Σοφία Μπεκατώρου: «Η επαναθυματοποίηση δεν είναι υπερβολή αλλά πραγματικότητα»

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, προορίζεται για να τιμήσουμε την ύπαρξη όλων μας. Όλων των γυναικών που καθημερινά παλεύουν σε έναν κόσμο που εξισώνει τη θηλυκότητα με την αδυναμία. Ίσως σε αυτό μάλιστα, να οφείλεται εν μέρει και η συστολή πολλών θυμάτων να μιλήσουν ανοιχτά για παρενοχλητικές συμπεριφορές που έχουν βιώσει: Ο φόβος μήπως τις χαρακτηρίσουν αδύναμες. Όλα αυτά τα στερεότυπα έσπασε με μιας, με τον πιο γενναίο και γνήσιο τρόπο πριν δύο χρόνια, μία γυναίκα που έθεσε γερά θεμέλια για όσα πρεσβεύει η μέρα που εορτάζεται η γυναίκα.

Το κίνημα #MeToo στο εξωτερικό είχε ήδη τη δική του ιστορία, όταν στην Ελλάδα απέκτησε τη δική του Σοφία. Η Σοφία Μπεκατώρου είχε το σθένος να πει ότι έχουν συμβεί και σε εκείνη όσα έχουν βιώσει δυστυχώς πολλές γυναίκες ανάμεσά μας, καθιστώντας τους αυτομάτως και πιο εύκολο να το παραδεχθούν και οι ίδιες στον εαυτό τους.

Είναι πράγματι τόσο απελευθερωτικό να μπορείς να πεις «το έχουν κάνει και σε εμένα», χωρίς να φοβηθείς το victim blaming που συχνά ακολουθεί. Όπως κάθε κίνημα λοιπόν έχει τον δικό του πρωτεργάτη, οφείλουμε και εμείς ένα ειλικρινές «ευχαριστώ» στην αθλήτρια που μας έδειξε ότι οι παραβιαστικές πράξεις μπορούν να γίνουν και στις πιο δυναμικές, θαρραλέες και γενναίες γυναίκες. Γιατί η παρενόχληση δεν έχει να κάνει με την προσωπικότητα του θύματος, αλλά μόνο με του θύτη. Και αν μπορεί να συμβεί σε μια Ολυμπιονίκη, μπορεί να συμβεί σε όλες μας.

International Women's Day: Η περίπτωση της Σοφίας Μπεκατώρου

Αν και οι λέξεις equity και equality χρησιμοποιούνται συχνά για ίδιους σκοπούς, δεν σημαίνουν το ίδιο πράγμα. Το equity είναι ο τελικός στόχος μας και το equality είναι το πώς θα φτάσουμε έως εκεί. Αν και συχνά επιδιώκουμε «ίσες ευκαιρίες», αυτό μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε αποκλεισμό και όχι σε συμπερίληψη. Το ίδιο ποδήλατο δεν ταιριάζει σε όλους. Η δυνατότητα σε κάθε άτομο να οδηγεί βασίζεται στο να του δώσεις ένα ποδήλατο που ταιριάζει στις ανάγκες του. Η Σοφία Μπεκατώρου γνωρίζοντας πολύ καλά από αθλητισμό αλλά και από αποστάσεις μέχρι τον στόχο είναι ένα ισχυρό φωτεινό παράδειγμα πως αυτός ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος και να παραδώσουμε στις μελλοντικές γενιές ένα καλύτερο αύριο.

Σε μια συνέντευξη μαζί της που δεν είναι μία κατάθεση ψυχής αλλά έχει ισχυρότατο όφελος οι λέξεις έχουν τεράστια δυναμική και είναι τόσο τεράστιες που μπορούν να επηρεάσουν σε τέτοιο βαθμό που να οδηγήσουν σε γενναίες πράξεις και αλλαγές. Σε μια τέτοια συνέντευξη που περιλαμβάνει όλα αυτά, η απομαγνητοφώνηση των σιωπών ήταν σαφέστατα το πιο δύσκολο project το οποίο δεν περιλαμβάνει αποσιωπητικά αλλά θαυμαστικά και κεφαλαία γράμματα. ΣΠΑΣΤΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ.

Τον Ιανουάριο του 2021, η Χρυσή & Χάλκινη Ολυμπιονίκης της Ιστιοπλοΐας, κατήγγειλε σεξουαλική κακοποίηση που η υπέστη το 1998, από παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας (ΕΙΟ). Ήταν εκείνη η μέρα που γεννήθηκε το #MeToo στην Ελλάδα και μαζί και η ελπίδα.

Μαρία Γκασούκα: «Είμαστε σε καλό δρόμο στη διεκδίκηση της εξάλειψης του γλωσσικού σεξισμού»

Σοφία Μπεκατώρου | Ψυχολόγος Bsc., Χρυσή & Χάλκινη Ολυμπιονίκης στην Ιστιοπλοΐα, Ιδρύτρια του sofiaproject.org

Κυρία Μπεκατώρου, έχετε συνδέσει το όνομά σε λέξεις όπως αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια, αλλαγή. Τι θα θέλατε να επικοινωνήσετε περισσότερο από ποτέ τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας;

Είμαι ικανοποιημένη γιατί στην πορεία της ζωής μου πρώτα ως αθλήτρια κι έπειτα ως μητέρα είχα πάντα ως στόχο να προάγω ηθικές αξίες, αλληλεγγύη, αγάπη προς τον συνάνθρωπο και θεωρώ ότι έχω φτάσει σ’ ένα σημείο που νιώθω καλά με τον τρόπο με τον οποίο κινούμαι μέσα στην κοινωνία.

Κάτι που θεωρώ πολύ σημαντικό να επικοινωνήσω για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, είναι ότι έχουμε κάνει βήματα προς την ισότητα και τον αλληλοσεβασμό ανάμεσα στα φύλα, ωστόσο, αυτό που παρατηρώ είναι ότι όσο προσπαθούμε να γίνουν καλύτερες οι συνθήκες για την ισότητα και την αποδοχή των ανθρώπων, τόσο φαίνονται να επικρατούν και τάσεις ακραίες σαν να θέλουν να επαναφέρουν την αρχική ισορροπία. Υπάρχει μεγάλη αντίσταση.

Πιστεύω ότι η νέα γενιά είναι πιο έτοιμη από όσο ήμασταν εμείς και αυτό είναι κάτι που έχουμε πετύχει ως μεγαλύτεροι, ως γονείς. Από κει και πέρα πιστεύω ότι η εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική. Τα παιδιά εκπαιδεύονται και μέσα από το σχολείο αλλά και μέσα από τον αθλητισμό και την οικογένεια. Αν ζουν με αρχές που διέπουν την ισότητα, όταν θα βιώσουν συμπεριφορές οι οποίες είναι κακοποιητικές, χειριστικές ή μειώνουν την αξία του ανθρώπου, θα μπορούν να αντιδράσουν και να θέσουν τα όρια που χρειάζεται.

Η νέα γενιά είναι εξοικειωμένη με την τεχνολογία αλλά δυστυχώς όχι με τον αθλητισμό.

Από τη μία είναι καλό ότι με την τεχνολογία μπορούν να μάθουν κάτι γρήγορα αλλά από την άλλη υπάρχει και πολλή «κούφια» πληροφορία, δηλαδή άχρηστη εντελώς. Η αλήθεια είναι ότι την αλληλεπίδραση και τη συναναστροφή με τον συνάνθρωπο δεν μπορεί να την αντικαταστήσει η τεχνολογία. Μπορεί μεν να βοηθήσει αλλά χρειάζεται η ανθρώπινη επαφή και οπωσδήποτε η αξία του αθλητισμού στα παιδιά είναι ανεκτίμητη.

Η κακή όψη της τεχνολογίας μάς αφορά όλους μας. Αν δεν μπούμε στη διαδικασία να «βγούμε» και λίγο από την οθόνη, θα χάσουμε σιγά- σιγά κάποια χαρακτηριστικά, συμπεριφορές και δεξιότητες οι οποίες έχουν σχέση με τον άνθρωπο. Μπορεί δηλαδή κάποιος που μέσω της τεχνολογίας είναι πολύ κοινωνικός και επικοινωνιακός, στην πραγματικότητα να μην είναι. Έχουμε δηλαδή, μία ψευδαίσθηση ότι επικοινωνούμε αλλά την πραγματική επικοινωνία, αυτή που είναι δια ζώσης, δεν μπορεί να την αντικαταστήσει τίποτα.

Ως ψυχολόγος ένα από τα πράγματα που συναντώ πολύ συχνά -πλέον- είναι ότι οι άνθρωποι νιώθουν πολλή μοναξιά. Παρότι οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί και τα Μέσα μάς βοηθάνε -υποτίθεται- για την επαφή με τους άλλους, την ίδια ώρα υπάρχει πάρα πολλή μοναξιά και τα social media το εντείνουν αυτό.

Τα τελευταία τρία χρόνια είστε ο ορισμός του empowerment. Μια ισχυρή λέξη που φέρει την εικόνα σας δημιουργώντας εγγύτητα και ταύτιση. Καταφέρατε να κάνετε πάρα πολλές γυναίκες να χρησιμοποιήσουν με θάρρος το hashtag #MeToo συνοδευόμενο από γενναίες καταθέσεις ψυχής. Τι αντίκτυπο είχε αυτό σε εσάς εκτός από συγκίνηση και δύναμη πως τούτος ο κόσμος γίνεται λίγο καλύτερος; Αισθανθήκατε ποτέ ότι φέρετε μία έξτρα ευθύνη σε όλο αυτό;

Όχι. Δεν με άγχωσε και σε καμία περίπτωση δεν πιστεύω ότι η δική μου ιστορία ήταν αυτή που ανακίνησε όλο το κίνημα του #ΜeΤoo.

Θεωρώ ότι απλώς είχε έρθει το timing και ο κόσμος ήταν έτοιμος να ακούσει γι’ αυτό. Ειδικά με την πανδημία, κάναμε μία στροφή προς τον εσωτερικό μας κόσμο και ασχοληθήκαμε περισσότερο με το πώς είμαστε από ό,τι με το πώς φαινόμαστε. Από εκεί και πέρα βλέπουμε μία αλλαγή και στον τρόπο σκέψης και σε αυτά που συζητάμε κυρίως από την πλευρά των γυναικών.

Αναφορικά με την ευθύνη που προαναφέρατε, έχω να πω ότι δυστυχώς όσα βήματα κι αν έχουμε κάνει, ποτέ δεν είναι αρκετά. Θα συνεχίσω να λέω ότι εγώ και όλα τα θύματα που είχαν έστω μία τραυματική εμπειρία, βλέπουμε μεγάλη δυσκολία και στην απόδοση δικαιοσύνης. Δηλαδή έχουμε φτάσει πλέον να αμφισβητούμε και το κατά πόσο εν τέλει ένας άνθρωπος ο οποίος έχει διαπράξει βιασμό, δεν θεωρείται επικίνδυνος και είναι εντάξει να κυκλοφορεί ελεύθερος.

Έχουμε δηλαδή αρχίσει να αμφισβητούμε το κατά πόσο μπορεί να αποδοθεί δικαιοσύνη και να νιώθουμε ασφαλείς και αυτό νομίζω ότι έχει θυμώσει τον κόσμο πάρα πολύ.

Από την πλευρά των αντρών βλέπουμε μία άμυνα και ίσως και κάποιες φορές σαν να προσπαθούν να συζητήσουν το θέμα της κακοποίησης με άλλες συνθήκες. Να πουν για παράδειγμα, ότι είναι μία υπερβολή. Από την άλλη, δεν έχουν ζήσει στις συνθήκες που ζούμε εμείς, στις οποίες δεν είναι αυτονόητο ότι μπορούμε να βγούμε έξω και να κάνουμε πράγματα που θέλουμε, να ντυθούμε όπως θέλουμε, να γυρίσουμε ό,τι ώρα θέλουμε.

Επομένως, δε νομίζω ότι μπορούν να το καταλάβουν με την ευκολία που μπορούμε να συνδεθούμε εμείς ακούγοντας ένα περιστατικό κακοποίησης.

Κωνσταντίνα Κούνεβα: «Δεν έχω ποιον να συγχωρέσω. Αισθάνομαι λύπη γι΄αυτούς τους ανθρώπους»

Οι άντρες που έχουν βιώσει την πατρότητα μπορούν να αντιληφθούν καλύτερα το μέγεθος της κατάστασης;

Σίγουρα κάποιους ίσως τους βοηθά να καταλάβουν το μέγεθος της κατάστασης όταν γίνουν πατεράδες. Πράγματι, όταν συνδέουν κάτι με τα δικά τους παιδιά και φοβούνται ότι θα μπορούσε να συμβεί και στους δικούς τους ανθρώπους, τότε το αντιμετωπίζουν διαφορετικά.

Θα έπρεπε όμως και η ενσυναίσθησή μας κάπως να καλλιεργηθεί περισσότερο: να μη χρειάζεται να παθαίνει κάτι κακό ο δικός μας άνθρωπος ή ο διπλανός μας για να αντιλαμβανόμαστε και να αποδεχόμαστε την ύπαρξη ενός τέτοιου φαινομένου.

Πιστεύετε ότι -όντως- η ενσυναίσθηση καλλιεργείται;

Ναι. Αν παρατηρήσει κάποιος τα μικρά παιδιά, όταν παίζουν μεταξύ τους: ούτε ξεχωρίζουν παιχνίδια, ούτε πώς είναι το καθένα ντυμένο, αν έχουν χρήματα ή μια καλή κοινωνική θέση. Τα παιδιά παίζουν. Δυστυχώς μέσα σε μια δεκαετία αλλάζουν. Ξεκινούν με πολύ καλές προϋποθέσεις και είναι στο χέρι μας να τις διατηρήσουμε. Μαθαίνεις από τα παιδιά, και παρατηρώντας τα και ένας ενήλικας μαθαίνει και καλλιεργεί κι εκείνος την ενσυναίσθηση.

Είστε ικανοποιημένη με το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε εμείς οι ενήλικες αυτή τη στιγμή; Υπάρχει πρόοδος;

Δεν είμαι ευχαριστημένη από την πρόοδο, γιατί πάμε πάρα πολύ αργά σε σχέση με την ένταση των φαινομένων και με την ποσότητά τους. Θεωρώ ότι θα πρέπει οι φορείς, τα Υπουργεία, η Πολιτεία, υπερκομματικά να συνεργαστούν όλοι οι άνθρωποι που τους απασχολεί η ζωή των πολιτών και η δικαιοσύνη.

Πρέπει με κάποιον τρόπο να ελεγχθούν κάποια θέματα γιατί συχνά δίνονται διπλά μηνύματα με το να έχουμε από τη μία τέτοια κακουργήματα και από την άλλη να είναι ελεύθεροι οι ένοχοί τους. Να γίνεται δηλαδή κάτι, να δημιουργείται ένας ντόρος στα media και τα θύματα να μένουν χωρίς καμία κοινωνική πρόνοια και να παραβιάζονται και τα προσωπικά τους δεδομένα.

Κάνουμε ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω.

Σε τι ελπίζετε βραχυπρόθεσμα και είναι με highlight στην ατζέντα σας;

Αυτή τη στιγμή ασχολούμαι περισσότερο με το κομμάτι που έχω σπουδάσει, την ψυχολογία και έχω θέσει σαν στόχο να μπορέσω να βοηθήσω περισσότερους ανθρώπους μέσα από αυτή την ιδιότητα.

Παράλληλα, πραγματοποιούμε και κάποιες εκπαιδεύσεις που αφορούν εκπαιδευτές, προπονητές, παράγοντες και γονείς με στόχο την εκπαίδευσή τους σε μη κακοποιητικές συμπεριφορές μέσω του αθλητισμού, γιατί έχουμε μείνει λίγο πίσω.

Το αθλητικό μοντέλο το οποίο εφαρμόζουμε δεν είναι ανθρωποκεντρικό οπότε χρειάζεται να αλλάξουν τα πράγματα για να μπορούν όσοι ασχολούνται με τον αθλητισμό να βιώνουν τα οφέλη και να περνάνε καλά χωρίς να έρχονται αντιμέτωποι με συμπεριφορές που δεν θα έπρεπε.

Μαρία Στρατηγάκη: «Οι διακρίσεις με βάση το φύλο δυστυχώς είναι παντού»

Πολλοί ανησυχούν πως η πρόοδος που έχουμε σημειώσει πολιτιστικά με το #MeToo μπορεί να ανατραπεί. Πώς θα μπορούσε να διασφαλιστεί ότι αυτή η πρόοδος θα γίνει μόνιμη και θα αποτελεί μία πολύ γερή βάση στην οποία θα βασίζονται οι μελλοντικές γενιές;

Μία από τις σημαντικότερες προτάσεις είναι να αποσύρεται ο κακoποιητής, δηλαδή να μην αναγκάζεται το θύμα να εγκαταλείψει τη στέγη του και τα παιδιά. Όπως και να υπάρχει την ώρα της καταγγελίας μία καλύτερη συλλογή δεδομένων από την αστυνομία και από άλλους υπεύθυνους που θα μπορούσαν να είναι κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι.

Να δημιουργείται δηλαδή ένας πλήρης φάκελος ο οποίος θα συνοδεύει και την υπόθεση του θύματος. Από κει και πέρα, η ίδια η αστυνομία θα μπορεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη. Μη ξεχνάμε το φαινόμενο του αν το θύμα δεν καταγγείλει το πρώτο εικοσιτετράωρο, να μην καταγγέλλει καθόλου.

Επίσης, πρέπει οπωσδήποτε να επιταχυνθεί ο χρόνος που δικάζονται και που φτάνουν στη δικαιοσύνη οι υποθέσεις δηλαδή σε ό, τι αφορά ανήλικα θύματα στο εξωτερικό και στην Ισλανδία συγκεκριμένα, γιατί όπως είπαμε αυτούς έχουμε σαν πρότυπο που είναι στη θέση νούμερο ένα κατά τις ενδοοικογενειακής βίας, μέσα σε 15 ημέρες υπάρχει ακρόαση του ανηλίκου. Εδώ, αν γίνει μέσα σε ένα χρόνο θα είμαστε και χαρούμενοι. Το θέμα είναι ότι μέσα στο διάστημα αυτό, ειδικά οι ανήλικοι, μπορεί να μπουν σε μία διαδικασία κατά την οποία θα υπάρχουν πάρα πολλές καταθέσεις σε λάθος μέρος από διαφορετικούς ανθρώπους.

Όλο αυτό καταστρέφει στοιχεία και καταστρέφει και τις αναμνήσεις του παιδιού, οπότε αυτό που προτείνεται στο εξωτερικό είναι κατευθείαν στα σπίτια των παιδιών να γίνεται μία βασική συνέντευξη. Είναι όλοι οι επιστημονικά υπεύθυνοι εκεί, οι αστυνομικοί και οι δικαστές. Συλλέγονται όλες οι πληροφορίες σε μία φορά και επίσης η δίκη γίνεται άμεσα πάλι στο σπίτι του παιδιού και δεν έρχεται σε επαφή το θύμα ποτέ με τον κακοποιητή. Η δίκη πραγματοποιείται μέσω οθόνης.

Θέλω να πω, δηλαδή, ότι υπάρχει μία πιο σφαιρική προστασία των θυμάτων. Εδώ, μέσα στα δικαστήρια, έχουμε το θύμα και τον θύτη δίπλα- δίπλα. Όταν διακόπτεται η δίκη κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, θα μείνουν στον ίδιο χώρο. Για τέτοιες τραυματικές εμπειρίες δυστυχώς υπάρχει επαναθυματοποίηση. Πρόκειται για πράγματα τα οποία μπορεί να μας φαίνονται υπερβολικά αλλά στην πραγματικότητα είναι σαν να έχουμε μία ανοιχτή πληγή και να την ξύνουμε συνέχεια. Δεν θα κλείσει ποτέ.

