 2,5 έτη. Η προσέγγιση όμως σε αυτές τις ηλικίες είναι διαφορετική.

Δίνουμε μουσικά, κινησιολογικά και άλλα ερεθίσματα για να ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή του παιδιού, που πιθανώς να βιώνει την πρώτη του εμπειρία σε ομάδα με άλλα παιδιά. Δουλεύουμε με αισθητηριακές ασκήσεις και παιχνίδια, αλληλεπίδραση με την ομάδα και τα αντικείμενα, σύνδεση του λόγου, της μουσικής, της κίνησης και του ρυθμού. Επίσης τα κινησιολογικά παιχνίδια βοηθούν στην ανάπτυξη αντανακλαστικών, της αντιληπτικής ικανότητας, της φαντασίας και των κινητικών δεξιοτήτων. Όλες οι ηλικίες -παιδιά και ενήλικες- ωφελούνται από μια θεατρική δράση/θεατρικό παιχνίδι καθώς ενθαρρύνεται η καλλιέργεια των εκφραστικών μέσων, η ενσυναίσθηση, η ομαδικότητα, η κριτική σκέψη.

Ζητούμενο της σημερινής εποχής είναι η συμπερίληψη. Πώς μπορούν οι γονείς σήμερα να βάλουν τα παιδιά στη σκέψη αυτή και τι σου άφησε η εμπειρία της εργασίας με συμπεριληπτικές ομάδες στην τελετή έναρξης των Special Olympics.

«Η συνεργασία μου με συμπεριληπτικές ομάδες στην Αγγλία, με σκοπό την προετοιμασία τους για τα Special Olympics 2012, ήταν μία μοναδική εμπειρία, απαιτητική και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Το ηλικιακό εύρος των συμμετεχόντων ήταν πολύ μεγάλο (7-70 ετών) και οι ομάδες ήταν μικτές (άτομα με και χωρίς αναπηρίες) συνεπώς η προετοιμασία αλλά και εκπόνηση των εργαστηρίων ώστε να είναι προσβάσιμα και ενδιαφέροντα για όλους, ήταν ένα στοίχημα. Η εργατικότητα, η αποδοχή και η δοτικότητα των ομάδων, μας αντάμειψε όλους!

Η συμπερίληψη προϋποθέτει ενημέρωση, αποδοχή, υποδομές, ίσες ευκαιρίες, πρόληψη, ευγένεια, σεβασμό και αλληλοϋποστήριξη - μία συνθήκη στην οποία να μπορούν όλοι να «περιληφθούν».

Να μάθει το παιδί να ρίχνει τα απορρίμματα στον κάδο - όχι μόνο για να είναι καθαρό το μέρος που ζει - αλλά και από σεβασμό στους οδοκαθαριστές, να ρωτά έναν ηλικιωμένο ή π.χ. ένα άτομο με οπτική βλάβη αν χρειάζεται βοήθεια να περάσει το δρόμο, να σέβεται και να φροντίζει τη φύση και τα ζώα, να ρωτάει ένα μοναχικό παιδί στην αυλή του σχολείου, αν θέλει να παίξει μαζί του, να προσφέρεται να μοιραστεί το κολατσιό του - αν κάποιος συμμαθητής του δεν έχει κα. Εύχομαι όλα αυτά, τα μικρά, καθημερινά – και δυστυχώς καθόλου αυτονόητα για πολύ κόσμο – να γίνουν τρόπος ζωής ώστε κάποια στιγμή να μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστικά συμπεριληπτικές κοινωνίες».

Ποια είναι η πιο απλή άσκηση θεατρικού παιχνιδιού που θα μπορούσαν να κάνουν οι γονείς καθημερινά με τα παιδιά τους, ποια τα οφέλη της και ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που μπορεί να έχει το να δουλεύεις με μικρά παιδιά;

«Τα παιδιά -ιδιαίτερα στις μέρες μας- έχουν ανάγκη από ουσιαστική επαφή και χρόνο τόσο με τους γονείς όσο και με άτομα της ηλικίας τους, συνεπώς οποιαδήποτε δραστηριότητα προάγει τη δημιουργικότητα, την παρατήρηση, τη μίμηση και την αντιληπτική ικανότητα, είναι ωφέλιμη.

Σε μία κοινωνία με τόσα ερεθίσματα -πολλά από τα οποία δεν προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό στα παιδιά- μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, είναι να μάθουν να παίζουν και να είναι δημιουργικά χωρίς ιδιαίτερα «μέσα». Η επιστροφή δηλαδή στην απλότητα και τις ρίζες του παιχνιδιού, που είναι η φαντασία, η δημιουργικότητα και η επικοινωνία. Όταν καταφέρνουν και «μπαίνουν» ουσιαστικά στο παιχνίδι, οι κόσμοι που «φτιάχνουν» είναι μαγικοί και εκπλήσσονται και τα ίδια με αυτά που επινοούν».

Στην επιστροφή της στην Ελλάδα, η Βερονίκη μπήκε απευθείας στα βαθιά με τον ρόλο της Veronica Thompson στην Παραλία.

Η Βερόνικα είναι μία κοπέλα με κέφι για τη ζωή και την περιπέτεια. Κόρη εύπορων Άγγλων επιχειρηματιών, μεγαλωμένη με αρχές, σπουδάζει ψυχολογία σε πρόγραμμα ανταλλαγής στη Σορβόνη και εκεί γνωρίζει τη Νάταλι και γίνονται κολλητές. Οι δυο τους παθιάζονται με το κίνημα του Μάη '68 και συμμετέχουν ενεργά σε διάφορες δράσεις. Είναι ερασιτέχνης φωτογράφος και παράλληλα με τις σπουδές της έπιασε δουλειά σε περιοδικά τύπου National Geographic ως φωτογράφος και έτσι ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο.

