Αγοραφοβία: Ποια είναι αυτή η αγχώδης διαταραχή που παλεύει ο πρίγκιπας Harry

Στην πολυσυζητημένη του αυτοβιογραφία, ο πρίγκιπας Harry, μπορεί να αποκάλυψε σημαντικές λεπτομέρειες από τη ζωή των βασιλιάδων και των πριγκίπων, αλλά μοιράστηκε και μια πτυχή που πολλοί άνθρωποι μπορούν να ταυτιστούν.

Το Spare του πρίγκιπα Harry οδεύει για τον τίτλο του δημοφιλέστερου memoir όλων των εποχών

Πρίγκιπας Harry και αγοραφοβία: Όταν οι διαταραχές δεν κοιτάνε στάτους και στέμματα

Και μπορούν γιατί οι ψυχικές διαταραχές, τα τραύματα και οι φοβίες, δεν κοιτάνε στάτους και στέμματα. Δεν κοιτάνε φύλο, εθνικότητα ή ομάδα αίματος. Είναι πιο συχνές από όσο νομίζουμε και είναι επίσης και πολύ πιο διαχειρίσιμες, τουλάχιστον αρκετές από αυτά.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως, ο πρίγκιπας Χάρι στο "Spare" μίλησε για τον αγώνα του με την αγοραφοβία. "Ήμουν αγοραφοβικός. Το οποίο είναι σχεδόν αδύνατο δεδομένου του δημόσιου ρόλου μου", γράφει στο βιβλίο. Όχι μόνο μοιράστηκε ανοιχτά για την πάλη του με αυτήν τη διαταραχή, αλλά αναφέρθηκε και σε μια στιγμή που τον κατέβαλε όταν "σχεδόν λιποθύμησε" κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας, την οποία δεν μπορούσε να αποφύγει.

Τι ακριβώς όμως είναι η αγοραφοβία;

Η αγοραφοβία είναι μια αγχώδης διαταραχή, χαρακτηριστικό της οποίας είναι ότι προκαλεί αισθήματα έντονου φόβου σε καταστάσεις όπου υπάρχει πολυκοσμία (γι' αυτό και η λέξη προέρχεται από αγορά + φόβος). Είναι μια συχνή διαταραχή, πολύ πιο περίπλοκη από το "απλά δεν θέλω να βγαίνω έξω στον κόσμο".

Μάλιστα, ένα ακόμη χαρακτηριστικό της είναι ότι μπορεί να μην αφορά πάντα τον αριθμό των ανθρώπων, όσο το κατά πόσο είναι εύκολη μια διαφυγή σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά.

Γι' αυτό και κάποιος που παλεύει με την αγοραφοβία μπορεί να φοβάται πολλά καθημερινά πράγματα που για άλλους να φαίνονται ασφαλή και απλά. Όπως ένα σούπερ μάρκετ το Σάββατο το πρωί, μια μετακίνηση με μέσα μεταφοράς σε ώρες αιχμής ή μια συναυλία. Μάλιστα, το αίσθημα αυτού του φόβου μπορεί να γίνει τόσο δυσάρεστο, που τα άτομα που παλεύουν με αυτήν τη διαταραχή, να προτιμήσουν να μείνουν σπίτι και να μην θέλουν να βγαίνουν έξω. Αρκετά συχνή είναι και η εμφάνιση κρίσεων πανικού σε έντονες και πιεστικές αγοραφοβικές καταστάσεις, που σημαίνει ότι αυτή η διαταραχή μπορεί να επηρεάσει και βιοχημικά την ψυχολογική αντίδραση του οργανισμού.

Δεν είναι όλα στο μυαλό δηλαδή. Ακόμα και αν ο φόβος δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, αυτό δεν σημαίνει ότι το στρες δεν είναι πραγματικό. Το σώμα όντως αντιδρά, τόσο φυσιολογικά (στη φυσιολογία του) όσο και ανοσολογικά.

Σύμφωνα με την επίσημη ορολογία της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, η αγοραφοβία ορίζεται ως ένας "υπερβολικός, παράλογος φόβος της παραμονής σε ανοικτούς ή άγνωστους χώρους, που έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή δημόσιων καταστάσεων από τις οποίες η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολη.

9 κοινά λάθη στη γλώσσα του σώματος που μπορούν να βλάψουν την κοινωνική σου ζωή

Τι την προκαλεί;

Όπως σημειώνει η Δρ Radha Modgil, γενική ιατρός και εμπειρογνώμονας από το βρετανικό Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας, "η αγοραφοβία πολύ συχνά πηγάζει από μια διαταραχή πανικού". Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να ενεργοποιηθεί διότι το άτομο βίωσε μια κρίση πανικού σε ένα συγκεκριμένο μέρος με πολυκοσμία και άρα συνδέθηκε με αυτό το χαρακτηριστικό αλλά και με το κομμάτι της διαφυγής. Το πολύ συχνό λοιπόν είναι πως το άτομο σε αυτήν την περίπτωση, φοβάται μην ξαναβιώσει κάτι παρόμοιο, αρχίζοντας να συσχετίζει αυτόν τον φόβο με τον πολύ κόσμο.

Σημαντικό: Δύο στους 100 ανθρώπους υποφέρουν από μια τέτοια κατάσταση. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι ο καθένας που θα πάθει μια κρίση πανικού, θα αναπτύξει και αγοραφοβία.

Goblin mode: Να γιατί βγήκε η λέξη της χρονιάς στο λεξικό της Οξφόρδης

Πώς να βοηθηθείς ή να βοηθήσεις κάποιον με αγοραφοβία

Ευτυχώς για εμάς, υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορεί κάποιος να βοηθηθεί ή να βοηθήσει, με τεχνικές και προσεγγίσεις, πολύ κοντά σε αυτές με τις κρίσεις πανικού. Αν λοιπόν βιώσεις μια τέτοια κρίση, τότε, καλό θα ήταν να ακολουθήσεις τα παρακάτω:

Μείνε εκεί που είσαι. Θα έχεις την παρόρμησει να σηκωθείς να φύγεις τρέχοντας. Δεν θα βοηθήσει. Καλύτερα να αντισταθείς σε αυτήν την παρόρμηση.

Προσπάθησε να συγκεντρωθείς. Προσπάθησε να εστιάσεις σε κάτι χειροπιαστό και σε κάτι απλό, όπως το ρολόι σου, ή τα ρούχα σου, κάποια πράγματα που κρατάς. Αυτό θα σε βοηθήσει να προσγειωθείς στο εδώ και τώρα και να δεις τι είναι αληθινό και τι όχι.

Πρόσεξε την αναπνοή σου. Από τα πολλά δυσάρεστα συναισθήματα, όπως το μούδιασμα ή το πάγωμα των άκρων, η ζάλη, η ταχυπαλμία, όλα αυτά προέρχονται από την υπεροξυγόνωση. Όταν δηλαδή παίρνουμε πολύ παραπάνω οξυγόνο γιατί πολύ απλά αναπνέουμε πολύ πιο γρήγορα. Αν καταφέρεις να μειώσεις τις ανάσες σου, θα σε βοηθήσει πολύ να διαχειριστείς τον πανικό σου και να δεις ότι δεν είσαι σε κίνδυνο.

Μην του πας κόντρα. Είναι ένας δυσάρεστος κύκλος, ναι, αλλά είναι κύκλος και άπαξ και ξεκίνησε, πρέπει να κλείσει. Οπότε, άφησέ το να κάνει απλά τον κύκλο του. Μην παλέψεις με το τι συμβαίνει και γιατί εκείνη τη στιγμή. Να έχεις κατά νου απλά ότι όλα είναι εντάξει, είσαι ασφαλής και όλα θα πάνε καλά.

Φυσικά, σε όλα αυτά θα συμβάλλουν μια υγιεινή, μη πιεστική διατροφή και η άθληση, γιατί θα ενεργοποιήσουν τον μεταβολισμό που με τη σειρά του θα βοηθήσει στην εύρυθμη ορμονική λειτουργία (καφεΐνη, αλκοόλ, κάπνισμα, δεν βοηθάνε στην ψυχική ηρεμία). Επίσης, όπως με κάθε διαταραχή, καλό θα ήταν να απευθυνθείς σε έναν ειδικό ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή, με τον οποίο θα μπορέσεις, όχι μόνο να διαχειριστείς ενδεχόμενες κρίσεις, αλλά να βρεις το πώς ξεκίνησαν και, γιατί όχι, να τις ξεπεράσεις.

Σε κάθε περίπτωση, να θυμάσαι, πως το μυαλό σου έχει τόση δύναμη που σε κάνει να πιστεύεις ότι κάτι κακό συμβαίνει, χωρίς όντως να συμβαίνει. Να ξέρεις, είσαι ασφαλής και όλα θα πάνε καλά στο τέλος. Αν δεν πάνε, δεν είναι το τέλος.