Επίσης, είναι τακτική στο εξωτερικό, όταν υπάρχει κάποιο θύμα κακοποίησης ο κακοποιητής να πληρώνει πρόστιμο στο θύμα και μάλιστα άμεσα, γιατί ουσιαστικά πρέπει να μπει σε μία διαδικασία με ψυχολόγους, με εξετάσεις και ενδεχομένως να χρειάζεται και μία περίθαλψη. Έχει με έναν τρόπο «χάσει» τη ζωή του, δεν είναι δηλαδή ότι απλά αντιμετωπίζει κάποιες δύσκολες συνθήκες ή ένα απλό πρόβλημα.

Το κράτος, λοιπόν, δίνει στο θύμα απευθείας τα χρήματα και αφαιρεί από τον θύτη το ποσό μέσω taxis- δίνω παράδειγμα βάσει του δικού μας συστήματος. Εδώ κρατά ακόμη και οχτώ χρόνια αυτή η ταλαιπωρία. Πρέπει και στην Ελλάδα να μπει σε προτεραιότητα το να γίνουν πιο άμεσες οι διαδικασίες.

Η ρητορική μίσους στα social media με επώνυμους και (κυρίως) ανώνυμους λογαριασμούς είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα. Βλέπουμε μια δευτερογενή κακοποίηση των θυμάτων. Ποια είναι τα μέτρα που μπορούμε να λάβουμε σε ένα δημοκρατικό κράτος ως προς αυτό το κομμάτι; Τι μπορούμε να κάνουμε ατομικά αλλά ως ομάδα στην εξάλειψη της διαδικτυακής δευτερογενούς κακοποίησης;

Η αλλαγή στο σύνολο μπορεί να γίνει αν ο καθένας ατομικά αναλάβει μια ευθύνη και ρυθμίσει τη συμπεριφορά του.

Αν για παράδειγμα, εγώ δω ένα νέο στο ίντερνετ και αντί να το αναπαράγω ή το σχολιάσω με κακοποιητικό τρόπο, δεν κάνω τίποτα. Και μόνο με αυτό βοηθάω! Έχει παραγίνει το κακό με το να σχολιάζουμε όλοι τα πάντα.

Οι άνθρωποι που είναι κακοποιητές ή γονείς κακοποιητών πώς μπορούν να βοηθηθούν από το κράτος; Μπορούν να βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι;

Πρόκειται για μια πολύ εύστοχη ερώτηση γιατί και οι κακοποιητές τις περισσότερες φορές, σύμφωνα με τα στατιστικά της Ισλανδίας σε ποσοστό 99%, είναι κακοποιημένοι οι ίδιοι. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο. Όσο δεν αντιμετωπίζεται μια κατάσταση, συνεχίζεται ο κύκλος της κακοποίησης. Θα ήταν πολύ καλή επένδυση για το κράτος αυτή και από οικονομική άποψη.

Μπορούμε να επενδύσουμε στην πρόληψη. Σίγουρα και οι κακοποιητές αν έχουν ένα πρόγραμμα υποστήριξης, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αναγνωρίσουν τη συμπεριφορά τους και να την τροποποιήσουν αν επιθυμούν. Δεν είναι όλες οι συνθήκες ίδιες. Έχουν αλλάξει και οι εποχές.

Παλαιότερα, θα ήταν ακόμη και νομικά αποδεκτό, ένα 13χρονο να παντρευτεί έναν 25χρονο. Πλέον δεν είναι αποδεκτό αυτό. Ακόμη και να υπάρχει επαφή, θεωρείται κακοποίηση. Υπάρχουν λύσεις αλλά το θέμα είναι να βλέπουμε την ουσία και αυτή είναι στη σημαντικότητα της συναίνεσης.

Στη ρίζα της σεξουαλικής παρενόχλησης βρίσκεται η εξουσία. Ζήτημα βαθιά συνυφασμένο όχι μόνο με τις ανισότητες των φύλων, αλλά και με τις φυλετικές, ταξικές, κοινωνικοοικονομικές και άλλες ανισότητες. Πώς αισθάνεστε που πολλοί χρησιμοποιούν το #MeToo προκειμένου να ενισχύσουν-διατηρήσουν την εξουσία τους χωρίς να έχουν καταλάβει (;), συνειδητοποιήσει, παραδεχθεί πως είναι μέρος (αλλά και η ρίζα) του προβλήματος;

Ότι χρησιμοποιήθηκε το κίνημα για διάφορους σκοπούς, ναι το διαπίστωσα. Αυτό συμβαίνει πάντα. Άλλοι βρίσκουν τον τρόπο να επωφεληθούν από όσα συμβαίνουν γύρω τους και άλλοι προσπαθούν να εμβαθύνουν και να μάθουν. Εγώ θέλω να αναφερθώ στην τεχνική του grooming, που είναι η «στρατηγική» του κακοποιητή.

Προσπαθεί να γίνει δηλαδή απαραίτητος, να αποκτήσει την εμπιστοσύνη του περιβάλλοντος και σιγά- σιγά όταν θα νιώθει ασφαλής πως κανείς δεν θα αμφισβητήσει το ήθος και τις προθέσεις του, κακοποιεί.

Πολλές φορές ακούμε να λένε «αυτός είναι οικογενειάρχης». Μα εμείς δεν είπαμε ότι αυτός που κακοποιεί είναι τέρας οπτικά. Επίσης τι σημαίνει η «όψη ενός θύματος»; Περιμένουν να δουν ένα θύμα που όλη μέρα θα κλαίει; Θα γίνει και αυτό αλλά θα έρθουν και στιγμές που θα γελάει. Ένας άνθρωπος που έχει μια τραυματική εμπειρία δεν σημαίνει ότι δεν θα ξαναβγεί από το σπίτι και δεν θα επιτύχει τίποτα.

Εγώ εύχομαι για αυτή τη χρονιά ότι θα έπρεπε να γίνουμε όλοι λίγο πιο συνειδητοποιημένοι σε σχέση με τη συμπεριφορά και τις σκέψεις μας. Δηλαδή καλύτερα να μιλάμε λίγο λιγότερο.

Φοβάστε ότι όσοι οδηγήθηκαν στο δικαστήριο, θα προσπαθήσουν να εκδικηθούν για όσες υποθέσεις έχουν αθωωθεί;

Είναι μια υπόθεση αλλά δεν θα με εξέπληττε κιόλας. Οι άνθρωποι αυτοί που μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία είναι σαφές ότι θεωρούν πως έχουν περισσότερη δύναμη ή μεγαλύτερη αξία. Επομένως δεν θα με εξέπληττε να δω εκδικητικές συμπεριφορές.

Ακόμη, μπορεί να μην θέλουν να καταλάβουν τι έκαναν αλλά γι’ αυτό υπάρχει ένα κοινωνικό περιβάλλον για να τους δείξει με την στάση του ότι αυτό δεν είναι αποδεκτό. Ο καθένας μας μπορεί να κάνει κάτι. Μπορεί να ακούγεται ουτοπικό αυτό που λέω, αλλά όλες οι αλλαγές μπορούν να λειτουργήσουν μόνο συλλογικά. Δεν χρειάζονται ακρότητες, να φτάνουμε στα άκρα.

Υπήρξε άνθρωπος που θέλησε να σας φερθεί εκδικητικά;

Γενικά υπήρξε δυσκολία αλλά προσπάθησα και εγώ να έχω ένα δείκτη προστασίας. Δεν μ’ αγκάλιασαν και με δάφνες.

Είναι επιτακτική ανάγκη κάποιοι ενήλικες να επιστρέψουν στα «θρανία»;

Δεν είναι θέμα θρανίων. Πραγματικά πιστεύω ότι είναι περισσότερο θέμα θέλησης και αποδοχής. Οι καμπάνιες ενημέρωσης και τα ντοκιμαντέρ ενδεχομένως να βοηθούσαν, αλλά μερικές φορές ξεχνάμε πολύ εύκολα και τα κάνουμε όλα μόδα.

Το να κάνουμε κάτι μια φορά, δεν αλλάζει τη ζωή μας. Αυτό θα πρέπει σαν Έλληνες να αναρωτηθούμε: Κατά πόσο κάτι το αγκαλιάζουμε, το πιστεύουμε και το βάζουμε στη ζωή μας. Χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια.

Μετά από περίπου έναν χρόνο, ποια είναι τα στοιχεία από τη λειτουργία της πλατφόρμας #MeNow_MeToo; Πόσες μαρτυρίες καταγράφονται κατά μέσο όρο την ημέρα; Είμαστε σε ένα σημείο που μπορούμε να είμαστε αισιόδοξες πως προσεγγίζουμε -κάπως- την πραγματικότητα της κατάστασης σε νούμερα;

Ο αριθμός είναι μεγάλος και καταλαβαίνετε ότι αυτό δυσχεραίνει την κατάσταση διότι το πρόβλημα δεν είναι κάποια στιγμή να μιλάμε για το θέμα. Είναι τι θα κάνουμε με το πρόβλημα.

Δηλαδή, η γυναίκα η οποία αντιμετωπίζει ενδοοικογενειακή βία και φτάνει σε ένα σημείο να πρέπει να εγκαταλείψει το σπίτι της μαζί με τα παιδιά της για να ξεφύγει από μία κακοποιητική σχέση, δημιουργεί ένα κάρο άλλα προβλήματα. Μία αλυσίδα μάλλον άλυτων προβλημάτων στα οποία δεν μπορεί να δοθεί τόσο εύκολα μία λύση.

Ποια είναι τα πιο κομβικά συμπεράσματα που έχετε βγάλει μέχρι στιγμής αναφορικά με το κίνημα #MeToo;

Ότι δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο προφίλ θύματος. Άνθρωποι με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά, έχουν τραυματικές εμπειρίες.

Ότι όταν υπάρχει ενδοοικογενειακή βία, παρατηρείται πως και στην ενήλικη ζωή, μπορεί πιο εύκολα το άτομο να κακοποιηθεί ξανά.

Ότι δεν μιλά ένα θύμα γιατί φοβάται την επόμενη ημέρα και εγώ δεν το αδικώ αυτό γιατί και στον αθλητισμό, δεν άλλαξε τίποτα.

Με νύχια και με δόντια παλεύουμε και μιλάμε για πολιτικές προστασίας, για επανεκπαίδευση σε εκπαιδευτές, φορείς, παράγοντες. Δεν είναι κάτι δομημένο όμως, δεν έχει έρθει κάτι νομικά κατοχυρωμένο.

Κυρία Μπεκατωρου, ποιο ήταν το πιο απρόσμενο πρόσωπο από το οποίο βρήκατε στήριξη;

Κυρίως από άτομα που δεν γνώριζα. Απέκτησα νέες φιλίες μέσα από αυτή τη διαδικασία, τις οποίες πραγματικά τις χαίρομαι.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν η αμφισβήτηση κυρίως από τον χώρο τον ιστιοπλοϊκό, ενώ όλοι γνώριζαν διάφορα θέματα. Δεν με σόκαρε βέβαια γιατί ήξερα την κατάσταση απλά σας δίνω ένα παράδειγμα για να καταλάβετε γιατί τα θύματα δυσκολεύονται να μιλήσουν.

Όταν πρέπει δηλαδή την επόμενη μέρα κάπως να υπάρξεις μέσα σε ένα χώρο και δε βρίσκεις συμπαράσταση, κάπου νιώθεις ότι είναι και μάταιο.

Μαρία Γκασούκα: «Είμαστε σε καλό δρόμο στη διεκδίκηση της εξάλειψης του γλωσσικού σεξισμού»