Πώς σου φάνηκε η συμμετοχή στην Παραλία; Έχεις ομοιότητες και διαφορές με τον ρόλο της Βερόνικας που υποδύθηκες και τελικά πόσο σαγηνευτική ήταν αυτή η εποχή των 70ς για εσένα;

«Ήταν μια πολύ όμορφη, δημιουργική συνεργασία, με εξαιρετικούς συντελεστές και χαίρομαι ιδιαίτερα που είχε τόσο θερμή αποδοχή και από τον κόσμο. Με τη Βερόνικα συγκλίνουμε στο ότι και οι δύο αγαπούμε πολύ τα ταξίδια, τη φύση, τη φωτογραφία και προσπαθούμε να στεκόμαστε στους γύρω μας όταν το έχουν ανάγκη.

Από την ερεύνα που έκανα για την εποχή αλλά και ιδιαίτερα την κοινότητα των χίπις στα Μάταλα, αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ότι δύο τόσο διαφορετικοί κόσμοι κατάφεραν να συνυπάρχουν και να επιβιώσουν αρμονικά και παρά τις πολιτικές αναταραχές που συνέβαιναν τότε ανά τον κόσμο.

Οι χίπις βοήθησαν στον τουρισμό της εποχής και την τοπική κοινωνία, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους σε αγροτικές εργασίες, στα απομακρυσμένα χωριά και σε αντάλλαγμα εξασφάλιζαν τη διαβίωσή τους με τρόφιμα, ρούχα και άλλες παροχές από τους ντόπιους.

Η μουσική της εποχής, οι αρχές και η φιλοσοφία του χιπισμού για ενότητα, σύμπνοια, αγάπη και συμπερίληψη (αν μιλήσουμε με σημερινούς όρους), μας ακολουθούν εν μέρη, μέχρι και σήμερα».

1. Επιστροφή στην Ελλάδα; Ποια είναι τα επόμενα βήματά σου και ποιοι οι στόχοι που θα ήθελες να επιτύχεις άμεσα;

Αρχικά θα ήθελα να έχω υγεία, υπομονή, επιμονή και να συνεχίζω να έχω τον ίδιο ενθουσιασμό και όρεξη για την δουλειά μου στα χρόνια που θα έρθουν. Εύχομαι να φτάσω στο σημείο να μπορώ να βιοπορίζομαι από αυτό που αγαπώ και σπούδασα, να μου δοθεί η ευκαιρία να υποδυθώ ενδιαφέροντες ρόλους, να δουλέψω στον κινηματογράφο (που δεν έτυχε ακόμα) και να συνεργαστώ με ανθρώπους που θαυμάζω και εμπνέομαι από τη δουλειά τους. Να συνεχίζω με μεταφράσεις έργων και τις διδασκαλίες, να μπορώ να εξελίσσομαι ως άνθρωπος αλλά και ως καλλιτέχνης μέσα από τη δουλειά και τη ζωή μου.

Είμαστε μια χώρα με πάρα πολλές θεατρικές σκηνές και παραστάσεις. Υπάρχει τελικά χώρος για όλους και τρόπος ανάδειξης των ξεχωριστών ταλέντων; Θέλεις να δοκιμαστείς στο θέατρο και στην Ελλάδα και ποιο ήταν εκείνο το στοιχείο στο θέατρο στο Λονδίνο που δεν φανταζόσουν πως θα σε δυσκολέψει ή θα σου φανεί ενδιαφέρον.

«Το ζητούμενο δεν θα έπρεπε να είναι μόνο ποσοτικό, αλλά και ποιοτικό. Δηλαδή όχι πόσα θέατρα έχουμε και πόσοι θεατές παρακολουθούν τις “sold out” παραστάσεις, αλλά πώς λειτουργούν τα θέατρα που έχουμε και τι επιλέγουν να δουν οι θεατές, πόσο αφυπνισμένοι είναι π.χ. πολλές δουλειές είναι υποστελεχωμένες, τα κονδύλια δίνονται με άνιση κατανομή, υπάρχει δυστυχώς ακόμα απλήρωτη εργασία και αθέτηση όρων.

Στα τόσα πολλά θέατρα και τις θεατρικές παραστάσεις, από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι και η δυσκολία στην πρόσβαση πληροφοριών για εύρεση εργασίας, άρα και λιγοστές ουσιαστικές ευκαιρίες για να εργαστεί κάποιος.

Το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει εκπροσώπηση των ηθοποιών από ατζέντηδες, όπως γίνεται στο εξωτερικό, δυσκολεύει αρκετά το κομμάτι της εργασίας μας, τόσο στην εύρεσή της, όσο και στη διαπραγμάτευση των όρων συνεργασίας.

Η συνέπεια, η καθαριότητα, οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, ο σεβασμός σε όλους τους εργαζόμενους, τα σωματεία που έχουν πραγματική «φωνή», το κοινό που σέβεται την παράσταση που έχει έρθει να παρακολουθήσει, είναι μερικά παραδείγματα των διαφορών μας με τα Αγγλικά θέατρα.

Φυσικά και υπάρχουν και εξαιρέσεις, οι οποίες εύχομαι να γίνουν ο «κανόνας», ώστε το ελληνικό θέατρο να «ζει» όπως πραγματικά του αξίζει!

Δες τα σεμινάρια που διοργανώνει η Βερονίκη στην παρακάτω gallery: