Γιατί το φως είναι θεραπευτικά ωφέλιμο και σε ποιες περιπτώσεις θα μπορούσε να μας βοηθήσει;

Οι περισσότερες γνωρίζουμε εκ πείρας ότι μια ώρα στη σάουνα μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε πραγματικά καλά. Αλλά τι μας λένε οι μέχρι τώρα έρευνες σχετικά με το γιατί -και αν- οι διάφορες μορφές φωτοθεραπείας λειτουργούν πραγματικά; Και το πιο σημαντικό, ποιες είναι οι πιθανές θεραπευτικές εφαρμογές της;

Στο εργαστήριό του στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, ο Daniel Johnstone, PhD, μελετά τις θεραπευτικές χρήσεις του φωτός για νευροεκφυλιστικές διαταραχές. Σε συγκεκριμένα μήκη κύματος και εντάσεις, λέει, το φως θα μπορούσε να είναι θεραπευτικό για μια ποικιλία καταστάσεων υγείας, από τραυματισμούς του δέρματος μέχρι την απόδοση των μυών. «Το φως εξυπηρετεί έναν ευρέως προστατευτικό ρόλο, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό κατά μιας σειράς παθήσεων. Δεν είναι θεραπευτικός παράγοντας για κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά πολλές παθήσεις συγκλίνουν σε κοινές αιτίες, όπως το οξειδωτικό στρες, η μιτοχονδριακή βλάβη και η φλεγμονή».

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι οι συσκευές ή οι συνεδρίες φωτοθεραπείας που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι απαραίτητα αποτελεσματικές: Η ένταση και το μήκος κύματος έχουν σημασία. Άλλωστε, οι περισσότερες συσκευές δεν έχουν δοκιμαστεί αυστηρά στο πλαίσιο της θεραπείας.

Παρακάτω έχουμε συγκεντρώσει μερικές από τις σκέψεις του σχετικά με αυτό, καθώς και μια εισαγωγή στο πώς το φως μας επηρεάζει σε κυτταρικό επίπεδο, τι έχουν υποδείξει μέχρι στιγμής οι μελέτες σχετικά με τα θεραπευτικά οφέλη του και μια επισκόπηση της συναρπαστικής του έρευνας.

Τι είναι η σωματική δυσμορφική διαταραχή (BDD) από την οποία πάσχει η Megan Fox;

Τι είδους έρευνα έχει γίνει με τη χρήση της φωτοθεραπείας;

Οι πιο ισχυρές έρευνες έχουν ιστορικά ασχοληθεί με τη χρήση του φωτός για τραυματισμούς, επούλωση πληγών, άμβλυνση του πόνου και οδοντιατρική χειρουργική. Σήμερα, υπάρχει πολύ μεγαλύτερη κλινική δραστηριότητα σε όλο τον κόσμο.

Θα μπορούσαμε λίγο- πολύ να αναφέρουμε μια πάθηση υγείας και θα υπάρχει κάποια έρευνα σχετικά με τη φωτοθεραπεία. Για να αναφέρουμε μερικές, ψυχιατρικές διαταραχές όπως το άγχος και η κατάθλιψη φαίνεται να επωφελούνται από τη θεραπεία με κόκκινο φως (αυτό διαφέρει από τα κουτιά φωτός που χρησιμοποιούνται για τη ρύθμιση των κιρκαδιανών ρυθμών για άτομα με εποχιακή συναισθηματική διαταραχή). Προϊόντα φωτός με κόκκινο φως έχουν διαφημιστεί για τη βελτίωση του δέρματος και την πρόληψη της φαλάκρας. Υπάρχουν καλά στοιχεία για τις καλλυντικές εφαρμογές του φωτός και την αναζωογόνηση του δέρματος στα σωστά μήκη κύματος.

Έρευνες έχουν δείξει ότι το φως μπορεί επίσης να βελτιώσει την αθλητική απόδοση και αποκατάσταση. Υπάρχει μια τεράστια αναπτυσσόμενη αγορά προσωπικών συσκευών φωτός για αυτούς τους λόγους. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα είναι οι μηχανισμοί με τους οποίους λειτουργεί η φωτοθεραπεία και ο τρόπος παρακολούθησης της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας της θεραπείας.

Γιατί το φως είναι θεραπευτικά ωφέλιμο;

Το φως δρα ως ήπιος στρεσογόνος παράγοντας στον οργανισμό με δοσοεξαρτώμενο τρόπο. Θεωρούμε πάντα ότι το στρες είναι κάτι κακό, αλλά σε χαμηλά επίπεδα, το στρες μπορεί να μας κάνει καλό. Καταπονεί τους ιστούς μας και διεγείρει ενδογενείς προστατευτικές αντιδράσεις που μας προετοιμάζουν είτε για υπάρχουσα είτε για μελλοντική προσβολή.

Υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα πραγμάτων που είναι ευεργετικά σε χαμηλές δόσεις και επιβλαβή σε υψηλές δόσεις, όπως ο διαιτητικός περιορισμός, η άσκηση, οι φυτοτοξίνες στα φυτά και η ισχαιμική προετοιμασία. Με το φως, βλέπουμε αυτό που ονομάζεται διφασική απόκριση δόσης. Σε χαμηλά επίπεδα, υπάρχουν οφέλη, και αν το ανεβάσουμε πολύ ψηλά σε ένταση (όπως με τα λέιζερ που αφαιρούν ιστούς), τότε υπάρχει βλάβη.

