Πες μου το είδος ταινίας που προτιμάς να σου πω ποια είσαι

Όταν ετοιμάζεσαι για μια βραδιά με Netflix, ποια κατηγορία αναζητάς πρώτα; Σε έλκει η αδρεναλίνη μιας ταινίας δράσης; Η αγωνία ενός αστυνομικού θρίλερ; Ή η πνευματική διέγερση ενός ντοκιμαντέρ;

Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Behavioral Neuroscience, η επιλογή του είδους σου συνδέεται με τον τρόπο που ο εγκέφαλός σου επεξεργάζεται τα συναισθήματα.

«Οι ταινίες είναι τόσο συναρπαστικές επειδή όχι μόνο απεικονίζουν κάθε ανθρώπινο συναίσθημα, αλλά και τα προκαλούν. Αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός ή ο φόβος, παίζουν κεντρικό ρόλο σε πολλές ταινίες», λέει η Esther Zwiky, επικεφαλής της μελέτης και υποψήφια διδάκτωρ ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Martin Luther Halle-Wittenberg στη Γερμανία όπως διαβάζουμε στο Psychology Today.

Η Zwiky και η ερευνητική της ομάδα ρώτησαν 257 άτομα για το αγαπημένο τους είδος ταινιών πριν σαρώσουν τους εγκεφάλους τους με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI). Αυτή η τεχνική απεικονίζει τις αλλαγές στη ροή αίματος στον εγκέφαλο, επιτρέποντας στους ερευνητές να παρακολουθούν ποιες περιοχές του εγκεφάλου είναι πιο ενεργές.

Κατά τη διάρκεια της σάρωσης, οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν πρόσωπα που εξέφραζαν θυμό ή φόβο, ενώ οι ερευνητές παρακολούθησαν δύο περιοχές του εγκεφάλου τους: την αμυγδαλή, που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία των συναισθημάτων, και τον πυρήνα accumbens, το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου.

Τα αποτελέσματα έδειξαν μια εντυπωσιακή αντίθεση στην εγκεφαλική δραστηριότητα μεταξύ των οπαδών διαφορετικών ειδών ταινιών.

Οι λάτρεις των ταινιών δράσης είχαν τις πιο έντονες αντιδράσεις και στις δύο περιοχές του εγκεφάλου. Όχι μόνο διεγείρονταν έντονα από την παρακολούθηση αρνητικών συναισθημάτων (όπως φαίνεται από τη δραστηριότητα της αμυγδαλής), αλλά αυτή η διέγερση τους προσέφερε και ευχαρίστηση (όπως δείχνει η δραστηριότητα στον πυρήνα accumbens).

«Δεν το περιμέναμε αυτό, καθώς οι ταινίες δράσης παρέχουν συνήθως πολλά ερεθίσματα», λέει η Zwiky. «Θα είχε περισσότερο νόημα αν οι οπαδοί των ταινιών δράσης ήταν πιο δύσκολο να διεγερθούν».

Παρόμοια αποτελέσματα βρέθηκαν για τους λάτρεις της κωμωδίας. Αντίθετα, οι φίλοι των θρίλερ και των ντοκιμαντέρ αντέδρασαν πολύ λιγότερο έντονα στην προβολή αρνητικών συναισθημάτων.

Γιατί όμως αυτά τα είδη προσελκύουν κοινά με τόσο διαφορετική εγκεφαλική δραστηριότητα;

Οι κωμωδίες και τα ντοκιμαντέρ είναι όσο πιο διαφορετικά γίνεται μεταξύ τους ως είδη ταινιών, αλλά τι γίνεται με τις ταινίες δράσης και τα θρίλερ; Και τα δύο είδη θέτουν τους χαρακτήρες τους σε αρνητικά συναισθήματα όπως φόβο και θυμό. Και τα δύο περιλαμβάνουν σκηνές βίας, επικίνδυνους αντιπάλους και ριψοκίνδυνες καταστάσεις. Επίσης, βασίζονται έντονα στην ένταση και την αγωνία για να κρατήσουν το κοινό σε εγρήγορση.

Αυτό που φαίνεται να έχει σημασία είναι γιατί κάθε είδος παρουσιάζει αρνητικά συναισθήματα.

Στις ταινίες δράσης, τα συναισθήματα του φόβου, του άγχους, του θυμού και (εντέλει) της ανακούφισης ή της χαράς του ήρωα αποτελούν το κεντρικό θέμα. Τα άτομα που οι εγκέφαλοί τους αντιδρούν έντονα στα συναισθήματα της οθόνης ίσως απολαμβάνουν περισσότερο την κινηματογραφική εμπειρία μέσα από αυτή τη διαδικασία.

Αν και ο φόβος και το άγχος είναι σημαντικά και στα θρίλερ, αυτές οι ταινίες εστιάζουν περισσότερο στην ίντριγκα, οδηγώντας το κοινό μέσα από μια περίπλοκη πλοκή σε μια απροσδόκητη κατάληξη. Η νοητική διέγερση του μυστηρίου είναι πιθανό αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο τους θεατές με μικρότερη συναισθηματική ανταπόκριση. Αντίστοιχα, οι κωμωδίες τονίζουν τα συναισθήματα, ενώ τα ντοκιμαντέρ απευθύνονται στο πνεύμα μας.

Η έρευνα δεν εξηγεί εάν οι διαφορές στην εγκεφαλική ανταπόκριση στα αρνητικά συναισθήματα είναι έμφυτες ή επίκτητες. Η νευρική δομή ενός ατόμου μπορεί να επηρεάζει τις κινηματογραφικές του προτιμήσεις ή η παρακολούθηση ορισμένων ειδών ταινιών μπορεί να διαμορφώνει τις αντιδράσεις του εγκεφάλου.

Όποια κι αν είναι η αιτία αυτών των νευρολογικών διαφορών, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τα βαθύτερα αίτια της προσωπικής προτίμησης. Γιατί μας αρέσει αυτό που μας αρέσει;

Σύμφωνα με τη Zwiky, «Φαίνεται ότι οι άνθρωποι επιλέγουν τα είδη ταινιών που διεγείρουν με τον βέλτιστο τρόπο τον εγκέφαλό τους».