Το φως εξυπηρετεί έναν ευρέως προστατευτικό ρόλο, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό έναντι μιας σειράς καταστάσεων. Δεν είναι θεραπευτικός παράγοντας για κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά για πολλές παθήσεις που οφείλονται σε οξειδωτικό στρες, μιτοχονδριακή βλάβη και φλεγμονή. Ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των κυττάρων μας και των ιστών μας με το φως, ουσιαστικά τα καθιστούμε ικανότερα να αντιμετωπίσουν τις προσβολές.

Σε μοριακό επίπεδο, υπάρχουν χρωμοφόρα (οντότητες που απορροφούν το φως) που αλλάζουν μέσω χημικών αντιδράσεων όταν εκτίθενται σε φως σε συγκεκριμένα μήκη κύματος. Ως αποτέλεσμα, ενεργοποιούνται διάφορα μονοπάτια σηματοδότησης. Για παράδειγμα, το ένζυμο οξειδάση του κυτοχρώματος C, το οποίο ζει στα μιτοχόνδρια, απορροφά θεραπευτικά μήκη κύματος φωτός και προκαλεί μια οξειδοαναγωγική αλλαγή που οδηγεί σε παροδικές εκρήξεις δραστικών ειδών οξυγόνου, οι οποίες μπορεί να είναι ευεργετικές σε χαμηλά επίπεδα.

Εξακολουθούμε να διερευνούμε ποιες είναι οι άλλες μεταγενέστερες επιδράσεις. Ανάλογα με το πλαίσιο, θα μπορούσε να υπάρξει κυτταρικός πολλαπλασιασμός, απελευθέρωση αυξητικών παραγόντων ή νευροτροφικών παραγόντων στον εγκέφαλο, διέγερση των βλαστικών κυττάρων και άλλοι μηχανισμοί που βοηθούν στην αποτροπή ασθενειών.

Γιατί η κατανάλωση μπανάνας πριν από τον ύπνο μπορεί να έχει (κυριολεκτικά) εφιαλτικές συνέπειες

Σε τι στάδιο είναι οι έρευνες σχετικά με τη φωτοθεραπεία για νευροεκφυλιστικές παθήσεις;

Το εργαστήριό μου έχει επικεντρωθεί στη χρήση του φωτός για νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Χρησιμοποιήσαμε παραδείγματα ποντικιών για να δείξουμε ότι μπορούμε να προστατεύσουμε με τη μέθοδο αυτή από ορισμένες επιπτώσεις της νόσου του Πάρκινσον, της νόσου του Αλτσχάιμερ και της εκφύλισης του αμφιβληστροειδούς με φως που εφαρμόζεται στο κεφάλι.

Το κύριο πρόβλημα είναι η διείσδυση - για κάθε χιλιοστό εγκεφαλικού ιστού που διαπερνά, χάνεται περίπου το 65% της έντασης του φωτός. Ο άνθρωπος έχει παχύ κρανίο, τρίχες και πολλούς υπερκείμενους ιστούς, οπότε είναι δύσκολο να φτάσει επαρκές φως στα βαθύτερα τμήματα του ανθρώπινου εγκεφάλου που επηρεάζονται σε καταστάσεις όπως η νόσος του Πάρκινσον. Παρόλα αυτά, μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν βελτιώσεις στα κλινικά συμπτώματα και στην ποιότητα ζωής των ασθενών με νόσο του Πάρκινσον όταν το φως κατευθύνεται στο κεφάλι τους. Δεν είμαστε σίγουροι αν το φως αντιμετωπίζει απλώς ορισμένα από τα συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον ή αν μπορεί πράγματι να λειτουργήσει νευροπροστατευτικά και να σταματήσει την απονέκρωση των κυττάρων- κάτι που θα ήταν πράγματι εκπληκτικό νέο. Είναι δύσκολο να προσδιοριστούν αυτές οι πληροφορίες από κλινικές δοκιμές αυτή τη στιγμή.

Γιατί δεν χρηματοδοτείται επαρκώς η έρευνα για τη φωτοθεραπεία των νευροεκφυλιστικών ασθενειών;

Όταν άρχισα να ασχολούμαι με αυτό το θέμα πριν από οκτώ χρόνια, η ιδέα ήταν πραγματικά «ξένη» για πολλούς και οι άνθρωποι ήταν επιφυλακτικοί σχετικά με το αν το φως θα μπορούσε να θεραπεύσει τον εγκέφαλο. Εργαζόμαστε για να ξεπεράσουμε αυτόν τον σκεπτικισμό, παράγοντας συνεχώς αποτελέσματα από ισχυρά πειράματα. Αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να γίνουν επενδύσεις σε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, επειδή δεν υπάρχει φάρμακο που να μπορεί να κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Οπότε δεν υπάρχει μεγάλη οικονομική ανταμοιβή για την υποστήριξη τέτοιων δαπανηρών κλινικών δοκιμών.

Τελευταία, υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη φωτοθεραπεία και για το πώς λειτουργεί, καθώς και ποιοι μηχανισμοί κρύβονται πίσω από αυτήν. Σε δέκα χρόνια, πιστεύω ότι αυτός ο τομέας θα επεκταθεί ακόμη περισσότερο, καθαρά επειδή δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να επιβραδύνει ή να προλάβει τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες αυτή τη στιγμή. Δεν υπάρχουν θεραπείες που να είναι νευροπροστατευτικές. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να μειώνουν τα συμπτώματα, αλλά δεν διορθώνουν το πρόβλημα. Η «ομορφιά» του φωτός ως θεραπεία βρίσκεται στο ότι είναι απλό, ασφαλές και δυνητικά αποτελεσματικό. Δεν έχει κανείς κάτι να χάσει αν το δοκιμάσει.